Kundrinori-kryefjala-kallëzuesi
KRYEFJALA
- Kryefjala eshte gjymtyre kryesore e fjalise.
- Shprehet me emer:
- Si jeni a jeni mir .
- Shprehet me peremer:
- Ne u sollem mire sot ne shkolle.
- Shprehet me numeror:
- geri djem u rrahen sot ne shkolle.
- Shprehet me nje emer ne trajten e pashquar ne rasen emerore pa parafjale:
- Ra nje heshtje paksa e gjate.
- Shprehet me nje pjese te emerzuar te ligjerates:
- Me te vegjlit klithnin edhe me fort.
- Shprehet me nje grup emeror:
- Ministria e Magjise I ngaterron punet .
- KALLEZUESI
- • Kallëzuesi është gjymtyrë kryesore e fjalisë, e cila tregon se ç'ben një emër. Ai qendoron shpesh herë pas kryefjales por ka raste që qendron edhe para saj. Kemi kallzuesor foljor te perbere dhe te thjeshtë dhe emeror.
- • Kallëzuesi foljor, shprehet me një folje në kohën e thjeshtë si: luaj dhe kohën e përbër kam luajtur ose kisha luajtur
- • Kallëzuesi emëror, shprehet me jam+emër, jam + mbiemër, jam +përemër, jam + numëror, jam + ndajfolje jam + rrethanor por asnjehere me foljen “kam”.
- • Kallëzuesi i thjeshtë, është i përbër nga një folje luaj, bëj
- • Kallëzuesi i përbërë, është i përbër nga një folje gjysmëndihmëse (nisë, filloj, vazhdoj ) ose folje modale ( mund, duhet, do) dhe nje folje e thjeshtë zakonisht ne mënyrën lidhore. P.sh nisa të lexoj, duhet ta provosh vazhdova të shikoja, mund të këndoj etj.
- Kundrinori
- Kundrinori, ndryshe nga gjymtyret kryesore :kryefjala dhe kallezuesi, trajtohet si gjymtyre e dyte.
- Dallojme dy lloje te kundrinoreve : kundrinori I drejte dhe ai I zhdrejte me parafjale dhe pa parafjale.
- Kundrinorin e drejte e gjejme me pyetjen : ke? , cilin? , cilen? , cilat? ,cilet?. P.sh.
- Djali e takoi shokun.
- Kundrinorin e zhdrejte pa parafjale e gjejme me pyetjen :kujt? , cilit? , ciles? etj . P.sh.
- Ia dhame dhuraten djalit.
- Kundrinori I zhdrejte me parafjale e gjejme me pyetjen : me ke? , prej kujt? Etj . P.sh
- Diskutuam per mesimet.