Protesta “Bukë për Drenicën”

Protesta e grave Bukë për Drenicën i më 16 mars 1998 nga gratë,   ishte një demonstrim simbolik i organizuar nga gratë shqiptare të Kosovës dhe Forumi i grave të LDK-së, në shenjë solidariteti ndaj krizës humanitare dhe represionit ushtarak që po ndodhte në rajonin e Drenicës gjatë konfliktit të Kosovës. Organizuar në Prishtinë, kjo protestë ishte një akt rezistence që theksonte nevojat urgjente të qytetarëve të Drenicës dhe rolin e grave si aktiviste për paqe dhe drejtësi sociale. Kjo protest përbën një moment të rëndësishëm në historinë e Kosovës, duke ilustruar ndikimin e grave në lëvizjet civile nën rrethana të ashpra shtypjes. 

Konteksti Historik

Gjatë viteve ’90, shqiptarët e Kosovës përjetuan shtypje në rritje nën regjimin serb të udhëhequr nga Sllobodan Millosheviçi. Rajoni i Drenicës ishte një pikë qëndrese dhe rezistence, duke shërbyer si bazë për Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës (UÇK). Në fillim të vitit 1998, forcat serbe intensifikuan veprimet e tyre në Drenicë, duke shkaktuar shkatërrime të mëdha, zhvendosjen e civilëve dhe mungesa të mëdha të ushqimit dhe furnizimeve mjekësore​.

Organizatat humanitare raportuan se situata ishte kritike, sidomos për gratë dhe fëmijët e mbetur në zonë, duke nxitur një thirrje për veprim nga komuniteti shqiptar i Kosovës​​. Vendimi për organizimin e një proteste erdhi nga ndërgjegjësimi se duhej të ngrihej ndërgjegjësimi ndërkombëtar për nevojat humanitare në Drenicë. Gratë e Kosovës, të udhëhequra nga aktiviste si Naxhije Buçinca, panë këtë si një mundësi për të treguar solidaritet dhe për të kërkuar ndihmë përmes një proteste paqësore​ me bukë në dorë.

Protesta: Buka si Simbol i Solidaritetit

Më 16 mars 1998, rreth 1,000 gra shqiptare të Kosovës u mblodhën në Prishtinë, secila me një bukë në dorë, për të treguar mbështetjen për njerëzit e Drenicës të cilët përballeshin me mungesën e ushqimit. Plani ishte të marshonin nga Prishtina deri në Drenicë, rreth 40 kilometra larg, për të dorëzuar bukën si një akt humanitar dhe protestues. Parullat e tyre si "Ndal Genocidin" dhe "Jemi Komb në Rrezik" reflektonin kundërshtimin e tyre ndaj veprimeve të regjimit serb dhe thirrjen për vëmendje ndërkombëtare​.

Edhe pse policia serbe i ndaloi gratë që të arrinin në Drenicë, ato vendosën bukët pranë zyrave të Kryqit të Kuq Ndërkombëtar dhe organizatave të tjera ndërkombëtare, duke bërë një apel vizual të fuqishëm për ndihmë humanitare. Pavarësisht se nuk arritën destinacionin, protesta tërhoqi vëmendje të madhe mediatike dhe theksoi krizën humanitare që po përjetohej.

Protesta “Bukë për Drenicën” theksoi rolin e rëndësishëm të grave në luftën për drejtësi dhe ndërhyrje humanitare në Kosovë. Gratë ishin në ballë të protestave paqësore dhe avokimit për paqe, duke përdorur fuqinë e tyre kolektive për të shtyrë regjimin serb dhe për të bërë thirrje ndaj organizatave ndërkombëtare. Kjo protestë u bë një pikë frymëzuese për lëvizje më të gjerë të aktivizmit të grave gjatë konfliktit të Kosovës.

Gratë Aktiviste të Kosovës dhe Fuqia e Rezistencës Paqësore

Gratë aktiviste të Kosovës shpesh kanë meritën e mbajtjes së gjallë të lëvizjes së rezistencës përmes akteve paqësore dhe simbolike, që kontrastonin fuqishëm me masat e dhunshme të marra nga forcat serbe. Protesta "Bukë për Drenicën" konsiderohet një ndër momentet përcaktuese të këtij aktivizmi, duke treguar sesi gratë përdorën rezistencën paqësore për të rritur ndërgjegjësimin dhe mbështetjen për njerëzit e prekur nga lufta.

Protesta “Bukë për Drenicën” ishte organizuar dhe udhëhequr nga  gratë si: Flora Brovina, Mevlyde Mezini Saraçi, Edita Tahiri, Albertina Ajeti-Bunjaku, Nazlije Bala, Lindita Cena, Florina Duli, Teuta Bekteshi Ajeti, Igballe Rexha Jashari, Vjosa Dobruna, Gjylshen Doko Berisha, Ajnishahe Azemi.

Reagimi Ndërkombëtar dhe Njohja

Protesta "Bukë për Drenicën" ndihmoi në tërheqjen e vëmendjes ndërkombëtare ndaj përkeqësimit të kushteve në Kosovë. Vizibiliteti i krijuar nga protesta, së bashku me raportet e gazetarëve dhe organizatave humanitare, rriti presionin ndaj komunitetit ndërkombëtar për të reaguar ndaj krizës në Kosovë. Edhe pse ndërhyrja ndërkombëtare nuk ndodhi deri në vitin 1999, protesta kontribuoi në rritjen e ndërgjegjësimit te udhëheqësit dhe organizatat ndërkombëtare për konfliktin dhe nevojën për një zgjidhje që adresonte çështjet humanitare dhe politike​.

Trashëgimia

Sot, protesta "Bukë për Drenicën" kujtohet si një demonstrim i fuqishëm i solidaritetit dhe forcës së grave të Kosovës përballë vështirësive. Ajo mbetet një simbol i qëndrueshëm i rezistencës civile dhe ka frymëzuar avokimin e vazhdueshëm për rolin e grave në proceset e paqes në të gjithë botën.