Shkollat e katedraleve

Shkollat e katedrales filluan në mesjetën e hershme si qendra të arsimit të përparuar, disa prej të cilave evoluojnë në universitete mesjetare. Gjatë gjithë mesjetës dhe më gjerë, ato plotësoheshin nga shkollat e manastireve. Disa nga këto shkolla të katedraleve të hershme vazhduan veprimtarinë e tyre deri në kohërat moderne.

Shkolla e katedrales Trondheim, e themeluar në vitin 1152, është shkolla më e vjetër në Norvegji . Sot, Katedralskole shërben si shkollë e mesme.

Shkollat e hershme

Në Perandorinë e mëvonshme Romake, ndërsa arsimi komunal romak kishte pësuar rënie, peshkopët filluan të themelojnë shkolla të lidhura me katedralet e tyre për t'i siguruar kishës një kler të arsimuar. Dëshmia më e hershme e një shkolle të themeluar në këtë mënyrë është në Spanjë në kohën e vizigotëve në Këshillin e Dytë të Toledos në vitin 527. Këto shkolla të hershme, me fokus në një praktikë të pëqënruar në mësimin fetar nën një peshkop studiues, janë identifikuar në pjesë vende të tjera të Spanjës dhe në rreth njëzet qytete në Gali (Francë) gjatë shekujve VI dhe VII.

Gjatë dhe pas misionit të Shën Augustinit në Angli, u themeluan shkolla katedrale pasi u themeluan edhe vetë dioqezat e reja (Canterbury 597, Rochester 604, York 627 etj.). Ky grup shkollash paraqet shkollat më të vjetra në funksion të vazhdueshëm. Një funksion domethënës i shkollave të katedrales ishte sigurimi i kuadrove për koret e djemëve, duke u shndërruar në shkolla korësh, disa prej të cilave ende funksionojnë si të tilla.

Karli i Madh mbreti i frankëve dhe më vonë Perandor, duke njohur rëndësinë e arsimit për klerin dhe, në një masë më të vogël, për fisnikërinë, u përpoq të rivendoste këtë traditë gjithnjë në rënie duke nxjerrë disa dekrete që kërkonin që arsimi të sigurohej në manastire dhe katedrale. Në vitin 789 ai kërkoi që të themelohen shkolla në çdo manastir dhe peshkopatë, në të cilën "fëmijët mund të mësojnë të lexojnë; që të mësohen psalmet, shënimet, brohoritjet, llogaritjet dhe gramatika". Dokumentet pasuese, siç është De litteris colendis, kërkonin që peshkopët të zgjidhnin si mësues burra që kishin "vullnet dhe aftësi për të mësuar dhe një dëshirë për të udhëzuar të tjerët" dhe një dekret i Këshillit të Frankfurtit (794) rekomandonte që peshkopët të ndërmarrin udhëzimet e klerit të tyre.

Më pas, shkollat e katedraleve u ngritën në qytete të mëdha si Chartres, Orleans, Paris, Laon, Reims ose Rouen në Francë dhe Utrecht, Liege, Këln, Metz, Speyer, Würzburg, Bamberg, Magdeburg, Hildesheim ose Freising në Gjermani. Duke ndjekur traditën e mëparshme, këto shkolla të katedraleve kryesisht arsimonin klerikë të ardhshëm duke siguruar administratorë të mirëfilltë për gjykatat gjithnjë e më të hollësishme të Rilindjes së shekullit XII. Speyer ishte i njohur për furnizimin e Perandorisë së Shenjtë Romake me diplomat. Henry I të Anglisë me gjykatat e tij, ishte një shembull i hershëm i një mbreti të mirëfilltë, i cili ishte i lidhur ngushtë me shkollën katedrale të Laonit .

Shkollat e katedraleve sot

Ndërsa shkollat e katedraleve nuk janë më vende të rëndësishme të arsimit të lartë, shumë katedrale Katolike Romake, Anglikane dhe Luterane funksionojnë si shkolla fillore ose të mesme. Disa prej tyre janë fondacione moderne, me një zanafillë që nis në shkollat mesjetare.

Shih edhe

• Arsimi
• Shkolla
• Shkollat e manastireve
• Arsimi në Romën e lashtë

Literatura

• NN (1999), "Domschulen", Lexikon des Mittelalters, 3, Stuttgart: J.B. Metzler, p. columns 1226–1229
• Kottje, R. (1999), "Klosterschulen", Lexikon des Mittelalters, 5, Stuttgart: J.B. Metzler, p. columns 1226–1228
• Riché, Pierre (1978), Education and Culture in the Barbarian West: From the Sixth through the Eighth Century, Columbia: University of South Carolina Press, ISBN 0-87249-376-8
• Cathedral Schools
• Herbermann, Charles, ed. (1913). "Shkollat"   . Enciklopedia Katolike . New York: Robert Appleton Company.
• Universities