Ulliri
Ulliri (Olea europaea) është bimë subtropike nga familja "Oleaceae".
|
Ulliri
| ||||||||||||||||||||
Ulliri ka qenë pjesë e civilizimit mesdhetar qe mijëra vjet më parë. Ulliri dhe vaji i ullirit janë përdorur për ushqim, gatim, mjeksi, sapun dhe ndriçim. Sot shumica e ullinjve të botës kultivohen në rajonin e Mesdheut.
Trungu i tij ka një formë jo të rregullt me gunga dhe me degëzime, gjethe ovale me ngjyrë të gjelbërt të errët në anën e sipërme ndërsa në anën e poshtme të bardhë në të argjendtë. Në periudhën e lulëzimit zhvillon lule të vogla të bardha në tufa, ndërsa fryti varësisht nga lloji është në formë vezake i zgjatur pak me ngjyrë jeshile të errët deri në të zezë. Fryti është i pasur me vaj i cili përdoret si ushqim dhe ka veti shëruese.
Ulliri në mitologjinë greke
RedaktoHerkuli sipas mitologjisë mbante një topuz nga druri i ullirit ndërsa Odiseu me një kunjë ulliri verboi ciklopin Polifem, ai flinte në një krevat nga druri i ullirit. Homeri vajin e ullirit e quante ar i lëngshëm. Hipokrati vajin e ullirit e rekomandonte për shërimin e më shumë se 60 sëmundjeve. Fituesve në lojërat olimpike në kokë u vendoseshin kurora prej degëve të ullirit dhe u dhuroheshin amfora të mbushura me vaj ulliri, që atëherë ishte shumë i shtrenjtë.
Llojet e kultivarëve
RedaktoNe Shqipëri njihen disa lloje të ullirit më i njohur është Ulliri i Beratit.
Gjethet e ullirit (Oleae Folium) në saje te heterozideve (oleuropeozid dhe oleosid) dhe të acidit glikolik etj veprojnë drejtpërdrejt kundër hipertensionit, sidomos ne fazën fillestare.
ulliri ka dhe veti te ule ethet e te pakësoje sasinë e sheqerit ne gjak.