Mauzoleumi i Tyrbes në Bihaq

Turbe Mauzolej ( transl. Turbe Mauzoleum ), është një turbe (një lloj mauzoleumi islamik ) në Bihaq, Bosnje dhe Hercegovinë, e cila e ka origjinën nga periudha e sundimit austro-hungarez në Bosnje dhe Hercegovinë dhe është ndërtuar për të treguar nderim për mbrojtësit e qytetit që vdiqën në lufta kundër trupave austro-hungareze në 1878.

Historia

Me vendim të Kongresit të Berlinit, në qershor 1878, Austro-Hungarisë iu dha e drejta për të aneksuar Bosnjën dhe Hercegovinën . Kur hyri ushtria austro-hungareze, u deshën disa muaj për të shuar rezistencën, veçanërisht të popullsisë myslimane. Luftimet nën muret e Bihaqit filluan më 7 shtator dhe vetëm më 19 shtator mbrojtësit dorëzuan qytetin e Bihaqit. Rënia e Bihaqit pati një efekt dekurajues mbi mbrojtësit e qyteteve të tjera në Bosanska Krajina, kështu që ata u nënshtruan, kryesisht pa ndonjë rezistencë të madhe, me përjashtim të Velika Kladushës dhe Peqigradit, ku rezistenca zgjati deri në tetor 1878. ^[1]

Mauzoleumi Turbe u ndërtua për të treguar nderim për mbrojtësit e qytetit që vdiqën në luftën kundër trupave austro-hungareze. Turbi u bë fillimisht prej druri, por në vendin e saj u ndërtua një kishë gjatë vitit 1890 dhe qeveria austro-hungareze, për të marrë miratimin nga popullsia myslimane e Bihaqit, e ndërtoi turbin aktual me shpenzimet e saj. Megjithatë, disa burime thonë se turba daton që nga koha e sundimit osman . ^[1]

Ky monument thjesht sakral u dëmtua rëndë gjatë Luftës së Bosnjës, por ai është riparuar dhe sot është një simbol i fuqishëm i kulturës shpirtërore boshnjake në këtë rajon. ^[1]

Përshkrimi

Tyrbe - mauzoleumi në Bihaq

Tyrba i përket tipit me bazë tetëkëndëshe të mbuluar me kupolë. Skajet e mureve janë të gjitha të barabarta, 2.60 metra në gjatësi. Materiali i murit është një përzierje guri dhe tullash, me fasadën e jashtme të plotë prej guri bihacit, një gur gëlqeror lokal shumë i butë dhe i lehtë. Turbi ndahet nga një kornizë guri e profilizuar horizontale që del 35 cm nga muri, mbi të cilën mbështetet buza e poshtme e dritares. Sipas përmasave, zona mbi kornizë është pak më e madhe dhe arrin në 2/3 e lartësisë së të gjithë ndërtesës, e matur pa kupolë. ^[1]

Shtresa e sipërme e kupolës është ndërtuar me blloqe katrore të gdhendura saktësisht prej guri bihacit të shtruar shumë rregullisht, ndërsa zona e poshtme është e ndërtuar me blloqe guri të punuar përafërsisht të renditur në katër rreshta horizontale me fuga shumë të theksuara. Turbi është i harkuar me kupolë të mbuluar me fletë metalike të zinkuar . ^[1]

Enterieri

Brendësia e tyrbës në Bihaq

Ka dy arkivole prej druri në turbë, secili i përbërë nga një sarkofag me një gur varri nisan . Nuk ka asnjë mbishkrim në vetë turbin, apo në gurët e varreve të nisanit, por ato janë të zbukuruara me zbukurime të shumta në formën e shiritave të përdredhur. ^[1]

Monument kombëtar

Ndërtesa historike "Turbe Mauzoleum në Bihaq" është shpallur Monument Kombëtar i Bosnje dhe Hercegovinës nga Komisioni për Ruajtjen e Monumenteve Kombëtare të Bosnje dhe Hercegovinës . ^[1]

Shih edhe

Kultura në Bosnje dhe Hercegovinë

Literatura

Radoslav Lopašić, Bihać i Bihaćka Krajina, [Rajoni i Bihaqit dhe Bihaqit], Zagreb, 1890.
Ćiro Truhelka, Sredovječni spomenici Bosanske Hrvatske, [Monumentet mesjetare të Kroacisë Boshnjake], "Hrvatsko kolo" XXIII, Zagreb, 1942.
Branka Raunig, Fikreta Butić, Branko Bokan, Bihać i okolina, [Bihaq dhe rrethinat e saj], Turističko društvo "Una", Bihać, 1963.
Dr Ekrem Hakki Ayverdi, AVRUPA 'DA OSMANLY MIMARI ESERLERI, II f.3 kitab, Baha Matabaasi, Stamboll, 1981.
Mehmed Mujezinović, Islamska epigrafika Bosne i Hercegovine, [Epigrafia islame e Bosnjës dhe Hercegovinës], knjiga 3, 3. izdanje, biblioteka "Kulturno naslijeđe", Sarajevë – Publishing, str. 61 – 65, 1998.
Nikola Radić, Bihać sa starih razglednica, [Bihać nga kartolinat e vjetra], Bihać, 2000.
Abdulah Talundžić, Turbe i toranj crkve u Bihaću, [Turbe and Church tower in Bihać], Mostar 2005: Most - časopis za obrazovanje, nauku i kulturu, 193 (104 - nova serija), str. 72.

Lidhjet e jashtme

Turbe - Mauzolej u Bihaću na discoverbihac.ba
Turbe - Mauzolej u Bihaću Arkivuar 13 shkurt 2021 tek Wayback Machine na furaj.ba
Znate li kako je nastalo Bihaćko turbe, abc.ba

Referime

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "Turbe-mauzolej iz Bihaća". Commission to Preserve National Monuments of Bosnia and Herzegovina. Arkivuar nga origjinali më 15 janar 2022. Marrë më 5 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[:0-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "Turbe-mauzolej iz Bihaća". Commission to Preserve National Monuments of Bosnia and Herzegovina. Arkivuar nga origjinali më 15 janar 2022. Marrë më 5 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]