Operacioni Eagle Eye (1999)
Operacioni Syri i Shqiponjës (serbisht: Operacija Orlovo oko) ishte rezultat i Marrëveshjes së Misionit Verifikues ne Kosovë i NATO-s, e cila u nënshkrua në Beograd më 15 tetor 1998, dhe sipas së cilës Republika Federale e Jugosllavisë pranon të krijojë një sistem mbikëqyrjeje ajrore të përbërë nga avionë zbulues jo-luftarak të NATO-s dhe mjete ajrore pa pilot.
Kur u dha një "urdhër aktivizimi" i NATO-s dhe i datës 30 tetor 1998, ai shënoi nisjen zyrtare të këtij misioni verifikimi të teknologjisë së lartë.[1][2] Qëllimi ishte monitorimi i respektimit të Rezolutës 1199 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara nga qeveria federale jugosllave, dhe në veçanti tërheqja e forcave të armatosura nga Kosova dhe respektimi i armëpushimit.[3]
Rreth 80 avionë morën pjesë në operacionin Syri i Shqiponjës.[4] 4 prej të cilëve ishin avionë luftarakë gjermanë Panavia Tornado.[5] Kjo ishte edhe hera e parë që nga Lufta e Dytë Botërore që u përdor ushtria gjermane.[6] Monitoruesit përbëheshin nga 1400 vëzhgues në terren.[7] Serbët nuk respektuan rezolutat dhe marrëveshjet.[8]
Si rezultat i aktiviteteve të trupave jugosllave dhe formave të tjera të mospërputhjes, vëzhguesit tokësorë u tërhoqën duke përmendur "një nivel të papranueshëm rreziku për misionin e verifikimit të mbështetjes së paqes", i cili rezultoi në përfundimin e verifikimit ajror më 24 mars 1999.[9]
Prapaskena
RedaktoPrapaskena e ndërhyrjes së NATO-s është represioni brutal, dëbimi dhe vrasja e popullatës shqiptare në Kosovë. Ministri i Jashtëm Joschka Fischer e quan këtë vetë-mandat të NATO-s një "përjashtim shumë të madh".[10] Sekretari i Përgjithshëm, Kofi Annan, pranoi se "përdorimi i tepruar dhe pa dallim i forcës nga forcat serbe të sigurisë dhe Ushtria Jugosllave ka rezultuar në viktima të shumta civile, dhe zhvendosjen e më shumë se 230.000 njerëzve nga shtëpitë e tyre".[11] Këto fjalë u inkorporuan në rezolutën 1199 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, të miratuar më 23 shtator, e cila kërkonte armëpushim në Kosovë, dialog ndërmjet palëve ndërluftuese, përfundimin e aksionit të forcave të sigurisë kundër civilëve dhe kthimin e sigurt të refugjatëve në Kosovë.[12]
Operacioni
RedaktoVëzhguesit përbëheshin nga 1.400 vëzhgues tokësorë,[13] si dhe 80 avionë[14] për patrullimin e Ushtrisë Jugosllave. Ai zgjati 5 muaj e 26 ditë derisa u ndërpre më 24 mars 1999. Michael E. Short komandonte operacionin.[15]
Përfundimi
RedaktoKur u krijua Operacioni “Syri i Shqiponjës”, serbët nuk i respektuan kushtet aq shpejt.[16] Trupat jugosllave filluan të kryejnë aktivitete dhe forma të tjera të mosrespektimit, gjë që detyroi të gjithë 1.400 vëzhguesit tokësorë të tërhiqeshin nga Kosova dhe operacioni u ndërpre.[17]
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ "Eagle Eye, Kosovo, 16 Oct 1998-24 Mar 1999 :: The Patriot Files :: Dedicated to the preservation of military history". www.patriotfiles.com. Arkivuar nga origjinali më 28 shkurt 2023. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Operation Eagle Eye / Operation Joint Guarantor / Determined Guarantor". www.globalsecurity.org. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Home". jfcnaples.nato.int (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 10 shtator 2015. Marrë më 2023-02-28.
- ^ "60xDeutschland » Die Bundeswehr zieht in den Krieg". web.archive.org. 2011-09-03. Arkivuar nga origjinali më 3 shtator 2011. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur (lidhja) - ^ "60xDeutschland » Die Bundeswehr zieht in den Krieg". web.archive.org. 2011-09-03. Arkivuar nga origjinali më 3 shtator 2011. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur (lidhja) - ^ "60xDeutschland » Die Bundeswehr zieht in den Krieg". web.archive.org. 2011-09-03. Arkivuar nga origjinali më 3 shtator 2011. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur (lidhja) - ^ "Operation Eagle Eye / Operation Joint Guarantor / Determined Guarantor". www.globalsecurity.org. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "EAGLE EYE". Freedom Anatomy (në italisht). Marrë më 2023-02-28.
- ^ "Eagle Eye, Kosovo, 16 Oct 1998-24 Mar 1999 :: The Patriot Files :: Dedicated to the preservation of military history". www.patriotfiles.com. Arkivuar nga origjinali më 28 shkurt 2023. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "60xDeutschland » Die Bundeswehr zieht in den Krieg". web.archive.org. 2011-09-03. Arkivuar nga origjinali më 3 shtator 2011. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur (lidhja) - ^ "n2:1044-016X - Search Results". www.worldcat.org. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "n2:1044-016X - Search Results". www.worldcat.org. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Operation Eagle Eye / Operation Joint Guarantor / Determined Guarantor". www.globalsecurity.org. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "60xDeutschland » Die Bundeswehr zieht in den Krieg". web.archive.org. 2011-09-03. Arkivuar nga origjinali më 3 shtator 2011. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur (lidhja) - ^ "n2:1044-016X - Search Results". www.worldcat.org. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "EAGLE EYE". Freedom Anatomy (në italisht). Marrë më 2023-02-28.
- ^ "Eagle Eye, Kosovo, 16 Oct 1998-24 Mar 1999 :: The Patriot Files :: Dedicated to the preservation of military history". www.patriotfiles.com. Arkivuar nga origjinali më 28 shkurt 2023. Marrë më 2023-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)