Mesjeta e hershme

Mesjeta e hershme (ose periudha e hershme mesjetare), nganjëherë quajtur edhe Epoka e Errët, konsiderohet zakonisht nga historianët se zgjat nga fundi i shekullit të 5-të ose fillimi i shekullit të 6-të deri në shekullin e 10-të. [note 1] Ata shënuan fillimin e mesjetës së historisë evropiane, pas rënies së Perandorisë Romake Perëndimore dhe para Mesjetës klasike ( rr. 11-13). Termi alternativ antikiteti i vonë, për pjesën e hershme të periudhës, thekson elementet e vazhdimësisë me Perandorinë Romake, ndërsa Mesjeta e Hershme përdoret për të theksuar zhvillimet karakteristike të periudhës së hershme mesjetare.

Përmbledhje

Duke filluar nga shekulli II, tregues të ndryshëm të qytetërimit romak filluan të bien, duke përfshirë urbanizimin, tregtinë në det dhe popullsinë. Arkeologët kanë identifikuar vetëm 40 për qind po aq anije të mbytura mesdhetare nga shekulli i 3-të sesa nga shekulli i parë. ^[1] Vlerësimet e popullsisë së Perandorisë Romake gjatë periudhës 150-400 sugjerojnë një rënie nga 65 milionë në 50 milionë, një rënie prej më shumë se 20 për qind. Disa studiues e kanë lidhur këtë çpopullim me periudhën e ftohtë të epokës së errët (300–700), kur një rënie e temperaturave globale dëmtoi rendimentet bujqësore. ^[2]

Periudha pa një vazhdimësi të tendencave të dukshme që nga antikiteti i vonë klasik, duke përfshirë rënien e popullsisë, veçanërisht në qendrat urbane, një rënie të tregtisë, një rritje të vogël të temperaturave mesatare në rajonin e Atlantikut të Veriut dhe rritjen e migrimit . Në shekullin e 19-të, Mesjeta e Hershme shpesh etiketohej Mesjeta e Errët, një karakterizim i bazuar në mungesën relative të prodhimit letrar dhe kulturor nga kjo kohë, megjithëse ky term përdoret rrallë nga akademikët sot. ^[3] Sidoqoftë, Perandoria Romake Lindore, ose Perandoria Bizantine, vazhdoi të mbijetonte, megjithëse në shekullin e VII Kalifati Rashidun dhe Kalifati Umajad pushtuan një pjesë të territorit të dikurshëm romak.

Shumë nga tendencat e listuara u përmbysën më vonë gjatë periudhës. Në vitin 800, titulli i Perandorit u ringjall në Evropën Perëndimore me Karlin e Madh, Perandoria Karolinge e të cilit ndikoi shumë në strukturën dhe historinë shoqërore të mëvonshme evropiane. Evropa përjetoi një kthim në bujqësinë sistematike në formën e sistemit feudal, i cili adoptoi risi të tilla si mbjellja në tre fusha dhe parmendi i rëndë. Migrimi barbar u stabilizua në pjesën më të madhe të Evropës, megjithëse zgjerimi i vikingëve ndikoi shumë në Evropën Veriore .

Shih edhe

Literatura

Cambridge Economic History of Europe, vol. I 1966. Michael M. Postan, et al., editors.
Norman F. Cantor, 1963. The Medieval World 300 to 1300, (New York: MacMillen Co.)
Marcia L. Colish, 1997. Medieval Foundations of the Western Intellectual Tradition: 400-1400. (New Haven, CT: Yale University Press)
Georges Duby, 1974. The Early Growth of the European Economy: Warriors and Peasants from the Seventh to the Twelfth Century (New York: Cornell University Press) Howard B. Clark, translator.
Georges Duby, editor, 1988. A History of Private Life II: Revelations of the Medieval World (Harvard University Press)
Heinrich Fichtenau, (1957) 1978. The Carolingian Empire (University of Toronto) Peter Munz, translator.
Charles Freeman, 2003. The Closing of the Western Mind: The Rise of Faith and the Fall of Reason (London: William Heinemann)
Richard Hodges, 1982. Dark Age Economics: The Origins of Towns and Trade AD 600-1000 (New York: St Martin's Press)
David Knowles, (1962) 1988. The Evolution of Medieval Thought (Random House)
Richard Krautheimer, 1980. Rome: Profile of a City 312-1308 (Princeton University Press)
Robin Lane Fox, 1986. Pagans and Christians (New York: Knopf)
David C. Lindberg, 1992. The Beginnings of Western Science: 600 BC-1450 AD (Chicago: The University of Chicago Press)
John Marenbon (1983) 1988.Early Medieval Philosophy (480-1150): An Introduction (London: Routledge)
Rosamond McKittrick, 1983 The Frankish Church Under the Carolingians (London: Longmans, Green)
Karl Frederick Morrison, 1969. Tradition and Authority in the Western Church, 300-1140 (Princeton University Press)
Pierre Riché, (1978) 1988. Daily Life in the Age of Charlemagne (Liverpool: Liverpool University Press)
Laury Sarti, "Perceiving War and the Military in Early Christian Gaul (ca. 400–700 A.D.)" (= Brill's Series on the Early Middle Ages, 22), Leiden/Boston 2013, ISBN 978-9004-25618-7.
Richard Southern, 1953. The Making of the Middle Ages (Yale University Press)
Chris Wickham, 2005. Framing the early Middle Ages: Europe and the Mediterranean 400-800, Oxford University Press.
Early Medieval History Arkivuar 2 shtator 2011 tek Wayback Machine page, Clio History Journal Arkivuar 24 shtator 2010 tek Wayback Machine, Dickson College, Australian Capital Territory.
Glimpses of the dark ages: Or, Sketches of the social condition of Europe, from the fifth to the twelfth century. (1846). New-York: Leavitt, Trow & company

Referime

^ Hopkins, Keith Taxes and Trade in the Roman Empire (200 BC - AD 400)
^ Berglund, B. E. (2003). "Human impact and climate changes—synchronous events and a causal link?" (PDF). Quaternary International. 105 (1): 7–12. Bibcode:2003QuInt.105....7B. doi:10.1016/S1040-6182(02)00144-1. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Mommsen, Theodore E. (1942). "Petrarch's Conception of the 'Dark Ages'". Speculum. Cambridge MA: Medieval Academy of America. 17 (2): 226–227. doi:10.2307/2856364. JSTOR 2856364. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] Hopkins, Keith Taxes and Trade in the Roman Empire (200 BC - AD 400)

[beberglund-2] Berglund, B. E. (2003). "Human impact and climate changes—synchronous events and a causal link?" (PDF). Quaternary International. 105 (1): 7–12. Bibcode:2003QuInt.105....7B. doi:10.1016/S1040-6182(02)00144-1. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Mommsen226227-3] Mommsen, Theodore E. (1942). "Petrarch's Conception of the 'Dark Ages'". Speculum. Cambridge MA: Medieval Academy of America. 17 (2): 226–227. doi:10.2307/2856364. JSTOR 2856364. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]