Shpikje te ndryshme
Ky artikull ose seksion duhet të përmirësohet sipas udhëzimeve të Wikipedia-s. |
Te gjitha shpikjet qe nga zbulimi i zjarrit deri ne Revolucionin e Pare Industrial.
1)Zbulimi I zjarrit:Besohet se zjarri eshte zbuluar rastesisht nga njeriu,nga ndonje rrufe qe ka rene e ka marre zjarr ndonje peme.Ne fillim njerezit kishin frike nga zjarri por me pas ata kuptuan qe ai ishte i dobishem per ta.Me kalimin e kohes njerezit mesuan ta ndiznin zjarrin me ane te ferkimit te dy gureve.Me zbulimin e zjarrit jeta e njeriut te lashte u permiresua shume.
2)U krijuan banesat:Ftohja e motit i detyroi njerezit te kalonin nga nje jete endacake ne nje vendbanim te qendrueshem.
3)Lindi bujqesia:Kur koha filloi te ngrohej njerezit mesuan se nje fare po ta lije ne toke pas nje fare kohe ajo mbinte. Keshtu lindi bujqesia rreth 8-9 mije vjet pr.K.gjithashtu ne keto vinte lindi edhe shati,vegla me te cilen punohej toka.
4)Lindi parmenda:Rreth 5 mije vjet pr.K lindi parmenda me te cilen punohej toka dhe filluan te mbilleshin bime si:oriz,grure,elb etj.
5)U shpik kurthi(çarku):Rreth vitit 4500 pr.K u shpik çarku me te cilen njerezit kapnin kafshe te ndryshme dhe i sillnin te gjalla ne shtepi.
6)Lindi blegtoria:Rreth 6 mije vjet me pare pr.K lindi blegoria.Kafsha e pare e zbutur prej njeriut ishte qeni.Me vone u zbuten lopa,kali,delja,derri etj.Lindja e blegtorise dhe e bujqesise sollen shtimin e ushqimit duke krijuar rezerva per gjithe vitin.
7)Zbulimi i metaleve:Njerezit vërenin se disa lloje guresh zjarri I shkrinte dhe me pas ata mernin forma te ndryshme.Keta gure ishin minerale bakri.Keshtu njerezit zbuluan bakrin rreth vitit 5 mije pr.K.Rreth vitit 3 mije pr.K u zbulua bronzi.Rreth viteve 1300 deri 1000 pr.K njerezit zbuluan hekurin.
8)Lindi zejtaria:Ne kete kohe u zhvillua edhe pocaria dhe endja.Grate perdornin fijen e leshit,kashtes,lirit etj per te pergatitur veshje.Kjo shenoi lindjen e zejtarise.
9)Lindi tregtia:Njerezit filluan ti shkembenin prodhimet e teperta me njeri-tjetrin dhe keshtu lindi tregetia.
10)Lindi arti:Njerezit filluan te pikturonin neper shpella kafshe,skena gjuetie etj.Keshtu lindi arti.
11)U shpiken shadufet:Ne Egjiptin e Lashte u perdoren shadufet per te ujitur tokat bujqesore.
12)U ndertuan banesa me te forta:Njerezit ndertonin banesa me tulla te pjekura dhe te mbuluara me kashte .
13)U krijuan sistemet e kanalizimit:Keto sisteme I modernizuan me shume qytetet dhe i bene me te pastra.
14)U zbulua mendafshi:Rreth mijevjecarit 5 pr.K u zbulua mendafshi ne Kine nga fshikeza e mendafshit.
15) U zhvillua lundrimi :Ne keto kohe filluan te ndertoheshin mjete lundrimi ose te quajtura ndryshe anije per te transportuar njerez ose mallra nga nje vend ne nje tjeter.
16)U zhvillua shkenca:Psh matematika,arkitektura, astronomia etj.
17)U shpik shkrimi:I cili lehtsoi menyren e komunikimit.
18)U krijua letra e pare dhe kalendari:U krijua papirusi ne te cilen njerezit shkruanin.
19)U krijuan qytet-shtetet:Banesat filluan te grupohehin dhe formuan qytet-shtetet.
20)U krijua shoqeria:Shoqeria ne shume vende ishte e ndare ne shtresa.Ne fillim dhe me kryesori ishte mbreti pastaj prifterinjte pastaj luftetaret,shkruesit,(zejtare,tregtare,muartore) dhe ne fund sklleverit.
21)U ngriten mure rrethuese:U ngriten mure rreth qytet-shteteve per mbrojteje ndaj sulmeve dhe kufijve.
22)U shperndane paga:U shperndane paga per te gjithe nepunesit e shetit.
23)U bene zbulime gjeografike:
24)Ne 1485 Bartolomeo Diaz zbuloi brigjet e Afrikes Perendimore dhe cepin me jugor te saj e quajti Kepi i Shpreses Mire.
25)Ne 1492 Kristofor Kolombi zbuloi Ameriken.
26)Ne 1498 Vasko De Gama vazhdoi deri ne fund rrugen e nisur nga Diaz duke zbuluar Indine.
27)Ne 1519-1522 Ferdinand Magelani nisi rrugen nga Spanja,shkoi ne skajin me jugor te Amerikes se Jugut dhe me pas doli ne Oqeanin Paqesor.Ai u vra e ishujt Filipine por ekspedita e tij u perfundua shoket e tij.Ky ishte udhetimi i plote rreth botes.
28)Ardhja e bimeve,kafsheve te panjohura ne Evrope:Si pasoje e zbulimeve te medha gjeografike ne Evrope erdhen bime si:miser,domate,patate,kakao,duhan etj.
29)U bene ndryshime ne menyren e ndertimit te qyteteve.U rrit numri i banoreve ne to etj.
30)Linden bankat dhe rajonet tregtare:Te paret qe u quajten sarafe kembenin monedha dhe keta njerez gjendeshin ne panaire,tregje etj.Banka e pare u krijua ne Firence te Italise ne shekullin 14.U krijua edhe tregtia nderkombetare.
31)Ne 1450 Johan Gutemberg shpiku nje makine me te cilen shtypeshin librat.
32)Leonardo Da Vinci hodhi idete e para per ndertimin e aeroplanit.
33)U shpik baruti rreth vitit 1400 ku mori edhe nje perdorim te gjere.
34)Alkimistet perpiqeshin te gjenin nje menyre per te kthyer metalet e zakonshme ne ar.
35)U shpik cikriku fluturues:Si pasoje e shpikjes se cikrikut fluturues mbeti prpa procesi I tjerrjes.
36)Ne 1765 u shpik makina Xhenni qe rriti 8 here procesin e tjerrjes.Me kete makineri dridheshin 16-18 fije ne te njejten kohe.
37)Ne 1771 u ngrit fabrika e pare ne Derbi dhe pastaj u perhap kudo.
38)Ne 1769 Xhejms Vati ndertoi makinen e pare me avull e cila u perdor ne industrine tekstile,ne miniera etj, Me kalimin e kohës, pas vitev 1700 filloi të përdoret fuqia e avullit, kështu arrihet deri te makina e James Wat-it, makina e par me piston që vihej në lëvizje nga presioni i avullit dhe që u kthye më von si motor i përgjithshëm i industris se madhe. 39)Ne 1807 lindi avullorja e cila zevendesoi anijet me vela.
40)Ne 1814 lindi treni qe zevendesoi karrocen.
Keto jane shpikjet qe ndryshuan njerezimin qe nga zbulimi i zjarrit deri ne Revolucionin e pare Industrial.