Lëvizja ilire

Lëvizja ilire (kroatisht: Ilirski pokret, sllovenisht: Ilirsko gibanje) ishte një lëvizje kulturore dhe politike ballkanike dhe panjugosllave me rrënjë në fillimin e periudhës moderne, e cila u ringjall nga një grup intelektualësh të rinj kroatë gjatë gjysmës së parë të shekullit XIX, rreth viteve 1835-1863. Kjo lëvizje kishte për qëllim ngritjen e vetëdijes kombëtare kroate në kohën e Austro-Hungarisë nëpërmjet bashkimit gjuhësor dhe etnik, dhe nëpërmjet saj hedhjen e themeleve për bashkimin kulturor dhe gjuhësor të të gjithë sllavëve të jugut në bazë të mandatit të ringjallur të ombrellës ilire.

Ljudevit Gaj (1809 - 1872)

Aspektet e lëvizjes ilire që kanë të bëjnë me zhvillimin e kulturës kroate, në historiografinë kroate, konsiderohen të jenë pjesë e Rilindjes kombëtare kroate (Hrvatski narodni preporod). Përfaqësuesi më i njohur i lëvizjes ilire ishte rilindasi kroat Ljudevit Gaj.

Shih edhe

• Ilirët
• Dardania
• Heraldika ilire

Literatura

• Peter Bartl (2016) Illyrismus, në Konrad Clewing, Holm Sundhaussen (Hrsg.) Lexikon zur Geschichte Südosteuropas. Böhlau, Wien u. a. ISBN 9783205786672
• A. P. Maissen (1998) Wie ein Blitz schlägt es aus meinem Mund: Der Illyrismus: Die Hauptschriften der kroatischen Nationalbewegung 1830–1844. Bern ISBN 3-906759-92-X
• J. Šidak, V. Foretić, J. Grabovac u.a. (1988) Hrvatski narodni preporod Ilirski pokret. Zagreb ISBN 86-03-99036-0
• R. Warnier (1935) Illyrisme et nationalisme croate. Le Monde slave 1. 3, 27–74
• A. Barac (1954) Hrvatska književnost od preporoda do stvaranja Jugoslavije. I. Književnost ilirizma, Zagreb
• I. I. Leščilovskaja (1968) Illirizm. K istorii chorvatskogo nacional`nogo vozroždenija, Moskë,
• Elinor Murray Despalatovic. (1975) Ljudevit Gaj and the Illyrian Movement, (ISBN 0-914710-05-2)
• Carole Rogel, (1977) The Slovenes and Yugoslavism 1890-1914, (ISBN 0-914710-17-6)
• Heike Fofic, (1990) Die Genese der kroatischen Standardsprache im 19. Jahrhundert - Ljudevit Gaj und die Illyrer, (ISBN 3-926862-20-3)
• Günter Schödl, (1990) Kroatische Nationalpolitik und „Jugoslavenstvo“, (ISBN 3-486-55301-1)
• Yugoslavism. (2003) Histories of a failed idea, 1918-1992, hrsg. v. Dejan Djokić, (ISBN 1-85065-663-0, ISBN 1-85065-662-2)
• Artikel Ilirizem in: Enciklopedija Slovenije, Band 4 (1990)
• Malić, Dragica (1997), "Razvoj hrvatskog književnog jezika", Hrvatska gramatika [Croatian grammar] (in Croatian), Zagreb: Školska knjiga, pp. 30–31, ISBN 953-0-40010-1
• Tanner, Marcus (1997). "Illyrianism and the Croatian Quest for Statehood". Daedalus (MIT Press) 126 (3): 47–62. ISSN 0011-5266 ISSN 0011-5266
• Zrinka Blazevic, 'Indetermi-nation: Narrative identity and symbolic politics in early modern Illyrism', chapter 6 of: Whose Love of Which Country?: Composite States, National Histories and Patriotic Discourses in Early Modern East Central Europe, Balázs Trencsényi and Márton Zászkaliczky (eds.), BRILL, 2010,  .