Mehmet Elezi

Mehmet Elezi është publicist, shkrimtar, gjuhëtar dhe diplomat shqiptar.

Jeta

Mehmet Elezi: publicist, shkrimtar, gjuhëtar, diplomat. Lindur më 10 maj 1949, në Tropojë, diplomuar në Universitetin e Tiranës, për gjuhë e letërsi shqipe (1971) dhe specializuar për filozofi (1978-1979).

Ka punuar: 1972-1982 gazetar dhe më pas kryeredaktor i së përditshmes Zëri i Popullit. 1982-1989, i zgjedhur në krye të organizatës së rinisë, BRPSH. U përpoq të luftonte skemat në jetën e rinisë^[1] dhe solli njerëz e frymë të re në gazetën “Zëri i Rinisë”. 1990, drejtor i zyrës qendrore të shtypit e të botimeve. Për qëndrime që nuk përputheshin me vijën zyrtare, brenda disa muajsh e largojnë nga Tirana.^[2] Udhëheqësi komunist Ramiz Alia do të deklaronte se M. E. ka disa “paragjykime”.^[3] Mehmet Elezi është i pari që kërkoi hapur në forumin më të lartë të partisë komuniste vendosjen e pluralizmin politik në Shqipëri.^[4]

1991, në Tiranë pa punë. Deri në 2006 ka shërbyer në sektorë joshtetërorë. 1992-1996, në gazetën e pavarur “Bashkimi” dhe columnist për gazetën shqiptaro-amerikane “Illyria” në New-York. 1994-2005 drejtor i Institutit të Studimeve Ndërkombëtare e Strategjike, qendër joqeveritare e themeluar prej tij; botues i revistës së përtremuajshme në anglisht “The Balkan Analyst” dhe pedagog me kohë të pjesshme në Universitetin e Tiranës, departamenti i gazetarisë. Nëntor 2005 dekretohet ambasador i Republikës së Shqipërisë në Konfederatën Zvicerane (Bernë) dhe në Prinicipatën e Lihtenshtejnit, ku shërbeu shkurt 2006 - nëntor 2913. Jeton në Tiranë.

Veprat

Letërsi artistike

Prozë

17 tregime me ujq, tregime, 2023
Kalendari i Noes, roman, botim i dytë, 2022; botimi i parë, 2000
Studio përballë zanave, tregime, 2022
Vjedhja e nudove të ferrit, tregime, 2021
Dita e tetë e javës ose shtatë-tetë përralla në një të vërtetë, roman, botim i dytë i ripunuar, 2020; botimi i parë, 1998
Vajza pa numër telefoni, tregime, 2020
Gruaja me dy zile, roman, 2019
Një amerikan në Hotel Dajti, 31 tregime, 2018
Piloti i qytetit nën borë, roman, 2017
Dikush mungon në ballon e fundit, roman, 2016
Violinë gruaje, roman, 2014
Ftesë përmes reve, roman, 2012
Romeo as Zhuljeta, roman, 2011
Ngjarje në Hotel M., roman, 2010
ADN-ja e korbave, roman, 2009
Ujdhesa e askujt, roman, 2007
Varri i Fatit, roman, Tiranë 1998; Paris 2002 (“Le tombeau du destin”).

Sprova (ese), shënime letrare dhe publicistikë

Al-gomonia, 2021, publicistikë
Heshtje varri për një djep të shenjtë, 2020, publicistikë
Hebrenjtë dhe Republika e Kanunit, sprovë, botim i dytë i plotësuar, 2019; botim i parë, 2013
Shkrimtar pa leje, shkrime për letërsinë, artin dhe kulturën, 2019
Nuk isha student i dhjetorit, sprovë, botim i dytë i plotësuar, 2015; botim i parë, 2011
Kosova midis politikës e realpolitikës, 1999, publicistikë
Gjeostrategjia tjetër, 1996, publicistikë
Shansi i tretë, 1993, publicistikë
Ajo që më ndjek pas, 1990, publicistikë

Gjuhësi

Kongresi i Drejtshkrimit, një fëmijë i plakur, 2023
Fjalor i Gjuhës Shqipe (Nga Mehmet Elezi) - rreth 41000 fjalë që nuk gjinden në FGJSSH, me shtjellime etimologjike, botim i 5-të, 2023; botimi i parë, 2006
Fjalor me emra njerëzish - 31.000 emra iliro-shqiptarë, botim i dytë, 2023; botimi i parë, 2015
Karakteri shqiptar dhe etimologjia e emrit “gegë”, 2021
Drejtshkrimi i gegnishtes ose gegnishtja e standardizueme - përgatitja për botim, parathania dhe shenimet nga Mehmet Elezi, 2021
Dritëhije në Fjalorët e Akademisë - gjuha shqipe apo gjuha e “fshatit tim”? - , 2018
Kush i nemi “Bjeshkët e Nemuna” - çështje të toponimeve dhe të kulturës popullore, 2017
Gjuha shqipe dhe ëndrra e një nate vere, 2012
Gjuha shqipe me një mushkëri, shkrime dhe intervista, 2009
"Gjuha Shqipe në Bunker?", 2005

Poezi

Ulurimë ujku, 2010
Nën një flok të përlotur bore, 2005
Kurrë s’jam ndalur, 1996
Zhurmojnë ujvarat, 1970

Për veprën “Fjalor i Gjuhës shqipe - rreth 41 000 fjalë që nuk gjinden në FGJSSH, me shtjellime etimologjike -” Qendra e Studimeve Albanologjike organizoi një takim shkencor, ku referuan dhe diskutuan gjuhëtarët dhe akademikët më në zë të fushës.

Autor edhe i një numri të madh shkrimesh publicistike e studimore të botuara ose të mbajtuar nëpër takime e konferenca brenda dhe jashtë vendit.

Referime

^ Vickers, Miranda; Pettifer, James (1997). Albania: From Anarchy to a Balkan Identity (në anglisht). London: HURST & COMPANY.
^ Kadare, Ismail (1991). Printemps albanais (në frëngjisht). Fayard.
^ "Proces-verbal i mbledhjes së Byrosë Politike 14 korrik 1990". Panorama. 5 korrik 2010.
^ Mustaqi, Kiço (15 prill 2011). "Kur futesha te zyra e Ramiz Alisë më kontrollonin me minakërkues". Panorama.

[1] Vickers, Miranda; Pettifer, James (1997). Albania: From Anarchy to a Balkan Identity (në anglisht). London: HURST & COMPANY.

[2] Kadare, Ismail (1991). Printemps albanais (në frëngjisht). Fayard.

[3] "Proces-verbal i mbledhjes së Byrosë Politike 14 korrik 1990". Panorama. 5 korrik 2010.

[4] Mustaqi, Kiço (15 prill 2011). "Kur futesha te zyra e Ramiz Alisë më kontrollonin me minakërkues". Panorama.

[1]

[2]

[3]

[4]