Versioni i datës 24 shkurt 2014 21:21 redakto 79.106.109.212 (diskuto) No edit summary Etiketa: Përpunim pamor ← Redaktim më i vjetër		Versioni i datës 16 tetor 2014 20:47 redakto zhbëje Drinprekaj1 (diskuto \| kontribute) 1 edit No edit summary Ndryshimi më pas →
Rreshti 14: * [[Neptuni]] (Neptoni) [[Skeda:Neptune symbol.svg\|14px]] == ~~Formimi~~Krijimi i planetëve == Zbulimi i ekzoplaneteve ka pasuruar me tej, pa e vene ne dyshim, modelin standart te krijimit te planeteve. Sipas ketij modeli planetet krijohen nga re te dendura pluhuri dhe gazi. Ky proces kalon ne 4 etapa kryesore. 1.Pak çaste pas Big Bengut kozmosi kalon përmes një "inflacioni"(bymimi) tepër të shpejtë.Ai zgjerohet nga diçka që është pak më e vogël se një atom,në masën e një qitroje brenda fragmentit të një sekonde.(Koha:10-43 sekonda) ~~1- Ngjeshja e pluhurit~~ 2.Pasinflacioni,Universi është diçka në bujisje (zierje) e sipër,një supë e nxehtë elektronesh,kuarkesh dhe thërmijash të tjera.(Koha:10-32 sekonda.Temperatura:10-27 gradë celcius) NË efektin e forces qendersynuese (centrifugale) reja e pluhurit qe rrotullohet rreth nje ylli fillon te ngjishet ne qender, duke u ralluar gjithnje e me shume ne periferi te saj. Edhe pse forca e gravitetit midis ketyre kokrizave eshte shume e vogel pas disa mijera vitesh ato arrijne te bashkohen me njera tjetren duke formuar gure te vegjel ne madhesine e nje topi golfi. 3.Një kozmos ftohet nxithmi,bën të mundur që kuarket të shëndrrohen në protone dhe neutrone.(Koha:10-6 sekonda.Temperatura:10-13 gradë celcius) ~~2- Shfaqja e protoplaneteve~~ 4.Duke qenë ende nxehtë për t'u trajtësuar në atome,elektronet dhe protonet e ngarkuara shpërndajnë dritë:Universi është një mjegullanjë tejetë e nxehtë.(Koha:3 minuta.Temperatura:10-8 gradë celcius) Me shfaqjen dhe rritjen e gureve te vegjel, forca e gravitetit fillon te hyje ne loje. Guret ose blloqet e gureve me te medhenj fillojne te terheqin drejt vetes ata me te vegjel, duke krijuar keshtu te ashtuquajturit protoplanete. Keta te fundit do te terheqin rreth vetes te gjitha thermijat qe do te gjejne ne orbiten e tyre rreth yllit qendror. Krijohen keshtu hapesira boshe ne rene e madhe te pluhurit. Keto hapesira do te percaktojne orbitat e planeteve te ardhshem. 5.Elektronet kombinohen me protonet dhe neutronet për të formuar atomet,kryesisht hidrogjen dhe helium.Më në fund drita mund të udhëtoje dhe të përshkoje distanca të gjata mespërmes Universit.(Koha:300.000 vjet.Temperatura:10.000 gradë celcius) 6.Nga rëndesa gazet e hidrogjenit dhe heliumit bashkohen për të formuar retë,ku lindin yjet e para.Re gjigante dhe grupe yjesh të reja formojnë galaktikat e para.(Koha:1 miliard vjet.Temperatura:-200 grad ~~3- Formimi i planeteve~~ ë celcius) Blloqet e paqendrueshme fillojne te perplasen midis tyre duke u shkrire keshtu ne nje planet te vetem. Masa e madhe qe kane fituar planetet i ben ata te terheqin edhe gazin qe ndodhet perreth duke krijuar keshtu atmosferen e tyre. ~~4- Krijimi i sistemit~~ 7.Teksa galaktikat tufëzohen nën peshën e rëndesës ,yjet e para vdesin dhe çlirojnë elemente të rënda në hapësire.Kjo gjë shpie në në formimin e yjeve dhe planeteve te rinj. Planetet e vogla te ngurta:Merkuri,venera,toka dhe marsi

Planeti: Dallime mes rishikimesh