Kostandin Kristoforidhi: Dallime mes rishikimesh

}}

 

== Jeta ==

Lindi në Elbasan më 1827<ref name=":1">[[Robert Elsie|Elsie R]]., ''A Biographical Dictionary of Albanian History'', I.B.Tauris, Dec 24, 2012, fq. 257.</ref>, ndër burime të tjera figuron më 1830<ref name=":0" /><ref name=":2">[[Abas Ermenji|Ermenji A]]., ''[http://www.ermenji.org/?f=artikuj&id=kristoforidhi.html&ctitle=Kostandin+Kristoforidhi Kostandin Kristoforidhi punëtori i parë i gjuhës shqipe]'', Flamuri, prill 1950.</ref>, i biri i tregtarit e kujunxhiut Anastas Ndelkas/Nelkos. Kur ishte 14 vjeç, mbaroi mësimet e shkollës qytetëse greqishte të qytetit dhe i ati e dërgoi në gjimnazin [[Zosimea]] të [[Janina|Janinës]]<ref name=":2" /> prej 1847 deri më 1850.

Më 1884 u kthye në Shqipëri dhe i ndërpreu marrëdhëniet me Shoqërinë Biblike njëherë e mirë<ref name=":4">Lloshi Xh., ''[http://www.gazetadita.al/psalmet-shqip-te-kristoforidhit-per-toske-e-gege/ Psalmet shqip të Kristoforidhit për toskë e gegë]'', gazetadita.al, 10 dhjetor, 2015.</ref>. U përpoq të hapte një shkollë shqipe në Tiranë, por qe e pamundur duke qenë se autoritetet osmane nuk e lejonin këtë gjë prej ndodhive të pas-[[Lidhja e Prizrenit|Lidhjes së Prizrenit]]. Më 1888 u kthye në Elbasan ku punoi si gjyqtar, punë të cilën e ushtroi derisa vdiq<ref name=":1" /> më 1895 te shtëpia e [[Dhimitraq Buda|Taq Budës]]<ref name=":0" />. U varros mbrapa absidës kryesore të [[Kisha e Shën Mërisë (Kala, Elbasan)|kishën Shën Mërisë]].

 

Në Maltë përpilon dorëshkrimin ''Shënime mbi Shqipërinë, gjuha dhe përkthimi i shkrimeve të shenjta'' më 1860. I pajtuar prej Shoqërisë Biblike, Biblës i përktheu Besëlidhjen e Re, e cila u botua në Stamboll; ''Katër Ungjijtë dhe punët e Apostujve'' më 1866<ref name=":3" /> në variantin gegnisht me shkronja latine dhe më 1879 në variantin toskërisht me shkronja greke. Gjithashtu përktheu dhe iu botuan libra të ndryshëm të [[Besëlidhja e Vjetër|Besëlidhjes së Vjetër]]<ref name=":1" />. Mes dy botimeve përktheu dhe iu botuan ''Psalmet'' (1868 toskërisht ''Psalltiri'', 1869 gegërisht ''Psalteri'')<ref name=":4" />, ''Alfavitarin'' shqip (gegnisht 1866 & 1872, toskërisht 1872). Më 1870 është botuar ''Historia e shenjtësë shkronjë/Istoria e shkronjësë shënjtëruarë'' për djemtë, një përmbledhje e thjeshtuar dhe pjesë nga Dhiata e Vjetër, e cila merr rëndësi për informacionin në gjuhën shqipe për Biblën si tekst, autorësinë, historikun e librave të Biblës dhe veprimtarinë e Shoqërisë Biblike<ref>Bevapi K., ''[http://www.arkivalajmeve.com/Kristoforidhi-sjell-fjalen-e-Zotit-ne-gjuhen-e-memes.321824/ Kristoforidhi sjell fjalën e Zotit në gjuhën e mëmës]'', arkivalajmeve.com.</ref>. Nga duart e tij dolën disa përkthime dhe ai vetë, me trastën e librave në krahë, merrej me shitjen e përkthimeve dhe të abetareve të veta. ''Të-bërëtë dhe të dalët'' (toskërisht 1880), ''Nomi i dytë'' (toskërisht 1882) ''Fjalët e urta të Solomonit'' dhe ''Vivla e Isaisë'' (toskërisht 1884). ''Systema diellore'' dhe ''Jetëshkronja e njerëzvet të ndriçim'' shkruar më 1885. Ka lënë dorëshkrim ''Kriesa, Të dalët'' gegërisht, si edhe disa shkrime të tjera që nuk janë gjetur. Më 1882 boton në Stamboll me licensë prej Ministrisë së Arsimit të [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] një gramatikë shqipe në dialektin toskë. Pas vdekjes të së shoqes një vit pas vdekjes së tij, dorëshkrimet, fjalori dhe çdo gjë që kishte lidhje me rilindasin mbetën te shtëpia e dhëndrrit, Dhimitër Bibasë, i shoqi i Kleopatrës<ref>''Kthejeni “babanë” e gjuhës shqipe në shtëpinë e tij'', [[Shekulli (gazetë)|Shekulli]], 2 nëntor 2015.

</ref>.