Mozaiku "Muri i Kujtimit"
Mozaiku "Muri i Kujtimit"
Mozaiku "Muri i Kujtimit" është një vepër artistike monumentale që përjetëson një moment të thellë dhe të dhimbshëm në historinë moderne të Kosovës. Kjo vepër e realizuar nga grafisti Fatos Kabashi, është krijuar bazuar në një fotografi ikonike të reporterit të “Reuters”, Damir Sagolj. [1] Fotografia kap një moment dramatik gjatë luftës së vitit 1999, duke shfaqur një kolonë shqiptarësh të dëbuar nga Kosova drejt Maqedonisë, me fokus të veçantë tek Sherife Luta dhe vajza e saj e vogël. [2]
Përmasat dhe Vendosja
Mozaiku ka përmasa imponuese, me një lartësi prej 2.7 metrash dhe një gjatësi prej 15 metrash. Punuar nga qindra mijëra gurë të vegjël, kjo vepër është vendosur në Qendrën Përkujtimore “Bllaca ‘99” në Han të Elezit. Ky vend shërben si një kujtesë e përhershme për ngjarjet tragjike të pranverës së vitit 1999, kur mijëra shqiptarë u dëbuan nga regjimi serb.
Procesi i Krijimit
Krijimi i mozaikut filloi më 15 tetor 2020 dhe zgjati deri më 20 mars 2021. Fatos Kabashi realizoi këtë projekt në vendpunishten e tij në Krushicën e Ulët të Komunës së Suharekës. Procesi kërkoi një vëmëndje të madhe dhe një përqendrim të veçantë në detajet e fotografisë origjinale, për të sjellë në jetë secilin element të pamjes, veçanërisht fytyrat e refugjatëve shqiptarë, me një theks të veçantë nëna dhe vajza e saj e vogël.
Materialet e Përdorura
Për të siguruar qëndrueshmërinë dhe rezistencën ndaj kushteve atmosferike, Kabashi përdori materiale cilësore. Gurët natyral të përpunuar, ngjitësi profesional për mozaikë, rrjeta dhe impregnimi kundër lagështisë ishin elementët kryesorë të përdorur në këtë projekt. Kjo zgjedhje materialesh siguron që mozaiku të ruajë integritetin dhe bukurinë e tij për një kohë të gjatë.
Mbështetja dhe Përurimi
Realizimi i "Muri i Kujtimit" u mbështet nga Shoqata për kthimin e shqiptarëve të shpërngulur nga trojet e veta, e udhëhequr nga Jahja Lluka dhe Luan Tashit. Mozaiku u vendos zyrtarisht më 10 prill 2021, në shënimin e 22 vjetorit të dëbimit të shqiptarëve nga Kosova. [3]
Qendra Përkujtimore “Bllaca ‘99”
Qendra Përkujtimore “Bllaca ‘99” u përurua në mars të vitit 2019, në përkujtim të 20 vjetorit të dëbimit të shqiptarëve. Kjo qendër shërben si një hapësirë për reflektim dhe edukim, duke ruajtur kujtimin e atyre që pësuan gjatë asaj periudhe të errët. Mozaiku "Muri i Kujtimit" është një shtesë e rëndësishme në këtë qendër, duke i ofruar vizitorëve një mënyrë panoramike dhe emocionale për të kuptuar historinë dhe sakrificat e popullit shqiptar gjatë luftës së vitit 1999.
Nëpërmjet kësaj vepre, Fatos Kabashi jo vetëm që ka krijuar një monument të qëndrueshëm, por gjithashtu ka ndihmuar në ruajtjen e kujtesës kolektive për brezat e ardhshëm. Mozaiku përfaqëson një përpjekje të përbashkët për të mos harruar kurrë vuajtjet dhe rezistencën e një populli.