Kolegialiteti

Kolegialiteti është marrëdhënia mes kolegëve. Një koleg është një koleg i të njëjtit profesion.

Kolegët janë ata të bashkuar në mënyrë eksplicite në një qëllim të përbashkët dhe respektojnë aftësitë e njëri-tjetrit për të punuar drejt këtij qëllimi. Një koleg është bashkëpunëtor në një profesion ose në një zyrë civile ose kishtare. Në një kuptim më të ngushtë, anëtarët e fakultetit të një universiteti ose kolegji janë kolegë të njëri-tjetrit.

Sociologët e organizatave përdorin fjalën 'kolegialitet' në një kuptim teknik, për të krijuar një kontrast me konceptin e burokracisë. Autorët klasikë si Max Weber e konsiderojnë kolegialitetin si një pajisje organizative të përdorur nga autokratët për të parandaluar ekspertët dhe profesionistët të sfidojnë pushtetet monokratike dhe ndonjëherë arbitrare.^[1] Kohët e fundit, autorë të tillë si Eliot Freidson (SHBA), Malcolm Waters (Australi) dhe Emmanuel Lazega (Francë) kanë thënë se kolegialiteti tani mund të kuptohet si një formë organizative e plotë.^[2]^[3]

Në Republikën Romake

Në Republikën Romake, kolegialiteti ishte praktika e të pasurit të paktën dy persona në çdo magjistratë me qëllim që të ndahej pushteti midis disa njerëzve dhe të kontrolloheshin fuqitë e tyre, si për të parandaluar ngritjen e një mbreti tjetër dhe për të siguruar magjistratë më produktivë. Shembuj të kolegialitetit romak përfshijnë dy konsujt dhe censuruesit, gjashtë pretorët, tetë kuestorët, katër edilet, dhjetë tribunat dhe decemviri.

Përjashtimet përfshijnë magjistratët e jashtëzakonshëm, diktatorët dhe ekuitumin e magjistraturës.

Në kishën katolike

Në Kishën Katolike, kolegialiteti i referohet kryesisht "Papës që qeveris Kishën në bashkëpunim me peshkopët e kishave lokale, duke respektuar autonominë e tyre të duhur". Kjo kishte qenë praktikë e Kishës së hershme dhe u rigjallërua nga Koncili i Dytë i Vatikanit. Një nga ndryshimet kryesore gjatë Koncilit të Dytë të Vatikanit ishte inkurajimi i këshillit për konferencat e peshkopëve dhe krijimi i Sinodit të Peshkopëve nga ana e Papës. Që nga fillimi i papatit të tij, Papa Françesku, i cili ishte zgjedhur dy herë kryetar i Konferencës së Peshkopëve Argjentinas, ka mbrojtur rritjen e rolit të kolegialitetit dhe sinodalitetit në zhvillimin e mësimeve të kishës.^[4]

Shiko edhe

Puna

Referime

^ Waters, Malcolm (1989). "Collegiality, Bureaucratization, and Professionalization: A Weberian Analysis". American Journal of Sociology. 94 (5): 945–972. ISSN 0002-9602. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Freidson, Eliot (1984). "The Changing Nature of Professional Control". Annual Review of Sociology. 10: 1–20. ISSN 0360-0572. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Lazega, Emmanuel (2005), Klatetzki, Thomas; Tacke, Veronika (red.), "A Theory of Collegiality and its Relevance for Understanding Professions and knowledge-intensive Organizations", Organisation und Profession (në anglisht), Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, fq. 221–251, doi:10.1007/978-3-322-80570-6_9, ISBN 978-3-322-80570-6, marrë më 2022-11-01
^ "Synodality, collegiality: two keys to the coming Francis reform", Catholic Voices Comment, London: Catholic Voices, 28 gusht 2013, arkivuar nga origjinali më 21 qershor 2015, marrë më 21 qershor 2015 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] Waters, Malcolm (1989). "Collegiality, Bureaucratization, and Professionalization: A Weberian Analysis". American Journal of Sociology. 94 (5): 945–972. ISSN 0002-9602. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[2] Freidson, Eliot (1984). "The Changing Nature of Professional Control". Annual Review of Sociology. 10: 1–20. ISSN 0360-0572. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] Lazega, Emmanuel (2005), Klatetzki, Thomas; Tacke, Veronika (red.), "A Theory of Collegiality and its Relevance for Understanding Professions and knowledge-intensive Organizations", Organisation und Profession (në anglisht), Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, fq. 221–251, doi:10.1007/978-3-322-80570-6_9, ISBN 978-3-322-80570-6, marrë më 2022-11-01

[twokeys-4] "Synodality, collegiality: two keys to the coming Francis reform", Catholic Voices Comment, London: Catholic Voices, 28 gusht 2013, arkivuar nga origjinali më 21 qershor 2015, marrë më 21 qershor 2015 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]