Xhazi është shkrirje e te shprehurit muzikor laik e shpirtëror e zezakeve amerikane me prejardhje afrikane dhe e elementeve muzikore evropiane. U paraqit ne mbarimim të shekullit XIX në Amerikë si rezultat i vuajtjeve nen roberin e te bardhëve. Karakteristike e tij është ritmi me akcent jo te drejte, forma josimetrike, sinkopat e shpeshta dhe intervalet e zbritura e te zvoguluara. Ndersa, improvizimi solistik a kolektiv mundeson thurrjen e atyperatyshem te pjeses muzikore. Keshtu eshte interpretuesinjeheresh kompozitor. Xhaz-bendi rendom perfshinte deri 8 anetare, big-bendi 12-16, te ndare ne grupin melodik dhe ritmik.

Gjate zhvillimit te tij ne shkullin XX, janë formuarstile (drejtime) e forma, shpesh, sipas vendeve :

  • Nju Oorleans stil,
  • Diksilend,
  • çikago-xhaz,
  • bluzi klasik,
  • bugi-vugi,
  • sving,
  • bibap,
  • xhaz progresiv,
  • svingu modern,
  • xhazi i lire,
  • etj.

Xhaziste/instrumentiste/këngëtaret të njohur kanë qenë e janë :

  • Luis Armstrong (burist, kengetar, kompozitor),
  • Glen Miler (klarinetist, kompozitor),
  • Ella Fixherland (këngëtare),
  • Djuk Elington (pianist, kompozitor),
  • Rej Çarls (pianist i verber, kengetar, kompozitor),
  • etj.

Nder kompozitor e instrumentiste shqiptare janë :

  • Alfred Kaqinari,
  • Shpetim Saraçi,
  • Shefqet Hoxha,
  • Elton Deda,
  • Ilir Bajri,
  • etj.