Sakip Cami

Biografia e publicistit, shkrimtarit, poetit të njohur, Sakip Cami lindi në Bulqizë më 6 shkurt 1954. Mesimet e para i kreu në Viçisht dhe Gjoricë të Dibrës. Shkollën e mesme të përgjithshme e kreu në qytetin e Laçit nga viti 1968 - 1972. Studimet ushtarake i përfundoi në vitin 1976 në Akademinë Ushtarake Tiranë. Ka shërbyer si oficer për 20 vjet me radhë në Burrel, Bulqizë, e Peshkopi ku ka njohur nga afër visaret popullore të Dibrës. Nga viti 1997 e deri në vitin 2003 ka sherbyer në Tiranë, në fillim në Forcat Ajrore e më pas redaktor në gazetën "Ushtria" (1999-2000) dhe specialist për shtypin, mediat dhe botimet. Nga viti (2001-2003) në Drejtorinë e Shtypit dhe informazionit në Ministrinë e Mbrojtjes. shtator dhjetor2003, redaktor lajmesh në KOHA TV. janar 2004 qershorë 2005 specialist për publicitetin dhe marrëdhënjet me median e publikun në kompaninë e sigurimeve "SIGMA". qershor 2005 - shkurt 2006 specialist për emergjencat civile në Ministrinë e Punëve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit. Tani është gazetar dhe shkrimtar i lirë. Ka marrë pjesë në disa stërvitje shumëkombëshe brenda dhe jashtë vendit si gazetar ushtarak dhe oficer shtypi e informacioni, në Turqi, Bullgari, Gjermani, Suedi, dhe SHBA. Është dekoruar me medaljen "Naim Frashëri" për krijimtarinë publicistike dhe letrare si dhe me urdhërin e Sherbimit Ushtarak të klasit të tretë për kontributin e tij në radhët e Forcave të Armatosura. Ka botuar qindra artikuj në organet e shtypit si ne gazetën "Luftëtari", "Ushtria", revistën " Mbrojtja", "Policia", gazetën "Shekulli", Zëri i Popullit", "Rilindja Demokratike","Albania", "Republika","Telegraf","Veterani","Dibra"," Bulqiza"," Ushtima e Maleve","Kastriotet", "Rruga e Arbërit" etj. Ka qenë redaktor i gazetës "Ushtria", zv.kryeredaktor i gazetës lokale pluraliste "Bulqiza" gazetës së parë të këtij rrethi, kryeredaktor i gazetës "Stebleva" etj. Ka redaktuar gjithashtu edhe disa libra me poezi dhe publicistikë. Ështe anëtar i Bashkimit të gazetarëve prefesionistë të Shqipërisë

Sakip Cami lindur më 6 shkurt 1954 Bulqizë

Filozofia popullore dibrane në rrëfimet e Sakip Camit:

“Kujtesa historike” dhe “Kazazët e Durrësit”

Brenda pesë viteve, poeti dhe publicist i njohur Sakip Cami ka botuar dy libra të të njejtit profil, në të cilët rrëfehet mjeshtërisht filozofia popullore dibrane. “Rrëfime popullore dibrane” (2006) dhe “Dibra nëpërmjet këngëve dhe tregimeve të popullit” (2010) janë dy libra të vyer që përcjellin tek lexuesi visare të Dibrës. Në këto dy libra gjen mishërim sentenca “Atdheu nis nga familja”. Mjafton për këtë qoftë dhe kushtimi i dy vëllimeve prindërve të tij, Ukë A.Cami dhe Razie Cami (Hasa), nga goja e të cilëve (siç shprehet vetë autori) ka dëgjuar shumicën e këtyre rrëfimeve. Në këto rrëfime, ndonëse përçohen nga alegoria therëse, s’është e vështirë të dallosh mirëbërësinë e bujarinë e dibranëve, autoritetin moral e shipërtëror, traditën e mikëpritjes, por dhe zgjuarsinë, inteligjencën dhe mençurinë e dibranëve nëpër shekuj. Këto, cilësi, më mirë se askush tjetër i ka mbledhur, perceptuar dhe pasqyruar realisht në këto dy libra, dibrani i mirë dhe i talentuar Sakip Cami, autor i disa librave me poezi, monografi, publicistikë, fabula e satira. E ka bërë këtë, duke qëmtuar e hulumtuar nëpër dasma e morte, në kuvende, në ceremoni fejesash e lindjesh, ku shpaloset mençuria e famshme, po dhe ajo që quhet “alegoria dibrane”. Dallohen fare qartë këto, qoftë dhe vetëm në rrëfimin me titull “Gjëmon Korabi or babë”, ku përçohet ideja se mali më i lartë i atdheut tonë gjëmon vetëm kur ka ka luftë të madhe me shumë krajla?! Më tej, rrëfimi me titull: “O Muharrem Aga, shyqyr që të vdiq baba”, në pak rreshta sinteizon ligjin e jetës, barazinë e gjallesave para Zotit, si në fragmentin: “...jetën e ka në dorë Zoti, por po të kishte shpëtue baba i Bajraktarit, na të tjerët nuk kishim ma vend prej baballarëve tanë. “E patë, Muharrem Aga e shnoshi babën në Austri, ndërsa ju na leni me vdekë”, do na thoshin…” 

Gjejmë në këto rrëfime gjithashtu ballafaqimin me vështirësitë e jetës, por dhe guximin e trimërinë për përballimin e tyre. Kjo më së miri konstatohet në rrëfimet me titull: “Me këto para që punoj e fitoj unë ushqehem, laj borxhet e jap pare me fajde”; “Asgjë nuk vjen nga oxhaku”, “Kush ka kohë të pijë kafen time” etj. 

Një vend të veçantë në këto dy vëllime zë filozofia popullore e përçuar nga goja e burrave të mençur e të urtë dibranë, siç mund të veçojmë filozofin popullor Dine Hoxha, të cilin e kanë quajtur Dekan i “Universitetit të Dibrës”, “Sokrati i Dibrës”, “Profesori i alegorisë dibrane”, sepse atë e njihte mbarë Shqipëria. Vetë mbreti Zog e kishte këshilltarin e vet. Ai ishte nga Muhurri, i konsideruar si “Djepi i urtësisë së Nëntë maleve të Dibrës”, pikërisht pse lindi e rriti burra të tillë të shquar si Dine Hoxha e paraardhësit e tij Kurt, Nel e Hazis Hoxha. Filozofia e këtij mëndje kandarfloriri jepet qoftë dhe në rrëfimin me titull “Dine Hoxha dhe latifondisti francez”. Është koha kur një pronar i madh tokash nga Franca vjen në Shqipëri për të takuar Dine Hoxhën që ta pyeste për mend lidhur me shqetësimin e tij që konsistonte në sekuestrimin e qindra hektarëve tokë pronë e tij, nga qeveria franceze. Dhe përgjigja e Dine Hoxhës ishte: “Dëgjo or mik, mos u ngatërro me qeverinë për punën e tokës. As me qeverinë dhe me asnjë njeri. Sakllam, sakllam, çdo njeri ka të vetat vetëm dy metra katror tokë, ndërsa ti ai i ke, apo s’i ke nuk e di!”. 

Sipas etnologut të njohur Mark Tirta, është mjaft domethënëse formula e mirënjohur e proverbiale që thotë se “Mendja”, “Urtia” ka le në Dibër… 

Fjala dhe kuvendi i dibranit shquhet për mendjemprehtësi e lakonizëm, për peshë mendimi, për sinqeritet e dashamirësi, por dhe për këmbëngulje e qëndresë imponuese, bindëse. Më mirë se kudo tjetër këtë e ndeshim tek libri i S.Camit “Dibra nëpërmjet këngeve dhe tregimeve të popullit”. Aty gjejmë “Mesele dibrane”, “Histori”, “Rite, zakone dhe traditë”. “Tregime brenda dhomës dibrane”…gjejmë historinë e Dibrës nëpërmjet këngëve të vjetra popullore, por dhe nëpërmjet dokumentave. I kompozuar kësisoj “Dibra nëpërmjet këngeve dhe tregimeve të popullit” është një sinetzë e mençurisë, urtësisë dhe filozofisë dibrane. Ai është i mbushur plot me visare të çmuara. Me mjeshtri të rrrallë, Sakip Cami ka ngritur në art odën dibrane që është quajtur “Universiteti i Dibrës”, atëhere kur në Shqipëri nuk kishte as shkolla fillore. Madje siç shprehet recensenti, Hajri Mandri në paarthënjen e këtij libri: “Mendimi filozofik dhe mendimi estetik, në odat e Dibrës, transmentonin që nga e kaluara e herëshme, mesazhet përmes një forme origjinale. Këto janë rrëfenjat (tregime), ose siç u thotë populli “meselet”, të cilat, për nga gjuha, kompozicioni, simboli dhe alegoria, humori dhe ironia, hiperbolat dhe litotat, u shndrruan në një platformë komunikimi për dibranët ose në një “shkollë” ku shpaloseshin idealet socialestetike, qëndrimet moralizuese e didaktike, rreth jetës e vdekjes, rreth familjes e integritetit të saj”. Pikërisht mbi këtë shtrat ndërtohen dhe librat e S.Camit “Rrëfime popullore dibrane” dhe “Dibra nëpërmjet këngëve dhe tregimeve të popullit”, ku brenda një tematike shumë të gjerë dhe të larmishme rrëfehet tradita, historia dhe heronjtë e Dibrës, por dhe ngjarje të ditës, të lidhura ngushtë me politikën, ekonominë e sjelljen e njerëzve në rrethana të caktuara. Në këto rrëfenja gjejmë fjalën dhe kuvendin e dibranit të shquara për mendjemprehtësi e lakonizëm, për peshë mendimi, për sinqeritet e dashamirësi, por dhe për këmbëngulje e qëndresë imponuese, bindëse. Si askush tjetër, Sakip Cami në këto dy libra refkekton zgjuarsinë dibrane, maturinë e burrave të mençur te Dibrës, dashurinë për njerëzit, sakrificat, patriotizmin e shumë veti të tjera të çmuara 

Ka botuar këto libra

" Vërshimet e Drinit" 1996, poezi. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b9/Vershimet_e_Drinit.png

" Karateisti i vogël" 2000", poezi për fëmijë.

" Ujëvara të përgjakura", 2001, poezi.

" Daullja bie për ato që kanë veshë" 2003, fabula dhe satira.

" Fshati i martirizuar"2004, monografi.

" Drejt NATO-s"2004 (Personalitete dhe gjeneralë te NATO-S flasin për Shqipërinë,artikuj publicistikë 1999- 2003)

" Rrefime popullore dibrane"(2006)

" Dibra nëpërmjet këngëve dhe tregimeve të popullit.2010

" Muharrem Xhediku, kompozitor i tangos shqipëtare" me bashkëautor, Halil Rama 2010

" Rrahman Parllaku, një legjendë ne kufirin e dy kohereve" me bashkëautor, Halil Rama 2014

“ Bajram Ndreu i Zall-Dardhës, bir i shquar i një familje të madhe” me bashkëautor. Halil Rama 2016

" Memoria historike" dhe "Kazazët e Durrësit" të autorëve Sakip Cami e Halil Rama 2016

" Refleksione fëmijrie.2018

"111 POEZI" Është pjesëmarrës në Antologjinë e parë të poezisë dibrane, dhe në antologjinë e 100-vjetorit të poezisë dibrane.

Një ndër librat më të mirë të autorit.

Emri i tij është edhe në Enciklopedinë e Dibrës.

Ka në botim edhe libra të tjerë.

Veprat e tij janë:

http://www.bksh.al/adlib/scripts/wwwopac.exe?&DATABASE=books&OPAC_URL=/adlib/expert/index_al.html&LANGUAGE=1&l1=Cami,+Sakip&LIMIT=50

1 Ngjyrat e jetës : 55 poezi / Ilmi Dervishi; Mentor Hoxha; Sakip Cami

2 Ankthi i pritjes së gjatë: (vargje të dhimbjes njerëzore) / Hasan Miha; Sakip Cami

3 Vërshimet e Drinit: poezi / Sakip Cami; Perikli Jorgoni

4 Karateisti i vogël: vjersha për fëmijë / Sakip Cami; Riza Lahi

5 Ujëvara të përgjakura: poezi / Sakip Cami; Sadik Muraj

6 Daullja bie për ata që kanë veshë: kuartete me daullen më vete: nëntëdhjetë e nëntë epigrame, fabula, satira / Sakip Cami; Zenel Anxhaku

7 Fshati i martirizuar : historia e fshatit Viçisht të Dibrës që ka më shumë dëshmorë se sa shtëpi / Sakip Cami; Hasan Çipuri

8 Drejt NATO-s: personalitete e gjeneralë të NATO-s flasin për Shqipërinë dhe veprimtarinë e Forcave të Armatosura Shqiptare 1999- 2003 publicistikë/Sakip Cami;

9 Rrëfime popullore dibrane / Sakip Cami; Shpëtim Cami

10 Dine Hoxha një filozof popullor në oborrin mbretëror : (referime historike, burime arkivore, poezi) / Halil Rama; Shaqir Skarra; Sakip Cami

11 Njerëz dhe realitete : përmbledhje artikujsh, intervista, opinione, shënime udhëtimi / Shpëtim Cami; Sakip Cami; Natasha Pepivani

12 [Vol.] 1: 1844-1944 / Sakip Cami; Shpëtim Cami

13 Fisi Bruçi i Lukanit të Dibrës : monografi / Faik Bruçi; Sakip Cami; Halil Rama

14 Edhe unë kam të drejtat e mia : (vjersha për fëmijët e moshës 5-10 vjeç për të mësuar të drejtat e tyre) / Sakip Cami; Kreshnik Hoxhalli; Luljan Gina

15 Njeriu i mirë: iluzionisti dhe mjeku popullor Sami Matoshi / Sakip Cami; Sami Neza

16 Muharrem Xhediku (1917-1959), kompozitori i tangos shqiptare / Halil Rama; Sakip Cami; Shaqir Rexhvelaj; Mujë Buçpapaj

17 Hija përplaset me mua : poezi / Bilbil Shira; Sakip Cami

18 Marrëdhëniet diplomatike shqiptaro-italiane: (një vështrim i shkurtër) / Valbona Ramçi; Sakip Cami

19 Dibra nëpërmjet këngëve dhe tregimeve të popullit : (visare të Dibrës) / Sakip Cami; Shpëtim Cami

20 Brenga e mërgimit: vjersha dhe poema / Elliott H. Moglica; Sakip Cami

21 Nëse në sytë e një vajze...: poezi / Valmira Fejza; Sakip Cami

22 Stebleva : natyrë e virgjër, tokë e përgjakur, njerëz të mrekullueshëm / Mersin Hoxha; Sakip Cami

23 Fundi i ""Rrugës së vetme": publicistikë / Halil Rama; Sakip Cami

24 Përpëlitje në stacionin e fundit... / Hasan Miha; Sakip Cami

25 Jaho Sinan Islami, flamurmbajtësi i "Vatrës" shqiptare të Amerikës dhe i Luftës së Vlorës : monografi / Malko Zaçe; Sakip Cami

26 Hoxhë Hasan Moglica, klerik dhe luftëtar i shquar për lirinë dhe gjuhën shqipe : monografi / Valbona Ramçi; Sakip Cami

27 Albania e Amerikës: poezi, satira dhe fabula / Nazmi Hoxha; Sakip Cami

28 Burri i madh Hasan Moglica: (1854-1915): biografi / Elliott H. Moglica; Sakip Cami

29		UÇK-së; Jusuf Gërvallës / Sakip Cami
30		Pas zhgënjimit do të lindë shpresa :Duke lexuar librin me tregime e skica "Zhgënjimi" të autorit ushtarak Beshir Roka / Sakip Cami
31		Hasan Hoxhë Moglica luftëtar, klerik dhe dijetar i shquar / Sakip Cami
32		Kali i bardhë :Tregim / Sakip Cami
33		Dy skica / Sakip Cami
34		Në roje të hapësirës ajrore : Në njësinë e ristrukturuar të Regjimentit Radioaktiv / Sakip Cami
35		Jeta ushtarake në një vëllim poetik : Shënime për librin "Tingujt e Shën Valentinit" të autorit ushtarak Kasem Saliasi / Sakip Cami
36		Mustafa Deliallisi, figurë e shquar e nacionalizmit shqiptar : duke lexuar librin e Agim Fajës "Trimi plumbin e fundit e ruan për vete" / Sakip Cam i
37		Dorëzimi, sjellje e panjohur për shqiptarët : [bashkëpunimi ushtarak me Italinë] / Claudio Angelelli; Sakip Cami
38		Arkivolet e mbyllur me trupat e shokëve të mi : [rrëfimi i veteranit të aviacionit ushtarak] / Ahmet Sulejmani; Sakip Cami
39		Aviatorët e MIG - ëve, si u shuan "Dinosaurët" / Ahmet Sulejmani; Sakip Cami
40		Mustafa Qemal Ataturku, shqiptari nga Stebleva që u bë reformator dhe krijuesi i Turqisë moderne / Sakip Cami
41		Si artisti mori vajzën e drejtorit të kampit nazist të Prishtinës : [Muharrem Xhediku, kompozitor (1917-1959)] / Sakip Cami
42		I dashuruar marrëzisht pas dashurisë : shënime për librin poetik "Shpirti bredharak" të autorit Xhelal Luca / Sakip Cami
43		Fundi i "Rrugës së vetme", një libër me përfundime të vlefshme : [mendime rreth librit të publicistit Halil Rama] / Sakip Cami
44		Fundi i "Rrugës së vetme" në këndvështrimin e Halilit : [mendime rreth romanit të publicistit Halil Rama] / Sakip Cami