Masakra e Qyshkut

Masakra e Qyshkut ka ndodhur të premten më 14 maj 1999 në fshatin Qyshk (2-3 km afër Pejës, Kosovë). Në këtë masakër u vranë e u masakruan barbarisht 41 burra shqiptarë.

Masakra e Qyshkut
Vendndodhja	Qyshk, afër Pejës, Kosovë.
Data	14 maj 1999
Shënjestra	Shqiptarë të Kosovës
Lloji i sulmit	Vrasje masive, masakër
Vdekje	41
Të lënduar	3
Autorët	Forcat serbe të sigurisë, Ushtria jugosllave

Sfondi

Qyshku është një fshat i vogël rreth 4 km në lindje të Pejës pranë rrugës kryesore Pejë-Prishtinë që kishte afro 200 shtëpi dhe 2,000 banorë. Tri familje etnike serbe jetonin në fshat, me emrin Jasoviq, si dhe një familje malazeze me emrin Bojoviq.

Marrëdhëniet mes serbëve dhe shqiptarëve ishin të mira, thanë fshatarët shqiptarë. Të gjitha familjet joetnike shqiptare u larguan nga Kosova, kur forcat serbe dhe jugosllave u tërhoqën nga krahina më 12 qershor. Sipas banorëve të fshatrave, kurrë nuk kishte ndonjë aktivitet të UÇK-së në Qyshk, Zahaç, etj., ose Pavlan, megjithëse disa nga burrat e moshës ushtarake në zonë kishin qenë pjesëtarë të UÇK-së të cilët luftuan në komunën e Pejës, duke përfshirë këtu fshatin e Lodjës. Zona e Qyshkut nuk ishte skena pasqyruese midis forcave qeveritare dhe UÇK-së më 1998 ose 1999. Ngjarja e vetme e panjohur ka ndodhur në Zahaç në 22 dhjetor 1998, kur policia ka kapur një burrë shqiptar, Sali Kabashi, dhe ka arrestuar 5 të tjerë në rrethana të paracaktuara. Qeveria serbe tha se policia hyri me armë gjatë arrestimit, por burime shqiptare pohuan se Kabashi ishte ekzekutuar pa ndonjë urdhër gjyqësor. Gjatë bombardimeve të NATO-s të Jugosllavisë në 1999-n, Qyshku, Zahaçi, dhe Pavlani fillimisht nuk u prekën edhe pse fshatrat rrethuese dhe qyteti i Pejës filluan sistematikisht "të pastroheshin" më 25 mars. Më 29 mars, siç u përmend, më shumë se 90 përqind e popullsisë së Pejës ishin dërguar në Mal të Zi në veri me këmbë ose në Shqipëri në jug-perëndim me autobus. Fshatrat e tjera përgjatë rrugës Pejë-Prishtinë ishin shpërndarë në mars dhe prill, përveç Qyshkut, Zahaçit dhe Pavlanit. Nuk dihet pse ata nuk u larguan në këtë kohë. Teoria e përshkruar është se fshatrat ishin duke paguar para të mbrojtjes për forcat e sigurisë lokale. Forcat e policisë speciale erdhën në Qyshk 3 herë para sulmit të 14 majit për të kërkuar armë dhe para dhe dogjën disa shtëpi, por askush nuk u dëmtua dhe as u vra dhe të gjithë u lejuan të qëndronin. Vizita e parë ishte më 17 prill rreth orës 4:00 pasdite dhe forcat hynë vetëm në lagjen "Kristal" në këtë fshat. Rreth 4 deri 7 shtëpi u dogjën, thanë fshatarët për Human Rights Watch.

4 ditë më vonë, rreth orës 12:00 pasdite, forcat e sigurisë hynë në Qyshk, Zahaç dhe Pavlan. Dëshmitarët thanë për Human Rights Watch se burrat ishin me veshje jeshile kamuflazhi dhe disa prej tyre kishin kapele të gjelbra kaubojsh. Fshatarët gjithashtu thanë që forcat u thanë që të mos shqetësohen. "Të gjithë ju mund të shkoni. Askush nuk do t'ju prekë. Jeni të sigurt," – thanë ata me sa duket. Forcat u kthyen përsëri të nesërmen dhe kontrolluan Qyshkun për armë. Disa dëshmitarë thanë se disa fshatarë kishin dorëzuar armët që i mbanin në këtë kohë. Syl Gashi raportohet se dorëzoi një armë gjahu dhe vëllai i tij dha një pistoletë, siç bëri edhe Brahim Lushi, edhe pse ai kishte leje për armë. Policia gjithashtu raportoi se mori makinën "BMW" të Syl Gashit dhe 1.200 marka gjermane.

Aksioni i policisë më 14 maj ishte qartë "më agresiv" sesa në vizitat paraprake. Prej fillimit ishte e qartë se objektivat dhe urdhrat e forcave kaluan përtej një kërkimi rutinë për armë.

Vrasjet

Rreth orës 7 të mëngjesit, më 14 maj 1999, ushtarët e ushtrisë jugosllave, të veshur me uniforma blu dhe kamuflazhi dhe me fytyrat e tyre të mbuluara me bojë të zezë, hynë në fshatin Qyshk. Banorët u dëbuan nga shtëpitë e tyre dhe u urdhëruan të mblidhen në qendër të fshatit. Rreth 300 fshatarë u mblodhën në qendër të fshatit, në katundthin e Hasan Beqajt.

Ushtarët jugosllavë urdhëruan fshatarët të dorëzonin të gjitha paratë e tyre, monedha ari dhe ar. Ndërsa R.K. dëshmoi: "Ushtarëve iu morën paratë dhe gjërat e vlefshme. Ata grisën dhe dogjën dokumentet e identifikimit personal. Gjatë gjithë kohës ata kërkonin para dhe monedha prej ari."

Pasi i vodhën të gjitha gjërat me vlerë, ushtarët jugosllavë urdhëruan gratë, fëmijët dhe të moshuarit për në shtëpitë e familjes Gashi, ndërsa burrat, rreth 50 prej tyre, u mbajtën në një seksion më të gjerë të rrugës afër varrezave.

Rreth orës 9:00, ushtarët i ndanë burrat në tre grupe. Në grupin e parë ishin 12 burra. Ata e morën këtë grup në shtëpinë e Azem Gashit dhe në një nga dhomat. Isa Gashi, i cili ishte në këtë grup, u tha hulumtimeve HLC çfarë ndodhi atëherë:

“Ata më vendosën mua dhe grupin tim në shtëpinë e Azem Gashit, na rreshtuan në mur në njërën nga dhomat dhe na kontrolluan përsëri për të gjetur paratë që na kërkuan në këmbim të lirisë sonë. Sidoqoftë, ata nuk gjetën asgjë pasi tashmë i kishin marrë të gjitha. Njëri prej tyre tha që ai duhet ta pyeste komandantin se çfarë të bënte me ne dhe kur e pyeti përmes radios, përgjigjja që mori ishte: "t'i vriste të gjithë menjëherë". Njëri nga ushtarët, i cili po qëndronte në hyrje të derës me një mitraloz M-48, qëlloi me një armë zjarri, duke më lënduar në këmbën e majtë. Unë rashë pas kësaj. Trupat e vdekur të Ibër Kelmendit dhe vëllait tim Halim Gashi ranë përmbys. Para se të na gjuante, ai bërtiti: "Në emër të Serbisë!" Pastaj, ushtarët e tjerë hapën zjarr në të gjithë dhomën. Pas kësaj, ata ia vunë flakën shtëpisë dhe u përgatitën të dilnin nga dhoma. U tërhoqa nga trupat e vdekur dhe kuptova se askush nga grupi im nuk ishte gjallë."

Disa minuta më vonë, goma të djegura me shkumë u hodhën përmes dritares në dhomën ku ishin civilët e vdekur. Trupat u dogjën shpejt.

Në grupin e dytë ishin 9 burra. Ushtarët jugosllavë i çuan këta burra në shtëpinë e Dema Gashit. Burrat hynë në korridorin e shtëpisë, dy nga dy. Në atë kohë, një ushtar hodhi një çakmak në dysheme dhe urdhëroi që Rexhi Kelmendi ta ngrinte atë nga dyshemeja dhe t'u vinte zjarrin perdeve. Kur Rexhë u përkul për të marrë çakmakun, ushtari YA lëshoi një shpërthim armësh ndaj civilëve. Rexhë Kelmendi shpëtoi duke arritur të ikte në një dhomë tjetër dhe më pas u hodh përmes dritares. Kur u kthye në shtëpi disa orë më vonë, ajo ishte djegur dhe kur hyri në korridor i pa kufomat e djegura.

Në grupin e tretë ishin 10 burra. Ushtarët morën grupin e tretë në shtëpinë e Sahit Gashit. Ata i futën brenda një dhome dhe i urdhëruan të uleshin në dysheme dhe më pas një ushtar qëlloi ndaj tyre me një mitraloz. Pas disa minutash, ushtarët e vendosën gomë shkume në trupat e njerëzve të ekzekutuar dhe pastaj i vendosën të ndriçuar. Hazir Berisha, i cili i mbijetoi ekzekutimit, u tha studiuesve të HLC-së: "Zjarri ishte i vazhdueshëm. Burri që qëllonte ishte i gjatë dhe ai kishte një fytyrë të pikturuar. Kur ai më qëlloi mua, unë pashë që ai po ndizte një batanije. Pastaj, ai mori ca gomë shkume dhe e vendosi sipër nesh. Pastaj, ai ndezi gomën e shkumës.”

Pasi ushtarët jugosllavë hynë në fshatin Çeku, ata urdhëruan familjet e Hasanit dhe Haxhi Çekut që të mblidheshin në oborrin e Kadri Çekut. Kur të gjithë anëtarët e familjes ishin mbledhur atje, ushtarët e i grabitën, duke marrë para, ar dhe sende të tjera me vlerë. Atëherë, një ushtar pyeti "Cili prej jush është babai i Agim Çekut?" U përgjigj Hasan Çeku. Ushtarët menjëherë e urdhëruan atë që të mblidhte anëtarët e familjes së tij në një pjesë të oborrit. Pas kësaj, dy ushtarë e morën Hasan (Brahim) Çekun (lindur më 1929) në hambarin e tij, ku e vranë duke i prerë fytin. Pastaj i vunë zjarrin hambarit. Një ushtar mori K.C. (i lindur më 1930) në shtëpinë e tij ku e vrau dhe më pas ia vuri zjarrin shtëpisë.

Në të njëjtën ditë, forcat serbe vranë tetë burra të tjerë në pjesë të ndryshme të Qyshkut.

Zoran Rašković, një ushtar i MT7 177 në Pejë dhe dëshmitar i ekzekutimeve masive në Qyshk, e përshkroi krimin gjatë dëshmisë së tij në çështjen "Qyshk":

Ishte 14 maj – Qyshk, ora 8 e mëngjesit … Mrtvi [më vonë Minić Nebojša] më tha ta çoj në Komandë, në Toplicë [Miladinović, Komandant i 177-të i MTD Pejë]. … Unë e çova atje dhe Mrtvi qëndroi atje për rreth 40 minuta, 30-40 minuta, në automjet. Ai nuk më tha asgjë. Ne u kthyem prapa dhe pastaj ai tha shumë shkurt "le të lëvizim, përgatituni të lëvizim" … dhe filluam të lëvizim përgjatë autostradës në drejtim të Prishtinës. Pas nja 3 – 4 kilometrash në anën e djathtë, ka një dalje, një dalje për në fshatin Qyshk... mbërritëm në një vend me një zonë pushimi, ishte një lloj sheshi, do të thosha…. Ne u ndalëm atje, ndërsa u futëm në rreth 10 ushtarë të njësisë rezervë të Mbrojtjes së Territorit tre, dy ose tre prej tyre ishin me uniformat blu, uniformat blu kamufluese të policisë, nuk e di nëse ishin policë aktivë apo rezervë, nuk e di … Ne u ndalëm atje, Mrtvi shkoi tek ata, biseduam me ta, automjetet ishin parkuar dhe pastaj u kthyem në lëvizje.

Pastaj, sipas disa planit të rregullt, pasi ky nuk ishte operacioni i parë i një lloji të tillë, megjithëse unë kurrë nuk e dija dhe nuk dihej kurrë se deri ku do të shkonim, tani po flas për ekzekutime. Nuk e di. Ne u ndamë në katër grupe … dhe grupet shkuan në katër drejtime të ndryshme ndërsa Mrtvi shkoi në drejtimin nga erdhëm, prej nga u futëm në fshat. Unë qëndrova pranë automjetit si gjithmonë, me pesë ushtarë në qendër.

Dhe ndërsa Mrtvi dhe Vampir po largoheshin, dy Shiptarë, burra të moshuar, në mes të jetës, në atë kohë unë mendoja se ishin më të vjetër, ata ishin ndoshta 45-vjeçë, ata akorduan nëse ne kemi nevojë për ta për të gjetur diçka … kur Vampir, pa ndonjë paralajmërim, nuk e di nëse Mrtvi i tha atij ose ai thjesht e bëri atë, por ai i preu ata dhe i la ata pranë rrugës. Kështu ata u larguan dhe të katër grupet shkuan secili në një drejtim tjetër.

Askush nuk na gjuajti, nuk pashë asnjë terrorist, ishte një mëngjes me diell dhe ata u përhapën në fshat. Dhe pastaj, Shkëlqesia juaj, beteja filloi. Të shtënat manifestohen nga breshëri armësh që vijnë nga anë të ndryshme, në lindje, perëndim, veri, jug, dhe më pas sanë, pasi është më e lehtë ta shohësh sanën tek digjet. Po flas për këtë nga pozicioni im në qendër të fshatit. Atëherë, gratë, fëmijët, të moshuarit, refugjatët mund të shiheshin duke tërhequr qese, valixhe, fëmijë duke ulëritur, të moshuarit …

Erdhën traktorë, njerëzit që dinin të ngisnin, po ngisnin traktorë dhe njerëz të tjerë po hipnin në traktorë, kamionë TAM, të gjithë shkonin në Shqipëri. Jo të gjithë mund të hipnin në automjete, kështu që ata ishin në pritje të tyre. Në atë kohë, kishte edhe ushtarë atje dhe pastaj papritmas një aeroplan i NATO-s fluturoi mbi ne … .. që goditi civilë, ashtu siç kishte ndodhur dhjetëra ditë më parë, kështu që në gjithë këtë çrregullim avioni shkaktoi më shumë panik midis tyre dhe ne përveç kësaj .... E mbaj mend Bata Lekiç, duke hequr gjerdanet, duke kërkuar para, dhe e gjithë kjo detyrimi i njerëzve në traktorë dhe mbledhja e njerëzve zgjati për një ose dy orë. Të gjithë këta burra duhej të viheshin në traktorë dhe më pas ngadalë traktorët filluan të largoheshin dhe drejtuesit e grupit u kthyen përsëri me ushtarë edhe pse disa prej tyre u ndanë. Ishte e qartë se Buba [Zoran Obradović] ishte atje, dhe ai u largua me Ćale [Srećko Popović].

Njerëzit thjesht po bredhin rreth fshatit, 15-20 shtëpi ishin tashmë në zjarr, dëbimi ishte në zhvillim e sipër dhe ushtarët po ktheheshin herë pas here, duke sjellë me vete disa civilë shqiptarë ose duke larguar disa nga traktorët nëse vlerësohej se ata ishin të përshtatshëm për shërbimin ushtarak. Mrtvi kishte thënë se të gjithë nga mosha 13 deri në 77 vjeç, dhe duke qenë se 13 është një numër i pafat, atëherë ishte nga mosha 12 vjeç. Disa ushtarë e morën atë si shaka dhe disa e morën atë fjalë për fjalë dhe pastaj në rrugën e kthimit unë e pashë Ćale, Srećko Popović, duke ekzekutuar tre shqiptarë, për Serbinë, për Serbinë…

Kështu ata po ktheheshin dhe ajo që mund të shikoja nga kjo pjesë ku isha në këmbë ishte që gra, fëmijë, ishin larguar tashmë. Unë isha në atë shesh qendror dhe mund të shikoja atje që 25 burra ishin duke qëndruar në një vijë përgjatë rrugës. Tani nuk mund t'ju them moshën e tyre të saktë, njëri prej tyre ishte shumë i ri, më i ri se unë, por kishte disa që ishin më të vjetër, në moshën 15, 30, 20 vjeç. Nuk i llogaritja. Kanë kaluar shumë vite dhe grupi ishte solid, çdo gjë që do të thotë…

Unë u afrohem atyre, 15 shqiptarët ishin duke qëndruar në vijë dhe Ranko "Bosanac" [Ranko Momić] po komunikonte me ta. Kishte 10-15 prej nesh atje: "Le të themi" alsakallët "," u thotë atyre Ranko "Bosanac" – mos kini frikë, autobusët do të arrijnë për t'ju transportuar në stacionin kryesor të policisë në Pejë." Ndërsa bisedon me njërin prej atyre i thuhet "ne nuk i kemi drejtuar gisht askujt, çfarë është kjo", dhe pastaj Ranko u përgjigj "Unë e di, në djall të vejë, është një luftë, çfarë mund të bëjmë", dhe ai madje i jep një cigare në dritë lart dhe thotë: "me qëllim që personat në Stacionin Policor të Pejës të mos ju shkaktojnë ndonjë problem dhe t'ju shqetësojnë" ata duhej të vishnin një qilim të vogël ose të përhapnin çadrën për të vendosur atje gjithçka kishin në xhepat e tyre. Ata filluan të hedhin poshtë kartat e identitetit, kuletat, gjithçka, gjithçka, domethënë orë, rrathë, unaza, fjalë për fjalë gjithçka...

Kishte edhe një fëmijë në rresht, më i ri se unë dhe "Mrtvi" i tha që t'i mblidhte të gjitha dhe të merrte mbi shpinë. Ia kalova atij, në mënyrë që ai t'i fuste të gjitha në të. Ai fëmijë, nuk di ta përshkruaj frikën e tij. Ai ishte duke u lëkundur dhe ai pëshpëritej dhe shau veten e tij nga frika, por ai ende i mbante mbledhur ato. Imazhi i tij është ngulitur shumë fuqishëm në kujtesën time, frikë e jashtëzakonshme.

Ranko pastaj u tha atyre "hajde, le të shkojmë në këtë shtëpi që të mos qëndrojmë në diell, ju shihni se ka hije atje", e cila ishte në anën e majtë. Shtëpia ishte në anën e duhur. Shtëpia kishte vetëm një kat në tokë dhe nuk kishte gardh muri, por përkundrazi një gardh të zakonshëm, një oborr dhe disa pemë, diçka të gjelbër, mbase pemë arre dhe Ranko filloi të lëvizte në një mënyrë të relaksuar me "AK-47" të tij të ulur para të gjithëve dhe thotë "le të shkojmë, është më lehtë në hije". Atij i bashkohet "Šumadija" [Nikolić Milojko] dhe në fund i bashkohet Mađa Vuković. Të tre drejtuan të gjithë grupin e pesëmbëdhjetë burrave, ata hynë në oborr, por nuk qëndruan në oborr, por shkuan në verandë dhe pastaj ngadalë në shtëpi.

Shtëpia ishte një shtëpi shqptari, jo një shtëpi e pasur, dy dhoma, mbase një korridor. Ata hynë brenda dhe gjithçka që mund të dëgjohej ishte shpërthimi i zjarrit, plasjet e gjata dhe pas kësaj disa zhurmë, një zhurmë. I pari që doli nga shtëpia ishte “Šumadija”, e mbaj mend qartë. Ndërsa doli ai tha që mallkimi i tij tipik “xhami i ndyrë dhe orkestra e xhamisë”. Një rrumbullak i ricikluar dhe kullotur këmbën e tij dhe shpoi veshjet e tij, por "Šumadija", si zakonisht, nuk u ankua për këmbën, por për veshjen e tij të shpuar. Pastaj, Ranko "Bosanac" doli, u qetësua ashtu si ai kur hyri dhe ndezi një cigare dhe më në fund i treti që doli ishte Mađo Vuković i cili kishte qëndruar pas tyre për të ndezur shtëpinë, pasi tymi tashmë mund të shihej. I riu që mblodhi gjërat e vlefshme, nuk u kthye në linjë. Kur kishte mbledhur gjithçka, "Vampir" ishte aty dhe e vuri në kokë fuçi të AK-47 të tij dhe më pas "Mrtvi" tha "le të shkojë" dhe "Vampir" tha në befasi "pse duhet ta lëshoj të shkojë". "Lëreni të shkojë që të ketë dikush që t'i thotë shqiptar për këtë". "Mrtvi" do të kursente jetë të tillë, ishte si një zakon për të. Për shembull, ai do të linte një shqiptar të binte në fushë dhe do të vendoste të gjuajë tre raunde nga një distancë prej rreth 200 metrash. Nëse ai e qëlloi atë do të ishte kështu, por nëse ai nuk do të thoshte vetëm "ju e shihni që nuk ishte fati i tij, le të jetojë …

Rrjedha e ngjarjeve

Më 5 mars 1999, OSBE-KVM vizitoi Qyshkun, 4 km në lindje të Pejës në autostradën 9 për në Klinë. Fshati kishte rreth 130 shtëpi shqiptare dhe tri shtëpi serbe. Sipas një fshatari, të dy grupet nuk kishin ndonjë problem me njëri-tjetrin. Rreth 500 të zhvendosur jetonin gjithashtu në fshat me familje lokale shqiptare të Kosovës.

Më 8 Mars policët kontrolluan ID-në e dy burrave vendas shqiptarë të Kosovës dhe më pas i rrahën me pushka në pikën e grumbullimit të ndihmës humanitare në fshat. Ata thanë që disa fshatarë kishin marrë urdhra të gjykatës duke u kërkuar atyre të dëshmojnë si dëshmitarë. Dy personat e zhvendosur u arrestuan dhe u rrahën në makinën e policisë, ndërsa u dëbuan në drejtim të Pavlanit. Një fshatar i tha OSBE-KVM në lidhje me rastin dhe një patrullë ndoqi makinën dhe siguroi lirimin e dy PZHBV-ve. Gjatë kthimit të tij përmes Qyshkut, patrulla e policisë u ndal dhe kërcënoi të vriste njeriun që kishte njoftuar OSBE-KVM, siç raportohet nga një patrullë e OSBE-KVM e cila kaloi nëpër fshat të nesërmen.

Më 13 maj një çift i moshuar u rrëmbye nga banesa e tyre në Pejë dhe u dërguan në një vend afër autostradës 9 afër Qyshkut, ku u qëlluan pas një shtëpie. Trupat e tyre shtrihen atje deri në fund të qershorit. Një dëshmitar i cili ishte rreth 20 metra larg vendit të vrasjes kujtoi se rreth orës 22:00 një Opel Ascona mbërriti në shtëpi dhe një automjet tjetër ishte ndalur në rrugën kryesore. Ai dëgjoi serbët që me insistim kërkonin para dhe fyenin viktimat, përpara se t'i qëllonin me armë automatike. Ky dëshmitar i pa kufomat mëngjesin tjetër në 04:00.

Në fillim të 14 majit, shumë më shumë njerëz u vranë në një sulm më të madh disa qindra metra larg në Qyshk. Sipas dëshmitarëve, forcat serbe me uniforma të përziera, përfshirë serbët lokalë që u njohën dhe disa prej të cilëve flisnin shqip, erdhën në fshat. Forcat ishin me sa duket pas anëtarëve të një familjeje me lidhje të larta në UÇK, dhe ata vranë anëtarët e asaj familjeje, si dhe shumë anëtarë të një familjeje tjetër. Më 24 qershor, OSBE-TFK dokumentoi një varr, ku dëshmitarët vendas thanë se janë varrosur eshtrat e 42 shqiptarëve të Kosovës; 38 trupa ishin djegur. Trupat ishin gjetur në gjashtë shtëpi në një zonë rreth 200 metra. Mbetjet e kartave të identitetit të djegura dhe kutitë e zbrazëta u gjetën.

Viktimat

Më 14 maj, në Qyshk janë vrarë e masakruar këta persona (civilë) të paarmatosur:

• Ramë Dervish Gashi (65),
• Xhafer Ramë Gashi (40),
• Rrahim Dervish Gashi (55),
• Rasim Hysen Ramaj (45),
• Metë Shala (55),
• Selim Maxhun Gashi (50),
• Haki N. Gashi (45), Jashar Azem Gashi (58),
• Muharrem Azem Gashi (50),
• Avni Drevish Gashi (50),
• Skënder Dervish Gashi (35),
• Musë Shaban Gashi(63),
• Ibish Kadri Gashi (55),
• Rrahim Shaban Gashi (55),
• Ahmet Rrustem Gashi (35),
• Emin Bekë Gashi (60),
• Emrush Krasniqi, mysafir nga Vranoci,
• Ismet Bajraktari, mysafir nga Raushiçi,
• Hasan Metë Avdyli – mysafir nga Batusha,
• Gani Avdyli, mysafir nga Batusha,
• Hasan Ahmet Çeku (69),
• Bedri Ahmet Çeku (65),
• Isuf Shala, mysafir nga Grabofci,
• Çaush Rrustem Lushi,
• Ardian Çaushi (30),
• Ardian Çaush Lushi (20),
• Osman Haxhi Lushi (48),
• Sefedin Haxhi Lushi (44),
• Avdullah Lush Lushi (45),
• Ukë Lush Lushi (43),
• Ramiz Lush Lushi (40),
• Xhafer Lush Lushi (35),
• Skënder Lush Lushi (30),
• Nifa Din Kelmendi (55),
• Skënder Din Kelmendi (50),
• Besim Din Kelmendi (38),
• Ardian Skënder Dina (20),
• Rrahim Sylë Kelmendi (40),
• Xhemë Isuf Kelmendi (40),
• Mentor Shaban Kelmendi (22),
• Avdi Shaban Berisha (58) dhe
• Zeçir Aliaj – mysafir nga Zllopeku.

Gjykimet e krimeve për Masakrën e Qyshkut

Në masakrën barbare kishte marrë pjesë grupi i quajtur "Çakallët".

Më 13 mars 2010, prokurori serb i krimeve të luftës njoftoi se policia i kishte arrestuar nëntë burrat në lidhje me vrasjet e shqiptarëve etnikë në fshatin Qyshk më 14 maj1999, gjatë luftës në Kosovë. Në total, 26 persona janë nën hetim për vrasje dhe vjedhje, tha prokurori.

1.Toplica Miladinovic,

2. Srecko Popovic

3. Slavisha Kastratovic,

4. Boban Bogicevic,

5. Zvonimir Cvetkovic,

6.Radoslav Brnovic,

7.Vidoje Koricanin,

8.Veljko Koricanin

9. Abdulah Sokic

Akuzohen për vrasje, përdhunim, plaçkitje, shkatërrim dhe djegie të pronës së civilëve dhe përhapjes së frikës në mesin e civilëve, civilët shqiptarë për t'i detyruar ata të shpërngulen në Shqipëri .

Udhëheqësi i Çakallëve, Nebojsha Miniq, i njohur si “Komandanti i Vdekjes”, ishte polic rezervë në komunën e Pejës. Ai u arrestua në Argjentinë në vitin 2005 ndërsa ishte në arrati, por vdiq nga SIDA në të njëjtin vit, gjatë procesit të ekstradimit.

Milojko Nikolic, i ashtuquajturi Sumadija, i përkiste grupit "Çakallët", që dyshohet se ka kryer krime lufte në Kosovë, është arrestuar në Mal të Zi .

Prokuroria serbe nisi një hetim ndaj gjeneralit në pension Dragan Zivanoviç, i cili gjatë luftës në Kosovë ishte komandant i Brigadës 125 të Motorizuar të Ushtrisë Jugosllave, e cila kishte autoritet mbi Njësinë e 177 të Ushtrisë Jugosllave dhe Skuadrës së saj të Ndërhyrjes. Prokuroria argumentoi në 2014 që Zivanoviç ishte në dijeni se ndërsa ndiqnin këtë urdhër, këto njësi, të cilat përfshinin Skuadrën e 177-të të Ndërhyrjes, do të vrisnin gjithashtu civilë, do të plaçkitnin prona dhe do të dëbonin fshatarët nga shtëpitë e tyre.Prokuroria pretendoi gjithashtu se disa ushtarë të cilët ishin dënuar për krime lufte në vendimin e shkallës së parë në gjyqin e Skuadrës së 177 të Ndërhyrjes – përfshirë Toplica Miladinoviç, Milojko Nikoliç dhe Dejan Bulatoviç – kishin vepruar nën komandën e Zivanoviçit. Zivanoviçi ishte i vetmi gjeneral i Ushtrisë Jugosllave që u hetua në Serbi për krime lufte, për sa dihet publikisht. Por në vitin 2017, prokuroria i pushoi hetimet. Në të njëjtin vit, Rexhë Kelmendi dhe tre të mbijetuar të tjerë, të ndihmuar nga Fondi për të Drejtën Humanitare, paraqitën një apel në Gjykatën Kushtetuese të Serbisë kundër vendimit të Prokurorisë së Krimeve të Luftës për të mbyllur hetimin. Apeli kushtetues pretendoi dy shkelje – të drejtën për një gjykim të drejtë dhe të drejtën për një hetim efektiv. Në tetor 2020, Gjykata Kushtetuese e refuzoi apelin.

Shiko edhe

• Çakallët (paraushtarakë)
• Lista e formacioneve paraushtarake serbe

Lidhje të jashtme

• pjesa e parë – pjesa e dytë – pjesa e tretë e dokumentarit – inçizimi tonik
• inçizim filmik
• Michael Montgomery dhe Stephen Smith