Teleskopi Hapësinor Hubble: Dallime mes rishikimesh

'''Teleskopi Hapësinor Hubble''' (Habëll) është një [[Teleskopi|teleskop]] hapësinor që orbiton [[Toka|planetin Tokë]]Toke dhe operohet nga [[NASA]] si pjesë e [[Programi i Observatorëve të Mëdhenj|programit tëte ObservatorëveObservatoreve tëte Mëdhenj]]Medhenj.

Teleskopi Hapësinor Hubble është zgjidhja direkte e një problemi që teleskopët kanë hasur që në ditët e para të shpikjes së tyre: [[atmosfera]]. Xhepat e ajrit lëvizës në atmosferën e Tokës shtrembërojnë pamjen e teleskopëve në tokë, sado të mëdhenj apo të avancuar të jenë ata. Atmosfera gjithashtu bllokon apo përthith pjesërisht gjatësi vale të caktuara të rrezatimit, si [[Rrezet ultravioletë|ultravjollcë]]ultravjollce, [[rrezet gama]] dhe [[Rrezet rentgen|rrezet X]], përpara se ato të arrijnë Tokën, ndërkohë që shkencëtarët mund ta ekzaminojnë më mirë një yll duke studiuar të gjitha gjatësitë e valëve që ai emeton. Mënyra më efektive për të shmangur problemet e atmosferës është ta vendosësh teleskopin përtej atmosferës, në rastin e Hubble 569 kilometra mbi sipërfaqen e Tokës.

Çdo 97 minuta, Hubble kompleton një rrotullim rreth Tokës, duke lëvizur me një shpejtësi rreth 8 km/sekondë. Gjatë udhëtimit, pasqyra e Hubble-it kap [[Drita|dritën]]driten dhe e drejton atë në instrumentet e tij të ndryshme shkencore. Drita godet pasqyrën primare të teleskopit, pasqyrohet nga ajo dhe takon një pasqyrë sekondare. Pasqyra sekondare e fokuson dritën nëpërmjet një vrime në qëndrën e pasqyrës primare drejt e në instrumentet shkencore. Pasqyra primare ka diametër 2.4 metra, e vogël krahasuar me pasqyrat e teleskopëve në sipërfaqen e Tokës që shkojnë deri në 10 m, por vendodhja e Hubble përtej atmosferës i jep asaj një qartësi të jashtëzakonshme. Pas kapjes së dritës, instrumentet shkencore punojnë së bashku ose individualisht. Çdo instrument është dizenjuar për ta ekzaminuar [[Universi|Universin]] në një mënyrë të ndryshme.

'''WFC3''' studion në zonat afër-ultravjollcë, në zonën e dukshme dhe afër-infra të kuqe. Rezolucioni i saj është më i madhi ndër instrumentet e tjera dhe ajo do të përdoret për të studiuar energjinë e errët, materien e errët dhe formimin e [[Yll|yjeve]] individuale.

'''COS''' është një spektograf që punon ekskluzivisht në zonën ultravjollcë. Spektografët e zbërthejnë dritën në komponentët e saj, duke dhënë një informacion të saktë rreth [[Temperatura|temperaturës]]temperatures, përbërjes kimike, dendësisë dhe lëvizjes së objektit që studiohet.

'''STIS''' është një spektograf që vëzhgon në zonat ultravjollcë, të dukshme dhe infra të kuqe. Eshtë i njohur për aftësinë pë të zbuluar [[Vrimat e zeza|vrima tëte zeza]].

Hubble u ka treguar shkencëtarëve [[galaktika|galaktikat]] në të gjitha fazat e evolucionit të tyre. Ai zbuloi disqet protoplanetare dhe përzierje gazi dhe pluhuri rreth yjeve të rinj që shërbejnë si materiale për lindjen e planeteve të rinj. Teleskopi Hapësinor Hubble zbuloi gjithashtu se goditjet e rrezeve gama (shpërthime [[Energjia|energjie]] te çuditshme, jashtëzakonisht të fuqishme)ndodhin në galaktikat shumë të largëta kur yjet masivë tkurren. Zbulimet e mësipërme janë vetëm një pjesë e kontributit të madh të Hubble-it në [[Astronomia|astronomi]].