Pterosauri
Pterosaurët (nga greqishtja pteron dhe sauros, që do të thotë "hardhuca me krahë") ishin zvarranikë fluturues të klades së zhdukur ose rendit Pterosauria. Ata ekzistuan gjatë pjesës më të madhe të Mesozoikut: nga Triasiku i vonshëm deri në fund të Kretaceut (228 deri 66 milion vjet më parë[1]). Pterosaurët janë vetebrorë më të hershëm që dihet se kanë evoluar fluturimin e mundësuar. Krahët e tyre u formuan nga një membranë e lëkurës, muskujve dhe indeve të tjera që shtrihen nga kyçet e këmbëve në një gisht të katërt të zgjatur në mënyrë dramatike.[2]
| Pterosaurët Vargu kohor: Triasiku i vonshëm – Kretaceu i vonshëm, 228-66 Ma
| |
|---|---|
| |
| Replika e skeletëve të Geosternbergia sternbergi, femër (majtas) dhe mashkull (djathtas) | |
| Klasifikimi shkencor | |
| Mbretëria: | |
| Filumi: | |
| Rendi: | †Pterosauria Kaup, 1834
|
| Subgroups | |
| |
| |
| Shpërndarja e vendndodhjeve fosile të pterosaurëve. Speciet me ngjyra ose emrat e gjinive korrespondojnë me grupin e tyre taksonomik. | |
Pterosaurët shpesh referohen nga media popullore ose publiku i gjerë si "dinozaurët fluturues", por dinozaurët përcaktohen si pasardhësit e paraardhësit të fundit të përbashkët të Saurischia dhe Ornithischia, i cili përjashton pterosaurët. Sidoqoftë, pterosaurët janë më të lidhur me zogjtë dhe dinozaurët e tjerë sesa me krokodilët ose ndonjë zvarranik tjetër, megjithëse nuk janë paraardhës të zogjve.
Pterosaurët kishin një larmi stilesh jetese. Tradicionalisht shihet si peshk-ngrënës, grupi tani kuptohet të ketë përfshirë gjuetarë të kafshëve të tokës, insektivatorë, ngrënës të frutave dhe madje edhe grabitqarë të pterosaurëve të tjerë. Ato riprodhohen nga vezët, disa fosile të të cilave janë zbuluar.
Referime
Redakto- ^ "Pterosaur distribution in time and space: an atlas" (PDF). Zitteliana (në anglisht): 61–107. 2008.
- ^ Elgin RA, Hone DW, Frey E (2011). "The Extent of the Pterosaur Flight Membrane". Acta Palaeontologica Polonica (në anglisht). 56 (1): 99–111. doi:10.4202/app.2009.0145.