Prapambetësia

Prapambetësia apo prapambetja është mungesa e përparimit nga një person ose grup në një normë të perceptuar kulturore të përparimit, siç janë për shembull shoqëritë tradicionale në raport me shoqëritë moderne shkencore dhe teknologjikisht të përparuara të industrializuara.

Modeli i Gerschenkron

Modeli i prapambetjes është një teori e rritjes ekonomike e krijuar nga Alexander Gerschenkron. Modeli postulon se sa më e prapambetur të jetë një ekonomi në fillim të zhvillimit ekonomik, aq më shumë ka të ngjarë të ndodhin disa kushte:

Institucione të veçanta, duke përfshirë bankat ose shtetin, do të jenë të nevojshme për të kanalizuar siç duhet kapitalin fizik dhe kapitalin njerëzor në industri.

• Do të ketë një theks në prodhimin e mallrave prodhues dhe jo të mallrave të konsumit.
• Do të ketë një theks në prodhimin me intensitet kapital dhe jo në prodhimin intensiv të punës.
• Do të ketë një shkallë të madhe prodhimi dhe sipërmarrjeje.
• Do të ketë një mbështetje në teknologjitë e huazuara dhe jo në ato lokale.
• Roli i sektorit të bujqësisë, si treg për industritë e reja, do të jetë i vogël.
• Do të ketë një mbështetje në rritjen e produktivitetit.

Modeli i prapambetjes shpesh kontrastohet me modelin e ngritjes Rostovian të zhvilluar nga W.W. Rostow, i cili paraqet një model më linear dhe strukturalist të rritjes ekonomike, duke e planifikuar atë në faza të përcaktuara. Të dy modelet nuk janë reciprokisht ekskluzive, megjithatë, dhe shumë vende duket se i ndjekin të dy modelet në mënyrë adekuate.

Veblen

Gjermania Perandorake dhe Revolucioni Industrial i 1915-ës i Thorstein Veblen është një ese e zgjeruar që krahason Mbretërinë e Bashkuar dhe Gjermaninë dhe arrin në përfundimin se ngadalësimi i rritjes në Britani dhe përparimet e shpejta në Gjermani ishin për shkak të "dënimit për të marrë drejtimin".

Industria britanike përpunoi, në një kontekst të firmave të vogla konkurruese, mënyrat më të mira për të prodhuar me efikasitet. Prapambetja e Gjermanisë i dha asaj një avantazh në atë që praktikat më të mira mund të adoptoheshin në firmat e mëdha.