Koha për t’u kthyer në shtëpi

Koha për t’u kthyer në shtëpi: Një Dokumentar Emocionues mbi Genocidin në Çamëri

"Koha për t’u kthyer në shtëpi" është një dokumentar shqiptar i cili fokusohet në genocidin grek ndaj popullsisë çame në Çamëri. Ky dokumentar, realizuar nga Admirina Peçi me mbështetjen e Fondacionit Çamëria “Hasan Tahsini”, trajton një ndër kapitujt më të dhimbshëm të historisë shqiptare dhe ballkanike, duke hedhur dritë mbi vuajtjet e popullit çam gjatë dhe pas Luftës së Dytë Botërore. Dokumentari u shfaq për herë të parë për publikun më 12 qershor 2024, në Kinema Millenium në Tiranë, duke shfaqur një interes të jashtëzakonshëm.

Një Tragjedi Historike e Pazbardhur

Çamëria dhe shqiptarët e saj përbëjnë një plagë të thellë dhe të pashëruar në historinë e popullit shqiptar. Kjo krahinë përjetoi një ndër masakrat më brutale në historinë e Ballkanit, kur më 27 qershor 1944, ushtarët grekë dhunuan, torturuan, dhe vranë mijëra shqiptarë të pafajshëm, përfshirë gra, vajza, fëmijë dhe të moshuar. Dëshmitë nga të mbijetuarit dhe historikët përshkruajnë pamje të tmerrshme: fëmijë të vrarë dhe hedhur në përrua, mbi 30 mijë shqiptarë të dëbuar mes dy luftërave botërore dhe një numër të madh të vdekurish për shkak të urisë dhe torturave.

Një Dokumentar me Dëshmi dhe Skena Ilustruese

Admirina Peçi, skenaristja dhe regjisorja e dokumentarit, ka ndërtuar këtë vepër mbi bazën e dëshmive të vërteta dhe skenave ilustruese, të cilat ndihmojnë për të sjellë në jetë vuajtjet e popullsisë çame. Në dokumentar marrin pjesë mbi 60 persona dhe është mbështetur fuqimisht nga qytetarët e Konispolit dhe institucione të tjera lokale. Muzika e dokumentarit është kompozuar nga Endri Sina, ndërsa në të japin kontributin e tyre historian të njohur si Pëllumb Xhufi, Irakli Koçollari, Beqir Meta, Hajredin Isufi, Hasan Bello dhe diplomati Shaban Murati.

Mesazhi dhe Synimi i Dokumentarit

Dokumentari “Koha për t’u kthyer në shtëpi” synon të informojë dhe ndërgjegjësojë publikun shqiptar dhe ndërkombëtar mbi këtë tragjedi të harruar, duke theksuar nevojën për drejtësi dhe njohje historike. Titulli i dokumentarit pasqyron dëshirën e thellë të popullit çam për të kthyer në trojet e tyre autoktone. Për shumë prej tyre, kthimi në Çamëri mbetet një ëndërr e paplotësuar, një ëndërr që pason pas vuajtjeve dhe torturave të pësuara.

Alket Veliu, drejtues i Fondacionit Çamëria “Hasan Tahsini”, thekson se ky dokumentar është një përpjekje për të luftuar heshtjen dhe për të hedhur dritë mbi një nga kapitujt më të errët të historisë shqiptare. Ai thekson rëndësinë e njohjes dhe kujtesës historike për të ndihmuar popullin çam të gjejë paqe dhe drejtësi.

Përfundimi

“Koha për t’u kthyer në shtëpi” është një prodhim që jo vetëm dokumenton vuajtjet e popullit çam, por gjithashtu shërben si një apel për drejtësi dhe njohje historike. Ky dokumentar, i mbështetur nga dëshmi të dorës së parë dhe analiza të thelluara historike, përbën një thirrje për ndërgjegjësimin e popullit dhe përballjen me të kaluarën, duke shpresuar se një ditë, ëndrra e kthimit në Çamëri do të bëhet realitet.