Mozaiku “Iliria” në Pogradec
Mozaiku “Iliria” në Pogradec
Mozaiku “Iliria” në Pogradec është një vepër artistike e jashtëzakonshme që pasqyron historinë 2500-vjeçare ilire të Selcës së Poshtme. [1] Kjo vepër është realizuar nga piktori i njohur shqiptar Anastas Kostandini dhe zbukuron fasadën qendrore të Bashkisë së Pogradecit. Përmes këtij mozaiku, qyteti i Pogradecit përkujton dhe nderon trashëgiminë e tij të pasur arkeologjike dhe historike.
Historia dhe Simbolika
Selca e Poshtme është një lokalitet me rëndësi të madhe arkeologjike në rajonin e Pogradecit, ku janë zbuluar varret e mbretërve ilirë dhe artefakte të vlefshme si pafta e Selcës. Kjo paftë, e datuar në shekullin III para Krishtit, përmban një skenë luftimi që tregon luftëtarët ilirë duke mposhtur armikun, ndërthurur me elemente mitologjike si dragoi, grifoni, peshku dhe zogjtë.
Mozaiku “Iliria” e sjell këtë paftë në jetë, duke përdorur teknikën e mozaikut për të riprodhuar imazhet dhe simbolikat e saj në një format monumental. Ky mozaik është një përfaqësim artistik dhe kulturor i fisit të Enkelejdëve, një prej fiseve më të mëdha ilire, dhe roli i tyre në historinë e lashtë.
Realizimi i Mozaikut
Piktori Anastas Kostandini [2] ka një përvojë të gjatë në krijimin e veprave monumentale dhe ka kontribuar edhe në realizimin e Mozaiku Shqipëria në Muzeun Kombëtar në Tiranë. Megjithatë mozaiku “Iliria” është i pari që ai ka realizuar për qytetin e tij të lindjes, Pogradec.
Për krijimin e kësaj vepre, Kostandini ka studiuar gjerësisht historinë dhe veprat e periudhës ilire, duke përfshirë edhe studimet e Mitrush Kutelit për këtë periudhë. Realizimi i mozaikut është bërë i mundur falë bashkëpunimit të ngushtë mes Kostandinit dhe kryetarit të bashkisë së Pogradecit, Ilir Xhakolli.
Inaugurimi dhe Rëndësia
Mozaiku “Iliria” u inaugurua më 10 qershor 2024, duke shënuar një ngjarje të rëndësishme për qytetin e Pogradecit. Kryetari i Bashkisë, Ilir Xhakolli, e konsideron këtë mozaik si një vepër që i mungonte qytetit dhe që i bën jehonë një prej periudhave më të hershme të historisë së tij.
“U munduam të sjellim një pjesë ikone të Pogradecit siç është pafta e Selcës, e gjetur në pjesën e varreve të Selcës me një histori që daton në shek. IV dhe sigurisht që është një simbolik e vyer që ka bashkia e Pogradecit për të treguar historinë në lashtësi që ai ka,” u shpreh Xhakolli gjatë ceremonisë së inaugurimit.
Mozaiku është jo vetëm një vepër artistike, por edhe një shenjë e trashëgimisë së pasur kulturore dhe historike të Pogradecit. Ai përfaqëson një lidhje të gjallë me të kaluarën dhe një burim frymëzimi për brezat e ardhshëm. [3]