Prejardhja e Suliotëve

Souliotët ishin një komunitet i krishterë ortodoks të zonës së Soulit, në Epir. Ata ishin të njohur për aftësitë e tyre ushtarake, rezistencën e tyre ndaj sunduesit osman të vendit Ali Pasha si dhe kontributin e tyre ndaj çështjes greke në Luftën e Pavarësisë së Greqisë, nën drejtuesit e tillë si Marko Boçari dhe Kitsos Tzavelas. Souliotët krijuan një konfederatë autonome që dominonte me një numër të madh fshatrash fqinje në zonat malore të largëta të Epirit, ku ata mund t'i rezistonin me sukses sundimit osman. Në kulmin e fuqisë së saj, në gjysmën e dytë të shekullit të 18-të, komuniteti (i quajtur edhe "konfederata") vlerësohet të ketë deri në 12,000 banorë në rreth 60 fshatra^[1]. Komuniteti u klasifikua si grek^[2] në sistemin osman të klasifikimit social, sepse ata ishin të krishterë ortodoksë, por, shqiptarët flisnin shqip përveç greqisht për shkak të origjinës së tyre shqiptare^[3]. Pas Luftës së Pavarësisë Greke, Souliotët u asimiluan në pjesën tjetër të shoqërisë greke, përpos posteve të larta që i arritën në qeverinë greke, ishte dhe ajo e Kryeministrit.

Souliotët në shekujt e 17 dhe 18

Shekulli i 17-të

Harta e Soulit, nga William Martin Leake (1835) Besimtarët e parë besohet të kenë mbërritur në shekullin e 17-të. Deri në vitin 1660 u krijuan katër fshatra të mëdha: (Kako) Souli, Kiafa, Avariko dhe Samoniva, së bashku quheshin Tetrachorion.^[4] Këta ishin vendosur në një rrafshnaltë mbi Acheron. ^[5] Tregimi i parë historik i veprimtarisë anti-osmane në Soul daton nga Lufta Osmane-Veneciane e vitit 1684-89. Veçanërisht në vitin 1685, Souliotët së bashku me banorët e Himarës u revoltuan dhe përmbysën autoritetet osmane lokale. jo kryengritje ishte jetëshkurtër për shkak të reagimit të bejlerëve vendas, agallarëve dhe pashallarëve.^[6]

Në vitin 1700, popullsia ishte rritur në masën që shtatë fshatra të reja u formuan në këmbët e malit, të quajtur Tzikouri, Perichati, Vilia, Alpochori, Kondati, Gionala dhe Tzephleki, të quajtur kolektivisht Heptachorion. Grupi i fundit përbënte kufi, dhe kur bëhej fjalë përluftën, burrat i dërgonin gratë dhe fëmijët e tyre në mal në Tetrachorion.

Haxhi Ahmed, pasha i Janinës, mori urdhra nga Sulltani për t'i nënshtruar Souliotët dhe ai humbi ushtrinë e tij prej 8000 burrave. Në 1754, Mustafa Pasha e humbi ushtrinë e tij edhe ndaj Souliotëve. Në vitet në vijim, Mustafa Koka erdhi me 4000 ushtarë dhe Bekir Pasha me 5000. Në fund, të dyja nuk arritën të mposhtnin Soulioteë.

Në 1759, Dost Bey, komandant i Delvinës, u mund nga Souliotët dhe Mahmoud Aga nga Margariti, guvernatori i Artas, pësoi të njëjtin fat në 1762. Në 1772, Sulejman Tsapari sulmoi Souliotet me ushtrinë e tij prej 9.000 burrave dhe ishte mundur. Në 1775, Kurt Pasha dërgoi një ekspeditë ushtarake në Soul që përfundimisht dështoi. Kur Aliu u bë pashaie Janinës në vitin 1788, ai u përpoq për 15 vjet për të mposhtur Souliotët.

Identiteti, etnia dhe gjuha

Souliotët u quajtën edhe Arvanitas nga gjuha greke,^[7] të cilët në mesin e popullatës greke-folëse deri në periudhën ndërluftuese, termi Arvanitis (shumësi: Arvanites) është përdorur për të përshkruar një folës shqiptar pavarësisht nga përkatësia e tyre fetare. Është e njohur, megjithatë, se duke folur shqip në atë rajon "nuk është parashikues në lidhje me çështje të tjera të identitetit". Pas ngritjes së nacionalizmit modern në Ballkan, Souliotët u identifikuan tërësisht me çështjen kombëtare greke.^[8] .Nga ana tjetër, për shkak të identifikimit të tyre me Greqinë, ata konsideroheshin grekë nga kundërshtarët e tyre osmanë dhe muslimanë shqiptarë. Për më tepër, në mënyrë fetare, ata i përkisnin Kishës së Kostandinopojës, pjesë e Kishës Ortodokse Baltsiotis. The Muslim Chams of Northwestern Greece. 2011. . The Muslim Chams of Northwestern Greece. 2011. Greke më të madhe.

Referimet

^ Biris (1960: 285ff.) Cf. also K. Paparigopoulos (1925), Ιστορία του Ελληνικού Εθνους, Ε-146.
^ Nußberger Angelika; Wolfgang Stoppel (2001), Minderheitenschutz im östlichen Europa (Albanien) (PDF) (in German), p. 8: "war im ubrigen noch keinerlei Nationalbewustsein anzutreffen, den nicht nationale, sodern religiose Kriterien bestimmten die Zugehorigkeit zu einer sozialen Gruppe, wobei alle Orthodoxe Christen unisono als Griechen galten, wahrend "Turk" fur Muslimen stand..." [...all Orthodox Christians were considered as "Greeks", while in the same fashion Muslims as "Turks": Universität Köln
^ Balázs Trencsényi, Michal Kopecek: Discourses of Collective Identity in Central and Southeast Europe (1770–1945): The Formation of National Movements. Central European University Press, 2006, ISBN 963-7326-60-X, S. 173. “The Souliotes were Albanian by origin and Orthodox by faith”.
^ Davenport 1837, p. 90.
^ Davenport 1837, p. 90.
^ Vranousis, L, Sfyroeras, V. (1997). "From the Turkish Conquest to the Beginning of the Nineteenth Century"
^ From Rum Millet to Greek Nation: Enlightenment, Secularization, and National Identity in Ottoman Balkan Society, 1453–1821, Victor Roudometof, p. 19
^ Stephanie Schwandner-Sievers; Bernd Jürgen Fischer (2002). Albanian Identities: Myth and History. Indiana University Press. pp. 50–. ISBN 0-253-34189-2.

[1] Biris (1960: 285ff.) Cf. also K. Paparigopoulos (1925), Ιστορία του Ελληνικού Εθνους, Ε-146.

[2] Nußberger Angelika; Wolfgang Stoppel (2001), Minderheitenschutz im östlichen Europa (Albanien) (PDF) (in German), p. 8: "war im ubrigen noch keinerlei Nationalbewustsein anzutreffen, den nicht nationale, sodern religiose Kriterien bestimmten die Zugehorigkeit zu einer sozialen Gruppe, wobei alle Orthodoxe Christen unisono als Griechen galten, wahrend "Turk" fur Muslimen stand..." [...all Orthodox Christians were considered as "Greeks", while in the same fashion Muslims as "Turks": Universität Köln

[3] Balázs Trencsényi, Michal Kopecek: Discourses of Collective Identity in Central and Southeast Europe (1770–1945): The Formation of National Movements. Central European University Press, 2006, ISBN 963-7326-60-X, S. 173. “The Souliotes were Albanian by origin and Orthodox by faith”.

[4] Davenport 1837, p. 90.

[5] Davenport 1837, p. 90.

[6] Vranousis, L, Sfyroeras, V. (1997). "From the Turkish Conquest to the Beginning of the Nineteenth Century"

[7] From Rum Millet to Greek Nation: Enlightenment, Secularization, and National Identity in Ottoman Balkan Society, 1453–1821, Victor Roudometof, p. 19

[8] Stephanie Schwandner-Sievers; Bernd Jürgen Fischer (2002). Albanian Identities: Myth and History. Indiana University Press. pp. 50–. ISBN 0-253-34189-2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]