Wikipedia

Mbretëria e Napolit: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
Përkthim automatik i tekstit gjermanist (!?!)
vNo edit summary
Rreshti 1:
{{Shtet historik/livadhi
|EMRI NË SHQIP = Mbretëria e Napolit
|emri_dhanore = Mbretërisë së Napolit
Rreshti 24:
|harta_figura_përshkrimi = Mbretëria e Napolit
}}
'''Mbretëria e Napolit''' ka qene nje shtet në [[Itali Të Jugut]]. AjoEs ekzistuarexistierte von 1282-1860 dhebis ishte1860 përsëriund dhewar përsëridabei gjatëimmer periudhavewieder tëüber gjatalängere kohoreZeiträume nënunter tëder njëjtingleichen rregullHerrschaft siwie das [[Mbretëria eKönigreich SicilisëSizilien]]. TrashëgimtarDer iThronfolger fronitvon tëNeapel Napolitwar ishtestets gjithmonëder DukaHerzog ivon KalabrisëKalabrien.
 
== Përshkrimi dhe konceptet e burimeve ==
BazuarAusgehend nëvon dekadatden eJahrzehnten pushtimitder Normannormannischen Eroberung," Mbretëriaist edas Napolit„Königreich "Neapel“ ështëgrundsätzlich nëals thelbdas tëso përshkruhetgenannte si„diesseitige tëSizilien“ ashtuquajturitzu "bezeichnen Siciliund kësajals botekirchliches "Lehen dheentsprechend sials një çiflig kishtar në bazë sidas '' regno di Sicilia di qua dal Faro '' .<ref> . Emanuella Scarano ( HRSG Hrsg.) : . Opere di Francesco Guicciardini , VolBd 2 , Storia d' Italiad’Italia ( libri IX I-X) , TorinoTurin 1981, I / 4 , fS. 105 : '' Il reame di Napoli , detto assurdamente Nellenelle dellainvestiture Chiesae romanabolle medella pushtet e bollechiesa romana, della quale è feudo antichissimo , il regno di Sicilia di qua dal Faro , '' < / ref > faktiDass sedie eso ashtuquajturagenannte [ [Sizilianische sicilian Mbrëmësorja Vesper] ] ngavon 1282 , pjesët e perandorisë ndërmjet tyredie paraqitetReichsteile autoriteteveuntereinander tëabweichende ndryshmeObrigkeit stellte, nukänderte kadaran ndryshuarnichts. këtëAuch .nach Edhedem pasEnde përfundimitder të ekzistuesevon 1435 /42 bis 42-1458 Aragonesebestehenden Real Unionaragonesischen Realunion, idie ciliSizilien kishtewiedervereint bashkuarhatte, Siciliaführten ,die tëAragonesen Aragonesevon eNeapel Napolitden kryertitulli vazhdonTitel fort: PërafërsishtEtwa [ [ Ferdinand I. ( Napoli Neapel) | Ferdinand I. i Napolitvon Neapel] ] ebezeichnete përshkroi veten nësich 1480 sials '' rex Sicilie et Jeruzalem Hierusalem'' , <ref> Rubinstein , Nicolai / Mallett , Michael ( edHrsg. ) : Lorenzo de 'de‘ Medici . Humane Lettere, VolBd. 5 (1480-1481) , Firence ,Florenz 1989 , Shtojca Appendix, nr No. I ( 13. marsMärz 1480 ) , TraktatiFriedensvertrag iim PaqesAbschluss nëdes pasqyrat financiare të ashtuquajturës Luftëssog. Pazzi -Krieges, fqS. 280 : [ ... …] '' ; et Serenissimus et atque Invictissimus Dominusdominus Ferdinandus Dei gratia rex Ferdinandus Sicilie et Jeruzalem etjHierusalem etc., perpro se ac Illustrissimo domino Alfonso krijojë ..duce Calabrie , Suosuo primogenito et nëin dicto regno successore , '' [ …]... ] < / ref > ,wie siauch edhe,beispielsweise përder shembullformelle ,gjuhafranzösische formaleSprachgebrauch francezNeapel Napoli sials '' royaulme de Cecille '' begriff.<ref> konceptuale Blanchard , JoelJoël [ Ed Hrsg.] : Philippe de Commynes . Mémoires , GjenevëGenf 2001, VII / 1 , fqS. 492 : [ ... …] '' , disans que jonon pikëpoint seullement la Contéconté de Provence appartenoit audict roy , mais le royaulme Cecille de zgjedhCecille et aultres choses possedees par Lala Maison d' Arragonmaison d’Arragon, '' . [ …]... ] < / ref > ështëNur përcaktuarbegleitend vetëmoder gjeografikishtgeographisch apoabgegrenzt qëwar shoqërondas '' regno di Napoli '' <ref> Scarano / Guicciardini , Storia d' Italia , i I/ 4 , fqS. 105 : '' Il reame di Napoli , detto assurdamente Nellenelle dellainvestiture Chiesae romanabolle medella pushtet e bollechiesa romana, della quale è feudo antichissimo , il regno di Sicilia di qua dal Faro , '' < / ref > eim përdorimitWortgebrauch bzw. fjalëdas ose'' royaulme de Napoli Naples'' . <ref> Blanchard / Commynes , VII / 1 , fqS. 492f ..: Tout le royaulme de NapoliNaples vetvetese Rebellarebella contre le roy Fernande , […]...] < / ref >fiorentin kufizuarDie NapoliFlorentiner pothuajsegrenzten vazhdimishtNeapel sinahezu Regnumkonsequent als das ''regnum Apuliae '' osebzw. sials regnodas ''regno di Puglia '' <ref> Leonardi Aretini Historiarum popoli fiorentin florentini/ Leonardo Aretino tradotta nëin volgare sida Donato Acciaiuoli , VolBd. 3 , FirenceFlorenz 1860, IX , fqS. 78 ( latinisht lat.) Aretino , pS. 79 ( Italian ital.) : '' nënsub tutela matris Regnumregnum Apuliae tenuerunt '' osebzw. '' Sottosotto la tutela della madre tennero il reame të Puliasdie Puglia'' ; UVA uva.< / ref > nga .ab.
 
== Historia ==
=== Lindja ===
1139 pushtoieroberten [ [ Norman Normannen] ] qytetidie [Stadt [ Napoli [Neapel] ] evon dem [ Perandorisë [Byzantinisches Bizantine Reich| bizantine byzantinischen] ] '' [ [ Dux ( title Titel) | Dux dux] ] '' [ [Liste Listader eHerrscher pushtetarëve të Napolitvon Neapel# Herz.C3 . B6ge evon Neapel.2C dinastisëDynastie sëder Familie Sergius.2C 840.E2.80.931137 Familjes | SergjiSergius VII .] ] dheund tëgliederten nën-ndarësie nëin ngadas [von [ [Roger II. ( Sicilia Sizilien) | Roger II .] ] , e themeluargegründete [ [Königreich Bashkuar i Siçilisë Sizilien] ] një ein. NëpërmjetDurch martesësdie tëHeirat trashëgimtareder eErbtochter RogerRogers II ., [[Konstanze Constance të Sicilisëvon Sizilien| Konstanze ] ] , memit STAUFER [dem Staufer [[ HenryHeinrich VI . ( HRR ) |Heinrich VI. Henry VI ] ] ( 1186 ) erdhikamen SiciliSizilien dheund ItalinëSüditalien emit JugutNeapel dhean në Napoli të Hohenstaufendie Staufer, dheund NapoliNeapel meerlebte përvojëunter nën perandoritKaiser [ [ FrederickFriedrich II. ( HRR ) | FrederickFriedrich II .] ] 1220-1250 kulmbis të1250 sajseine Glanzzeit. AiEr ndërtoierrichtete njëeinen mënyrëstreng rigorozezentralistisch të qeverisura nga qendraregierten [ zyrtarët shtetërorë [ Beamtenstaat] ] , por shkatërroider shpejtnach passeinem vdekjesTod sëaber tijrasch zerfiel. STAUFERDie funditletzten Staufer, [ [ Manfred ( Sicilia Sizilien) | Manfred ] ] dheund [ [Konradin Conradin i Suabiavon Hohenstaufen| Conradin Konradin] ] , nënshtruarerlagen sulmeveden tëAngriffen [ [ CharlesKarl I. ( Napoli Neapel) |Karls I. Charles I tëvon Anjou ] ]. PasNach Mbrëmësoresder [ [Sizilianische sicilian Vesper|sizilianischen sicilian Mbrëmësorja Vesper] ] ( 1282 ) Sicilifiel raSizilien nëan [ [ Aragon Aragón] ] , ndërsawährend nëin Napoli[Neapel [die Shtëpia e[[Haus Anjou | Anjou ] ] mbizotëronte herrschten. KjoDiese ndarjeTeilung edes MbretërisëKönigreichs sëSizilien Sicilisëwar ishtedie lindjaGeburtsstunde edes Mbretërisë pavarur të Napoliteigenständigen ''Königreichs Neapel'' . MonarkëtDie eMonarchen dyder mbretërivezwei rezultojnëentstandenen endeKönigreiche quajturnannten vetensich mbretweiterhin i Siçilisëbeide ''Könige dyvon Sizilien'' . TermiDer MbretëriaBegriff eKönigreich NapolitNeapel ështëist një eufemizëmeine moderne përperandoria kontinentaleUmschreibung tëfür jetëdas nëfestländische gjendjeReich përum tëes dalluarvon atëdem ngaInselkönigreich mbretëriaunterscheiden ishullzu können.
 
=== Nën [[Haus Anjou]] ===
Weil der süditalienische Normannenstaat direktes [[Lehen]] des [[Papst]]es war, stand es in einer engeren Beziehung zu Rom als andere europäische Reiche. Auch deshalb kam Neapel (und Sizilien) eine besondere Rolle im Verlauf des großen [[Abendländisches Schisma|abendländischen Schismas]] zu. Dies umso mehr, als dass es zwei [[Prätendent]]en gab, die jeweils von einer päpstlichen Fraktion unterstützt wurden. Als drei Jahre nach Ausbruch der Kirchenspaltung (1381) Königin [[Johanna I. (Neapel)|Johanna]] gefangen gesetzt und wenig später ermordet wurde, gab es zwei Anwärter auf die neapolitanische Krone. Einer war [[Karl II. (Ungarn)|Karl von Durazzo]], Graf von Gravina, ein Cousin zweiten Grades der verstorbenen Johanna, der andere war [[Ludwig I. (Anjou)|Ludwig]], [[Herzog von Anjou]], Sohn von König [[Johann II. (Frankreich)|Johann II.]] von Frankreich. Letzteren hatte Johanna einige Jahre vor ihrem Ableben adoptiert und zu ihrem Nachfolger bestimmt. Während Karl vom römischen Papst unterstützt und gekrönt wurde, war es der Gegenpapst [[Clemens VII. (Gegenpapst)|Klemens (VII.)]], der Ludwig von Anjou mit einem päpstlichen Heer unterstützte und nach Süditalien schickte, nachdem er ihn in Avignon zum König von Neapel gekrönt hatte. Die beiden Prätendenten hatten ihrerseits Nachfolger, die sich auch nach Beendigung des Schismas über Recht- und Unrechtmäßigkeit des jeweiligen Gegners stritten. Weil Ludwig von Anjou und seine Nachfolger bis auf kurze Zeitspannen nie in Neapel residierten, bezeichnet man sie in der Forschung als „Titularkönige“.
Sepse jugore italiane direkte [[ fiefs ] ] Norman Gjendja e [ [ Papa ] ] ishte , ai u ndal në një marrëdhënie më të ngushtë me Romën se sa perandori të tjera evropiane . Gjithashtu për këtë arsye erdhi Napoli ( dhe Sicilia ) një rol të veçantë në historinë e madhe [[ Occidental skizmës | Skizma Perëndimore ] ] për të. Edhe më shumë , se sa që ka dy [ [ pretendues ] ] s u , secila prej të cilave u mbështet nga një fraksion papal . Se tre vjet pas shpërthimit të skizmës ( 1381 ) Mbretëresha [ [ Johanna I. ( Napoli ) | Johanna ] ] ishte burgosur dhe vrarë pak më vonë , kishte dy kandidatë për kurorën napolitan . Njëri ishte [ [ Charles II ( Hungari) | Charles e Durrës ] ] , Numërimi i Gravina , një kushëri i dytë i të ndjerit Joan ,tjetër ishte [ [ Ludwig I ( Anjou ) | Ludwig ] ] , [ [ Duka i Anjou ] ] , biri i mbretit [ [ Johann II ( Francë) | John II ] ] të Francës . Ky i fundit e kishte miratuar disa vite para vdekjes së saj dhe i vendosur pasuesin e saj Johanna . Ndërsa Karl u mbështet dhe kurorëzua nga Papa i Romës , ajo ishteanti - Papa [ [ Klementi VII ( antipope ) | Clement ( VII ) ] ] , i cili mbështeti Louis e Anjou me një ushtri të papës dhe të dërgohen në jug të Italisë pas tij në Avignon u kurorëzua si Mbret i Napolit . Dy pretendentë për nga ana e tyre kishte pasuesit të cilët janë duke luftuar edhe pas skizmës mbi ligjshmërisë dhe paligjshmërisë së kundërshtarit përkatës . Sepse Ludwig kurrë nuk banuar në Napoli e Anjou dhe pasardhësit e tij , me përjashtim për periudha të shkurtra kohe , ata janë të referuara në kërkimin si " Titularkönige " .
 
=== NenNën shtëpiadem eHaus AragonitAragón ===
PasNachdem er 1435 aiin uden tërhequrKrieg në luftëgezogen war, ishtekonnte mbretKönig [ [ AlfonsoAlfons V. ( Aragon Aragón) | AlfonsoAlfons V .] ] evon AragonitAragón pasnach fitoresseinem së tij nëSieg 1442 SiciliaSizilien dheund NapoliNeapel ribashkuarwieder nëin njëeinem fushëReich vereinigen. PasNach vdekjesseinem sëTod tijbekam ,sein ishteBruder vëllaiJohann ivon tijAragón JohnSizilien iund Aragonitsein Siciliunehelicher dhe djali i tij i paligjshëmSohn [ [ Ferdinand I. ( Napoli Neapel) | Ferdinand I. ] ] Napoli Neapel. DjaliFerdinands Ferdinand -sëSohn [ [ AlfonsoAlfons II. ( Napoli Neapel) | AlfonsoAlfons II .] ] uwurde lind mëam 23. TëJanuar detyruar1495 tëzur heqAbdankung dorëgezwungen, nëweil janarder 1495 sepse mbreti francezfranzösische König, [ [ CharlesKarl VIII. ( FrancëFrankreich) | CharlesKarl VIII .] ] , sials zotëriaLehnsherr eder zhdukur princit Angevinausgestorbenen Anjou-Prinzen, nganun anaseinerseits eNeapel tijbeanspruchte theksoiund dhedas MbretëriaKönigreich evon NapolitFebruar ngabis shkurti në korrikJuli 1495 vendosi regierte. MenjëherëKurz pasnachdem CharlesKarl VIII. kishtedie lënëStadt qytetinwieder verlassen hatte, pushtoieroberte [ [ Ferdinand II. ( Napoli Neapel) | Ferdinand II .] ] , biri Alfonso -sëAlfons' Sohn, trashëgimtar i tijsein Erbe. MeMit vdekjenseinem e tijTod ( 1496 ) shpërtheubrach njëein luftëneuer tëKampf reum në NapoliNeapel aus. KëtëDiesmal herëwar kjoes nukkein ishtefranzösischer njëPrinz, princ francez ,sondern porder mbretiKönig ivon SiciliaSizilien ( Ferdinand, katolikeder eKatholische Aragonitvon Aragón), ider cili1501 iin pushtuarNeapel Napolieinfiel, nëden 1501,dortigen mbreti lokaleKönig ( Friedrich ) shpërndarjavertrieb dheund mbretëriadas eReich zuführteseinem tijeigenen zuführte.
 
=== Nën den Habsburgern ===
Neapel blieb mit Sizilien vereint. Beide Königreiche waren fortan Nebenländer der spanischen Krone.
Napoli mbetën të bashkuar me Sicili. Të dy mbretëritë ishin tani e tutje përveç vendeve të kurorës spanjolle.
 
NëIm [[Lufta për suksesion spanjolleSpanischer Erbfolgekrieg|Spanischen Lufta e Vazhdimësinë spanjollErbfolgekrieg]] ishte e pushtuar Italinë ewurde JugutSüditalien [[1707]] evon AustrisëÖsterreich besetzt. NëIn traktatetden eFriedensschlüssen paqes tëvon [[TraktatiFriede ivon Utrecht | Utrecht]] ([[1713]]) dheund [[paqja RastattRastatter Friede| Rastatt]] ([[1714]]), Austriaerhielt moriÖsterreich mbretërinëdas eKönigreich NapolitNeapel dheund SardenjësSardinien, SiciliSizilien shkoiging nëan Dukatitdas Herzogtum [[SavoySavoyen]]. <br />
Einige Jahre später ([[1720]]), nach einem von Großbritannien, Frankreich, Österreich und den Niederlanden abgewehrten spanischen Angriff auf Sizilien und Sardinien, erhielt Österreich Sizilien im Austausch gegen das ärmere Sardinien von Savoyen, sodass die beiden Reiche wieder vereint waren.
Disa vjet më vonë ([[1720]]), sipas një revoltohet nga Britania, Franca, Austria dhe sulmin Hollanda spanjolle në Sicili dhe Sardenjës, Austria Sicilia marrë në këmbim të Sardenjës varfër të Savojës, në mënyrë që të dy mbretëritë u bashkuan përsëri.
 
===Nën BurbonëtUnter dheden NapoleoninBourbonen und Napoléon ===
[[SkedaDatei:Flagge FlagKgr KGR NapoliNeapel 1811-1815.gif | thumb | {{FIAV | historikhistorical}} FlamuriFlagge ides MbretërisëKönigreiches sëNeapel Napolitvon 1811- bis 1815]]
NëIm [[TraktatinFrieden evon VjenësWien (1738) |Präliminarfrieden Paqesvon paraprak i VjenësWien]] kishtemusste [[CharlesKarl VI. (HRR) | Kaiser Karl]] [[1735]] NapoliNeapel dheund SiciliSizilien tëan Burbonëvedie spanjollespanischen siBourbonen als [[Sekundogenitur]] heq dorëabtreten. SëZunächst pari,regierte Princider ispanische kurorësKronprinz spanjolleals mbretëroi si CharlesKarl VII. siAls kjodieser [[1759]] dheals [[CharlesKarl III. (SpanjëSpanien) |., CharlesKarl III.]] u ngjitden nëspanischen fronThron spanjollebestieg, djalifolgte iihm tijsein izweiter dytëSohn [[Ferdinand e ndiqnin I. (SiciliaSizilien) | Ferdinand IV.]] sials MbretKönig ivon NapolitNeapel dheund SicilisëSizilien.
 
NëIm epokënZeitalter eder RevolucionitFranzösischen Francez,Revolution wurde in Neapel die [[Parthenopäische RepublikaRepublik]] uausgerufen shpallund nëdem NapoliKönig dheblieb mbretinur mbeti vetëm SiciliSizilien. 1806 putsetzte [[NapoleonNapoléon Bonaparte]] vëllaiseinen i tijBruder [[Joseph Bonaparte | Joseph]], dyzwei vjetJahre mëspäter vonë, vëllai iseinen tijSchwager [[Joachim Murat | Murat]] sials mbretëritKönige evon NapolitNeapel ein, ndërsawährend Ferdinand endeimmer noch qëndroninin nëSizilien Siciliresidierte.
 
=== Ende des Staates ===
Nach dem Wiener Kongress wurde Ferdinand von Bourbon-Sizilien am 8. Dezember 1816 zu [[Ferdinand I. (Sizilien)|Ferdinand I., König beider Sizilien]], proklamiert. Das [[Königreich beider Sizilien]] blieb bis 1860 (Sizilien bis Mai, Neapel bis September) ein unabhängiger Staat. Im Oktober 1860 wurde er durch die Truppen [[Giuseppe Garibaldi|Garibaldis]] dem [[Königreich Sardinien]] angeschlossen und der italienische Staat entstand.
 
=== Fundi i shtetit===
Pas Kongresit të Vjenës ishte i Ferdinand Bourbon-Sicili në 8 Dhjetor 1816 për të [[Ferdinand I (Sicilia) | Ferdinand I, Mbret i Dy Sicilive]], shpallur. Të [[Dy Sicilive]] mbeti deri në 1860 (deri në maj Sicili, Napoli-shtator), një shtet i pavarur. Në tetor 1860, ai ishte nga trupat [[Giuseppe Garibaldi | Garibaldi]] u bashkua [[Mbretëria e Sardenjës]] dhe u formua qeveria italiane.
== Shih edhe ==
* [[Liste der Herrscher von Neapel]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Mbretëria_e_Napolit"