Rauf Fico: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
vNo edit summary |
||
Rreshti 1:
{{Ky Artikull|Shih: [[Fico (kthjellim)]].}}
{{Kutia Politikan|Emri=Rauf Fico|Figura=Rauf-Fico.jpg|Madhësia e Figurës=200px|Detyra=[[Lista e Ministrave të Punëve të Brendshme të Shqipërisë|Ministër i Punëve të Brendshme]]|Fillimi i afatit=12 dhjetor|Mbarimi i afatit=24 dhjetor 1921|Paraardhësi=[[Luigj Gurakuqi]]|Pasardhësi=[[Ahmet Zogu]]|Detyra2=|Fillimi i afatit2=6 mars|Mbarimi i afatit2=3 nëntor 1930|Paraardhësi2=[[Kostaq Kotta]]|Pasardhësi2=[[Musa Juka]]|Datëlindja=[[13 mars]] [[1881]]|Vendlindja=[[Sana]], [[Perandoria Osmane]]|Datëvdekja=[[23 janar]] [[1944]]|Vendvdekja=[[Tiranë]], [[Mbretëria Shqiptare (1943–44)]]|Kombësia=Shqiptar|Profesioni=Politikan, Diplomat|Detyra3=[[Lista e Ministrave të Jashtëm të Shqipërisë|Ministër i Punëve të Jashtëme]]|Paraardhësi3=[[Iljaz Vrioni]]|Pasardhësi3=[[Hysen Vrioni]]|Fillimi i afatit3=18 prill 1929|Mbarimi i afatit3=3 nëntor 1930}}
'''Rauf Fico''' ([[Sana]], [[13 Mars|13 mars]] [[1881]] - [[Tirana|Tiranë]], [[23 janar]] [[1944]]) ka qenë nëpunës i Perandorisë Osmane si dhe deputet, ministër dhe diplomat i shtetit shqiptar.▼
▲'''Rauf Fico''' ([[Sana]], 13 mars [[1881]] - Tiranë, 23 janar [[1944]]) ka qenë nëpunës i Perandorisë Osmane si dhe deputet, ministër dhe diplomat i shtetit shqiptar.
== Biografia ==
Line 28 ⟶ 9:
Gjatë qëndrimit në Stamboll hyri nën influencën e ideve të rilindësve, e veçanërisht të [[Naim Frashëri]]t. Sipas dokumentacionit të kohës, ai dhe vlonjati Jusuf Hamzaraj ishin ndërlidhësit e Naim Frashërit me studentët shqiptarë të Stambollit.
Në tetor të atij viti, Rauf Fico emërohet si nëpunës stazhier pranë administratës së vilajetit të [[Janina|Janinës]] (sekretar i Valiut) dhe mbas përfundimit të stazhit ai dekretohet me ofiqin e [[Kajmekami|kajmekamit]] në prill të vitit 1906 në [[Konica|Konicë]]. Për shkak të bindjeve të tij me gjasë xhonturke<ref name=":0" /> dhe lidhjet me [[Bajo Topulli|Bajo Topullin]], Memduh Zavalani, Qamil Panaritin, [[Sali Butka|Sali Butkën]] e të tjerë,<ref name=":1" /><ref name=":3" /> u transferua në Gjymyshhaxhiqoj të vilajetit Sivash e më pas në Kangall të Anadollit Lindor. Pas revolucionit Xhonturk më 1908, iu mundësua kthimi kajmekam në [[Himara|Himarë]] dhe më pas në [[Margëlliçi (Gumenicë)|Margëlliç]].<ref name=":0" /> Sipas Uran Asllanit, nëntorin e 1908 Fico shoqëroi Bajo Topullin në Kongresin e Manastirit, arsye për të cilën, autoritetet shtetërore mbajtën qëndrim zyrtar dhe e transferuan në qytetin e Gjymyshhaxhiqoj të vilajetit Sivash dhe më pas në Kangall më 1908.<ref name=":1" />
Në vjeshtën e 1910 u tranferua në Jabanabad, para se të caktohej në postin e tij të fundit në administratën osmane korrikun e 1911 në [[Kërçova|Kërçovë]] në [[Vilajeti i Manastirit|vilajetin e Manastirit]].<ref name=":0" />
Line 36 ⟶ 17:
Nga 1920 deri më 1923 ka qenë këshilltar si dhe Sekretar i Përgjithshëm i Ministrisë së Brendshme. Në dhjetor të 1921 u emërua ministër i Brendshëm i qeverisë jetëshkurtër të [[Idhomeno Kosturi|Idhomeno Kosturit]]. Nga 1922 shërbeu si prefekt i Shkodrës, me zgjedhjet e dhjetorit 1923 e deri më 1926, u zgjodh deputet i Durrësit.<ref name=":0" />
Pas ''Triumfit të Legalitetit'' si i afërt me [[Ahmet Zogu|Ahmet Zogun]], nisi karrierën diplomatike më 1926 si konsull në Turqi dhe jorezident në Bullgari dhe më 1928 në Jugosllavi. Në prillin e 1929 u dekretua ministër i Punëve të Jashtme, si dhe zëvendësisht ministër i Punëve të Brendshme pas marsit të 1930. Për shkak se nuk i pëlqente afrimiteti me italianët, u shkarkua dhe iu rikthye shërbimit diplomatik. U caktua ministër i shtetit shqiptar në Jugosllavi (1933-36), Greqi (1936 - korrik 1938) dhe ministër fuqiplotë në legatën e porsaformuar në Berlin, Gjermani (1938-39).<ref name=":2" /> Në Athinë, tema e njohur e reciprocitetit të munguar në marrëdhëniet greko-shqiptare u bë njëra nga pistat e përzgjedhura të veprimtarisë së tij. Ai kërkoi t’i kushtëzonte hapjen dhe funksionimin e shkollave greke në Shqipëri me të njëjtën politikë që ndiqte edhe qeveria greke për arsimimin e shqiptarëve çamë në Greqi.<ref name=":3">{{Cite journal|last=Luarasi|first=Genc|date=22 qershor 2014|title=Rauf Fico, shqiptar edhe atëherë kur nuk kishte Shqipëri!|url=http://www.gazetadita.al/shqiptar-edhe-atehere-kur-nuk-kishte-shqiperi/|journal=Dita|volume=587|pages=14-15|via=}}</ref>
Pas pushtimit italian u kthye në Shqipëri, por u internua në Itali<ref name=":0" /> me figura të tjera si [[Lef Nosi]] e [[Mehdi Frashëri]], prej ku u kthye më 1942. Në nëntor 1943 mori pjesë në mbledhjen themeluese të Organizatës Kombëtare Lëvizja e Legalitetit.<ref name=":2" />
Line 44 ⟶ 25:
== Nderimet ==
U dekorua nga Perandoria Austro-Hungareze, me Urdhrin e Franz Josefit të kl. I si nëpunës i përgjegjshëm. Për shkak të veprimtarisë shoqërore dhe personalitetit të tij, me propozim të Ministrisë së P. Jashtme të Francës, më 1922, Rauf Ficos i akordohet dekorata “Palma e Artë Akademike”, ndërsa Akademia Ndërkombëtare e Letërsisë dhe Shkencës së Napolit, më 16 korrik 1925, mbasi i ka dhënë gradën shkencore të Doktorit të Nderit, e zgjedh edhe anëtar korrespondent të asaj akademie. Po e asaj periudhe është edhe dekorimi italian me “Kryqin e Nderit për merita në letërsi e shkencë”, i akorduar nga Akademia Mbretërore Italiane. Rauf Ficoja ishte dekoruar nga mbreti bullgar me "Urdhërin e Borisit“ dhe nga Franca në vitin 1926, me medaljen e "Oficerit të Legjionit të Nderit“.
Më 27 janar të vitit 1932, Rauf Ficoja u dekorua nga Mbreti Zog me dekoratën e "Urdhërit të Komandarit të Skënderbeut“.<ref name=":1">{{Cite journal|last=Asllani|first=Uran|date=23 nëntor 2005|title=Rauf Ficoja, diplomati shqiptar që bëri Adolf Hitlerin ta nderonte|url=http://www.kallnori.org/2017/12/03/rauf-ficoja-diplomati-shqiptar-qe-beri-adolf-hitlerin-ta-nderonte-prof-dr-uran-asllani/|journal=Metropol|volume=515|pages=19|via=}}</ref> Krahas tyre është nderuar edhe me Grand Kordon i Urdhrit Leopold të Belgjikës; Grand Kordon i Rumanisë; Grand Kordon i Urdhrit Foiniks nga Greqia; Grand Kordon i Kurorës së Luksemburgut etj.<ref name=":3" />
== Referencat ==
| |||