Kishat prej druri të Maramureșit
Kishat prej druri të Maramureșit në rajonin e Maramureșit në veri të Transilvanisë janë grup i më se njëqind kishave ortodokse dhe greko-katolike, të arkitekturave të ndryshme nga periudha dhe zona të ndryshme. Kishat e Maramureșit janë ndërtime të larta druri me gjatësi karakteristike, kulla të pakta të zileve në fundin perëndimor të ndërtesës. Ato janë një shprehje e veçantë e përditshme e peizazhit kulturor të kësaj zone malore të Rumanisë veriore.
Maramureși është një nga regjionet më të mirënjohura të Rumanisë, me traditë autoktone që nga Mesjeta - por jo edhe aq të vizituara. Fshtatrat dhe kishat e tij të drurit të mirë-ruajtur, jetesa tradicionale, dhe veshja shumëngjyrëshe lokale e bëjnë Maramureșin të ngjashëm me një muze.
Në kishat e drurit të këtij regjioni që qëndrojnë aty që nga ndërtimi i tyre në shekullin e 17-të dhe 19-të. Disa u ngritën mbi vendin e kishave të vjetra. Ato ishin përgjigjje e ndalimit kundër ngritjes së gurit të kishave ortodokse nga autoritetet katolike Austro-Hungareze. Kishat janë të bëra nga shkrimet e trasha, disa janë të vogla dhe të errëta përbrenda por disa nga ato kanë masa mbresëlënëse. Ato janë të pikturuara me skena biblike të artit "naïve", kryesisht nga piktorët lokal. Vetitë më karakteristike janë kullat e larta mbi hyrje dhe çatia masive.
Tetë nga këto kisha janë të renditura nga UNESCO si vende të trashëgimisë botërore në vitin 1999, për arkitekturën e tyre religjioze dhe traditën e ndërtimit të drurit. Këto janë: Bârsana, Budești, Desești, Ieud, Plopiș, Poienile Izei, Rogoz, Șurdești.
Përshkrimi
RedaktoRegjioni historik rumun i Maramureșit, ndarë në mes të Rumanisë dhe sub-Karpateve ukraniase pas Luftës së Dytë Botërore, është një nga vendet ku ndërtesa tradicionale të drurit nuk janë shkatërruar dhe ku një jeton një trashëgimi e pasur e drurit. Tradita e kishave të ndërtuara nga druri në pjesën qendrore dhe lindore të Maramureșit mund të gjurmohet nga fillimi i vitit 16-të deri në 18-të. Që kur dija u përdor për të ndërtuar kisha prej druri lokale rreth e rreth Europës, kuptimi i tyre është me interes të lartë tani jashtë rajonit.
Në Maramureș sot ka thuajse 100 kisha të drurit, prej të cilave një e treta janë ndërtuar prej dy shekujsh. Përveç kishave ekzistuese, një burim i madh i njohurive po ruhet nga një numër zdrukthtarësh me njohuri relevante dhe aftësi nga zdrukthtaria tradicionale.
Nga Mesjeta deri në shekullin e 18-të aftësitë, njohuritë dhe përvoja për të ndërtuar struktura trungor të mjaftushme me plane dhe mure të mirë-mbyllura, me nyje të skuqura, u performuan ndryshe nga zakonisht. Mjeshtrit nga Maramureș të cilët ishin në gjendje të kërkonin nivele të tilla nuk ishin thjesht fshatar por zdrukthtarë të specializuar të kishave të cilët trashëguan dhe mbajtën njohurinë e avancuar të ndërtimit të shtëpive të shenjta.
Që kur tradita lokale për të ndërtuar kishat prej druri varësisht nga ajo se kushi i ndërtoi dhe kush i përdori, është fundamentale të identifikohen ndërtuesit dhe themeluesit lokal. Dallimi i hershëm në mes tyre mbuloi rolet e tyre të ndara në formimin e kishave të drurit dhe na pengoi nga kupimi i qartë i rezultateve.
Kishat prej drurit ekzistues nga Maramureș e vendosin ekzistencën gjatë shekujve 17-të dhe 18-të të dy familjeve kryesore shkollore të zdrukthtarëve të kishës. . Ka të tjera të dallueshme si tri itineraret kryesore dhe ato të shumtat të vogla, duke treguar punën e disa prej marangozëve më të rëndësishme të kishës ndonjëherë aktiv në rajon dhe në disa raste edhe ndërrime në mesin e brezave.Në përgjithësi, marangozët e kishës janë për performanca teknike, kualitet të lartë të punës nga druri dhe përpunimin artistik.
Në një perspektivë të gjatë, krijuesit e vërtetë të kishave prej druri ishin aktualisht themeluesit e porositur. Veçanërisht roli i fisnikëve themelues të riti të krishtërimit lindor ishte vendimtar në formimin e karakterit rajonal ndër kisha të drurit. Kishat e drurit nga Maramureși afërsisht pasqyron shoqërinë lokale të pronarëve të vendeve modeste, duke manifestuar vetveten ndër disa shekuj në kushte të dyfishta të Krishtërimit Lindor dhe Perëndimor.
Kishat e drurit nga Maramureș hapin lidhje të nevojshme me performanca të ngjashme nëpër Evropë. Me sa duket dallimi lokal i bërë ndërmjet dhomave të shenjta dhe të përdhosura ishte karakteristikë për shumë regjione rurale të kontinentit. Njohuria më e lartë në ndërtimin e trungjeve duket se ka pasur një qëllim të shenjtë me rrethinën e gjerë kontinentale dhe kështu në shumë vende u kërkua dallimi nga nga një rrënjë më rajonalisht e përditshme.
(Burimi: Tracing a Sacred Building Tradition)
Me rigjallërimin e ndërtimit të kishave pas Revolucionit Rumun të vitit 1989, ekzistojnë edhe kisha të reja të ndërtuara në stil tradicionale.
Kishat prej druri
RedaktoLista shfaq kishat ekzistuese prej druri me të zezë dhe po ashtu përfshin disa të zhdukura.
Cosău valley
|
Mara valley
|
Iza valley
|
Vișeu valley
|
Ukrainian side
|
Galeria
Redakto
Referimet
RedaktoLidhjet e jashtme
Redakto- World Heritage Site
- Pictures, Informations and Maps of the Wooden Churches of Maramureş
- Video about the Wooden Churches of Maramureș by UNESCO