Pasardhësit e Skënderbeut, si u mbajtën fshehur
Pasardhësit e Skënderbeut, si u mbajtën fshehur
Autor: Ylli Polovina
Botimi: Emal, Tiranë, 2013
ISBN: 9789928041623
Libri "Pasardhësit e Skënderbeut, si u mbajtën fshehur: Italia, atdheu tjetër i Kastriotëve" [1] nga autori dhe studiuesi shqiptar Ylli Polovina ofron një analizë të detajuar mbi fatin e pasardhësve të heroit kombëtar shqiptar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, dhe si ata arritën të mbeten të fshehur apo të zhduken nga rrjedhat e historisë. Libri është një përpjekje për të hedhur dritë mbi këtë temë të ndërlikuar dhe të debatueshme, duke mbledhur fakte historike, dokumente arkivore dhe analiza të burimeve mesjetare, si dhe duke shqyrtuar lidhjet e Kastriotëve me Italinë.
Polovina e strukturon librin mbi një analizë të kujdesshme të dokumenteve historike dhe të autorëve të ndryshëm që kanë trajtuar temën e pasardhësve të Skënderbeut. Në këtë kontekst, ai eksploron fatin e familjes Kastrioti pas vdekjes së heroit në vitin 1468 dhe rënies së Shqipërisë nën sundimin osman. Polovina tregon se një pjesë e familjes së Skënderbeut, për të shpëtuar nga persekutimi osman, u shpërngul në Itali, ku shumë prej tyre jetuan në fshehtësi ose u integruan me fisnikërinë vendase.
Autori vë në qendër të studimit të tij mënyrat me të cilat pasardhësit e Skënderbeut arritën të mbajnë të fshehur identitetin e tyre për të shmangur vrasjen nga perandoria osmane, duke ruajtur njëkohësisht lidhjen e tyre me traditat dhe origjinën arbëreshe. Libri prek gjithashtu ndikimin që kjo shpërngulje ka pasur mbi bashkësitë arbëreshe në Itali, të cilat u bënë ruajtësit e kulturës dhe historisë shqiptare.
Pjesa qendrore e librit është përkushtuar tek rrugëtimi i Kastriotëve në Itali, ku shumë pasardhës të Skënderbeut u vendosën kryesisht në Napoli dhe rajone të tjera të Italisë Jugore. Polovina përshkruan se si arbëreshët (shqiptarët e Italisë) luajtën një rol kyç në mbajtjen gjallë të kujtesës dhe trashëgimisë së Skënderbeut përmes komuniteteve të tyre, duke i dhënë Italisë një status të veçantë si "atdheu tjetër i Kastriotëve". Arbëreshët ndihmuan në mbajtjen e lidhjeve kulturore me Shqipërinë dhe në ruajtjen e gjuhës dhe traditave të tyre, për të cilat familja Kastrioti kishte një ndikim të rëndësishëm.
Një ndër temat më të rëndësishme të trajtuara në këtë libër është çështja e asaj që ndodhi me trashëgiminë e Skënderbeut dhe pse pasardhësit e tij kanë mbetur në hije apo të paidentifikueshëm në periudhën post-osmane. Autori hedh dritë mbi faktin se pas vdekjes së Skënderbeut, familja Kastrioti u bë një objektiv i drejtpërdrejtë për osmanët, gjë që i detyroi shumë prej tyre të fshehin identitetin dhe prejardhjen e tyre për të shmangur persekutimet.
Përmes dokumenteve të ndryshme, Polovina argumenton se fshehja e pasardhësve të Skënderbeut ishte pjesë e një strategjie mbrojtëse për të mbijetuar, duke theksuar se ndoshta disa prej tyre kanë arritur të integrohen në shtresat e larta të shoqërisë italiane, duke humbur identitetin e tyre shqiptar. Ky studim ofron një pasqyrë të re mbi dinamikat politike dhe sociale të kohës, si dhe mbi fatin e një prej familjeve më të rëndësishme të historisë shqiptare.
"Pasardhësit e Skënderbeut, si u mbajtën fshehur" është një libër që ngre pyetje të rëndësishme dhe ofron analiza të thelluara mbi një aspekt të rëndësishëm të historisë shqiptare që shpesh është anashkaluar. Përmes hulumtimit të tij, Ylli Polovina nxjerr në pah disa fakte të panjohura më parë dhe kontribuon në debatet mbi pasardhësit e Skënderbeut dhe rolin e tyre në historinë arbëreshe dhe atë italiane. Ky libër është i domosdoshëm për studiuesit e historisë shqiptare, të interesuarit në studimin e diasporës arbëreshe, si dhe për çdo lexues që kërkon të mësojë më shumë mbi trashëgiminë e Skënderbeut dhe mënyrën se si ajo është ruajtur gjatë shekujve.
Ylli Polovina, përmes këtij libri, ngre një temë të rëndësishme dhe të pashkelur më parë me një thellësi kërkimore që i shton një dimension të ri historisë shqiptare. Pasardhësit e Skënderbeut, të cilët kanë mbetur për një kohë të gjatë të fshehur nga sytë e publikut, sjellin me vete një histori të fshehtë, të pasur me fakte dhe ndodhi, të cilat kanë ndikuar jo vetëm në historinë e Shqipërisë, por edhe të Italisë dhe Europës Juglindore.