Kompleksi i Lidhjes Shqiptare të Pejës
Kompleksi i Lidhjes Shqiptare të Pejës është një kompleks urbanistik dhe arkitektonik i cili ndodhet në qytetin e Pejës, Kosovë. Kompleksin e përbëjnë Kulla e Haxhi Zekës, Konaku i Jashar Pashes dhe Mulliri i Haxhi Zekës. [1] [2]
Historiku Redakto
Në Kullën e Haxhi Zekës është mbajtur Kuvendi i Lidhjes Shqiptare të Pejës në vitin 1899. Kulla i takon variantit të kullave me dyshekllëk të gurit që del nga muri perimetral në formë anëcaku dhe atë në qoshk të pjesës juglindore. Karakteristikë e këtij ndërtimi është ballkoni që del nga muri perimetral i fasadës jugore dhe atë në katin e tretë. [1]
Konaku i Jashar Pashes paraqet një shembull të zhvilluar të banesës qytetare, pjesë e një kompleksi me Kullën e Haxhi Zekës. Ndërtesa e tanishme është rindërtim i konakut të vjetër, i cili ishte i ngritur mbi bazën e murit të gurit, me hatulla, me mure të trasha qerpiçi në sistemin “bondruk”. Shtëpia ka bazë me dimensione prej: 19.50 x 13.80 m. Nga pikëpamja kompozicionale kjo shtëpi veçohet me praninë e një gjysmëkati në formë suterreni me tri kthina, e dy kateve me holl qendror dhe dy qoshqeve në katin e dytë. Gjysmëkati ka tri hyrje ndërsa në katet e sipërme qasja bëhet kah hyrja qendrore e theksuar me një lloj hajati nën qoshkun e katit të sipërm. Të dy katet zhvillohen rreth një holli të parregullt. Kati i parë ka tri dhoma dhe një qoshk ndërsa në katin e sipërm arrihet përmes shkallëve dykrahëshe, tek i cili holli zvogëlohet në dobi të një dhome.
Mulliri i Haxhi Zekës gjendet në pjesën veriore të qytetit, afër Tregut të Vjetër, Kompleksi i Mullirit, sipas të dhënave kadastrale të vitit 1934, ishte i gjerë 45 ari. Në aspektin kompozicional ai përbëhej nga mulliri, depoja e miellit, hambari, ahuri i kuajve dhe konaku, i cili përbëhej nga një shtëpi dykatëshe. Nga kompleksi i ndërtuar në gjysmën e dytë të shek. XIX kanë mbetur vetëm ndërtesa e mullirit dhe ajo e hambarit, të cilat dikur ishin të lidhura me urë dhe konaku i adaptuar për nevoja të banimit. Ky kompleks paraqet objektin e parë industrial të këtij tipi në Kosovë, me mekanizëm për bluarje të importuar nga Austria, i cili në fillim punonte me ndihmën e ujit e pastaj me anë të rrymës elektrike. Mulliri është i punuar në tri etazhe mbi bazë drejtkëndëshe (14x12x10 m). [2] [3]
Shih edhe Redakto
Referime Redakto
- ^ a b "Konaku i Jashar Pashës - Pejë (Kopje e arkivuar)". Arkivuar nga origjinali më 23 tetor 2020. Marrë më 20 gusht 2020.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ a b "Kompleksi i mullirit të Haxhi Zekës - Pejë (Kopje e arkivuar)". Arkivuar nga origjinali më 20 gusht 2020. Marrë më 20 gusht 2020.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ LISTA E TRASHËGIMISË KULTURORE PËR MBROJTJE TË PËRKOHSHME (PDF). Republika e Kosovës, Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit. Marrë më 17 gusht 2016.
Lidhje të jashtme Redakto
- Kulla e Haxhi Zekës (AMC Kosova) Arkivuar 20 gusht 2020 tek Wayback Machine