Kinematografia çeke

Historia e kinematografisë çeke i ka fillet e saj në Perandorinë Austro-Hungareze. Një film me metrazh të shkurtër u xhirua në Bohemi, në vitin 1896. Industria e filmit çek ishte e ndikuar nga Hollivudi dhe lulëzoi pas Luftës së Dytë Botërore. Filmi “Extase” (1933), i drejtuar nga Gustav Machatý dhe “Řeka” (1933), i drejtuar nga Josef Rovenský, ishin filmat e parë nga Çekosllovakia, që patën sukses dhe arritën shikueshmëri jashtë shtetit.

Regjisori dhe kinematografi i parë i filmit në Republikën Ceke ishte Jan Kříženecký, i cili që nga gjysma e dytë e viteve 1890 filmoi dokumentarë të shkurtër të quajtur "Newsreels". Shtëpia e parë e kinemasë së përhershme u themelua nga Viktor Ponrepo në vitin 1907 në Pragë. Studioja Barrandov u hap në vitin 1933, ishte studioja më e madhe e filmit në Republikën Ceke dhe njëra nga më të mëdhatë në Evropë.

Epoka e artë e vitit 1960 Regjisorët më të famshëm të kohës ishin: Miloš Forman, Jiří Menzel, Ján Kadár, Elmar Klos etj. Shumica prej tyre studiuan në Akademinë e Arteve, Filmit e Televizionit në Pragë. Kadár dhe Klos me filmat “Obchod na korze” (1965) dhe “Ostře sledované vlaky” (1966) fituan çmimin Oskar në kategorinë Filmi më i mirë i huaj. Vala e re (Nová vlna) Është një emërtim për filmat e viteve 1960 të regjisorëve Miloš Forman, Vera Chytilová, Jiří Menzel. Në këtë kategori hyjnë edhe veprat e regjisorëve më të vjetër si Karel Kachyňa dhe Vojtěch Jasný. Ajo përfshin një gamë të gjerë veprash të viteve 1960. Vala e re e Çekosllovakisë nuk mbështetet në asnjë stil të filmave. Një tipar i shpeshtë i filmave të kësaj periudhe ishte humori absurd, shqetësimet e njerëzve të zakonshëm sidomos kur u përballën me ndryshime të mëdha historike ose politike. Ndër filmat më të njohur të kësaj periudhe ishin Démanty noci (Diamante të natës), nga regjisori Jan Němec si dhe Hoří , má panenko nga regjisori Miloš Forman.

Periudha pas komunizmit Industria e filmit çek ndryshoi shumë pas rënies së komunizmit, në vitin 1989. Studioja e filmit “Barrandov” u privatizua, gjithashtu nuk pati fonde nga qeveria. Interesimi i produksioneve të huaja u rrit për Republikën Çeke, për shkak të bukurisë historike, arkitekturës së ruajtur e të padëmtuar gjatë luftërave. Gjenerata e re e prodhuesve të filmit në Çeki u shfaq në vitin 1990, duke përfshirë Jan Svěrák, Jan Hřebejk, Saša Gedeon, Petr Zelenka dhe David Ondřiček. Filmi i Jan Svěrtak-ut “Obecná škola” (1991) u nominua për çmimin Oskar në kategorinë Filmi më i mirë i huaj, kurse filmi i po këtij regjisori “Kolja” (1996) e fitoi atë.