|
[[Skeda:HeraclesPapyrus.jpg|200px|thumb| "Papirusi [[Heraklo]]v", një fragment i dorëshkrimit grek nga [[shekulli III|shekulli 3]] , [[Oxford]] , [[biblioteka]] Sackler ]]
Papirusi është nje leterletër e trashetrashë e cila perdoretpërdoret për tetë shkruar. AiAjo perftohetpërfitohet nga bima e quajtur Cyperus papyrus e cila rritet nenë brigjet e Nilit. Papirusi përdorej në Egjipt që nga viti 3000 p.e.r. Në Greqi ka ardhur në shekullin e VII para ereserës sonesonë, dhe nga këtu më vonë në Romë dhe pastaj në pjesët tjera të Europës, ku si material për shkrim është përdorur deri në shkekullin e X-të. Papirusi sipas kualitetit haset në lloje të ndryshme, nga më i presuari (charta regia) deri te i papërpunuari (emparetica). Në ruajtjen dhe hulumtimin e fletëve të papirusit merret një fushë e veçantë e dijes që quhet – papirologjia. Bima e papirusit zakonisht rritet deri ne 2-3 metra. Prodhimi i letresletrës prej papirusi ishte njenjë proces relativisht i lehtelehtë i cili filloi tetë kryhej nenë [[Egjipti|Egjipt]].
Fletet e papirusit nuk shiteshin vecmas, por ato bashkoheshin ne rrotulla me nga 20 flete secila. Per te bere nje rrotull fletet lidheshin me njera tjetren ne menyre qe te gjitha pjeset te ishin te drejtuara nga ana ku fibrat kishin drejtim horizontal. Edhe atehere cilesia e papiruseve ndryshonte ashtu sicc ndryshon edhe sot cilesia e letres. Per amballazhime perdorej nje leter ma pak cilesore dhe me e lire ndersa letra me e shtrenjte dhe me e mire perdorej per te shkruar libra apo materiale fetare.
Papirusi një kohë ishte prodhimi kryesor për eksport i Egjiptit. Në një kohë pothuajse të gjitha dokumentet diplomatike, deri sa nuk ishte shpikur pergamenat janë shkruar në papirus. Çdo pjesë e papirusit ishte vulosur nga një vulë e veçantë për ta vërtëtuar vlerën e saj.
Ne lindje dhe ne disa pjese te Afrikes papirusi perdoretpërdoret edhe sot e kesaj dite. Ai perdoret per te bere litare, gardhe, qilime , kapele, shporta etj. Gjithashtu papiruset perdoren si lende djegese,
== Papirologjia ==
== Zevendesimi i papirusit ==
Në shekujt e parë para erës sonë dhe pas ereserës sonesonë, papirusi fituoi një rival si një sipërfaqe per te shkruar. Kjo ishte pergamena e cila pergatitej nga lekura e kafsheve. Fletet e papirusit ishin me te lira por ishin shume delikate dhe shume te ndjeshme ndaj lageshtise dhe thatesise ekstreme. Ne qofte se fleta e papirusit ishte jo e cilesise se larte atehere siperfaqja e saj ishte e parregullt dhe ishte e pamundur te shkruaje mbi te.
Papirusi u zevendesua nenë Europe nga njenjë pergamene me e lire e cila prodhohej ne cdo vend te saj. Kjo pergamene ishte me pak e ndjeshme ndaj klimes. Perdorimi i fundit i papirusit ne Europe ishte ne 1057 ndersa ne Arabi ishte ne 1087. Ne Egjipt vazhdoi te perdorej papirusi deri sa ai u zevendesua nga nje leter me e lire arabe.
[[Kategoria:Teknologji grafike]]
| 