Ismail Kadare: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
No edit summary
vNo edit summary
Rreshti 1:
{{Infobox shkrimtar
| emri = Ismail Halit Kadare<br />Ismaïl Kadaré
| foto = Ismail Kadare 1.jpg
| foto_madhësia = 200px
Rreshti 17:
| zhanri = poet, prozator, eseist
}}
'''Ismail Halit Kadare''' ose '''Ismaïl Kadaré''' (lindur në [[Gjirokastra|Gjirokastër]], më 28 Janar 1936) është një ndër shkrimtarët më të mëdhenj bashkëkohorë,<ref>{{cite web |author=Henri Amouroux |url=https://www.asmp.fr/fiches_academiciens/textacad/kadare/installation.pdf|title= Installation de M.Ismaïl Kadaré - Associé étranger |publisher= Académie des Sciences morales et politiques|language=fr|page=7 |date=28 tetor 1996 | access-date=18 shkurt 2018}}</ref><ref>{{cito uebin|author1=김광일기자|title=세계의 작가들 연쇄인터뷰… ‘문학의 긴급의제’점검<3> 이스마일 카다레 “저항의 열정이 내 작품 이끌어|url=http://nk.chosun.com/news/articleView.html?idxno=2124|website=NK Chosun|accessdate=18 shkurt 2018|language=ko|date=18 shtator 2000|quote=유럽 비평가들은 그를 “우리시대 최고의 작가 중 한 사람” 혹은 “20세기의 고전으로 남을 작가”라고 극찬을 아끼지 않는다.}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Ismail-Kadare|title="Ismail Kadare" në Encyclopaedia Britannica|website=britannica.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.theparisreview.org/interviews/1105/ismail-kadare-the-art-of-fiction-no-153-ismail-kadare|title=Ismail Kadare, The Art of Fiction No. 153|date=1998|website=theparisreview.org|publisher=The Paris Review nr. 147, verë 1998|interviewer=Shusha Guppy}}</ref><ref name="Breto">{{cite book|author1=Jose Carlos Rodrigo Breto|title=Ismail Kadare: La grand estratagema|date=2018|publisher=Ediciones del Subsuelo|location=Barcelona|isbn=978-84-947802-0-2|pages=317-318|quote=Y que este libro sea el principio de toda una serie de ensayos que pueda cosntruir para abundar y ahondar en la obra del escritor que considero como más importante del Siglo XXI, y uno de los más importantes de la segunda mitad del Siglo XX.}}</ref>. Si shkrimtar shquhet kryesisht për prozë, por ka botuar edhe vëllime me poezi dhe ese. Nisi të shkruajë kur ishte ende i ri, fillimisht poezi, me të cilat u bë i njohur, e më pas edhe prozë, duke u bërë prozatori kryesor shqiptar.{{sfn|Morgan|2011|p=66}}<ref>{{harvnb|Apolloni|2012|p=25}}</ref> Deri më sot veprat e tij janë përkthyer në rreth 45 gjuhë të ndryshme, duke qenë kështu përfaqësues kryesor i letërsisë shqipe nëpër botë.{{sfn|Shatro|2016|p=8}}
 
Në vitin 1996 Kadare u bë anëtar i përhershëm i Akademisë së Shkencave Morale dhe Politike në Francë. Në vitin 1992 u vlerësua me [[Prix Mondial Cino Del Duca]]; më 2005 fitoi [[Man Booker International Prize]], më 2009 çmimin "Prince of Asturias Awards" për Artet, në vitin 2015 [[Çmimi Jeruzalem|Çmimin Jeruzalem]], në vitin 2019 Çmimin Park Kyong-ni ndërsa në vitin 2020 çmimet Neustadt dhe Prozart. Më 2016 presidenti francez ia ndau titullin “Komandant i Legjionit të Nderit”.<ref>{{cito uebin|title=Franca nderon “Komandant” Kadarenë|url=http://top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=327871&ref=ngj|publisher=Top-channel.tv|accessdate=30 maj 2016}}</ref><ref>{{cito uebin|title=Décret du 31 décembre 2015 portant élévation à la dignité de grand’croix et de grand officier|url=http://www.legiondhonneur.fr/sites/default/files/promotion/lh20160101_1.pdf|website=La grande chancellerie de la Légion d’honneur|publisher=JOURNAL OFFICIEL DE LA RÉPUBLIQUE FRANÇAISE|accessdate=30 shtator 2017|language=fr|date=1 janar 2016}}</ref>
Rreshti 89:
'''Përgjigje:''' Mehmet Shehu që drejtonte grupin tonë armiqësor, kishte parashikuar, që përveç sektorëve të tjerë, që unë kam shpjeguar më parë, të godiste vijën e Partisë edhe në art e letërsi. Kështu, në një nga bisedat e shumta armiqësore që kam bërë me Fiqret Shehun, kam mësuar se në këtë drejtim kishte përpunuar me detyra edhe Ismail Kadarenë. [...]Fiqreti më tregoi se edhe Ismail Kadareja ishte prej kohësh në pozicion armiqësor. Përpunimin e tij, më tha ajo, e ka bërë Todi Lubonja, me të cilin Ismaili kishte shoqëri të ngushtë. Ismail Kadareja ishte ngarkuar që të punonte sa më shumë me shkrimtarët dhe artistët e rinj e gradualisht t’i përpunonte ata e duke bërë sa më shumë të tillë, të formonte një rrymë liberale disidentësh, që do të përdoreshin kur të vinte koha. :— <small>Procesverbali i marrjes në pyetje të Llambi Ziçishtit, Tiranë, 24.09.1982 ''</small><ref name="Llambi">{{cito uebin|title=Procesverbali i marrjes në pyetje të Llambi Ziçishtit|url=http://www.gazetadita.al/deshmia-e-llambi-zicishtit-ismail-kadare-pjese-e-komplotit-te-mehmet-shehut-dhe-nje-leter-e-djalit-te-mehmetit/|accessdate=17 September 2017}}</ref>|align=right|width=35%}}
 
Në vjeshtë 1981 shkrimtari i ri [[Bashkim Shehu]], djali i kryeministrit [[Mehmet Shehu]], i tregoi në mirëbesim se i ati pas kthimit nga një takim me Enver Hoxhën ia kishte ndaluar takimin me Kadarenë me arsyen se ai ishte agjent i Perëndimit.{{sfn|Helena|2011|p=182}} Më 17 dhjetor 1981 kryeministri i Shqipërisë [[Mehmet Shehu]] u gjet i vetëvrarë, më pas u shpall tradhtar dhe poliagjent.<ref name="Morgan1">{{cite book|last1=Morgan|first1=Peter|title=Kadare: Shkrimtari dhe diktatura 1957-1990|date=2011|publisher=Shtëpia Botuese "55"|place=Tiranë|isbn=978-9928-106-12-4|pages=224-226}}</ref><ref name="FayeKoncerti" /> Një ditë para varrimit të Shehut, shkrimtarët dhe artistët u ftuan në një ekspozitë arti ku do të merrte pjesë vetë Enver Hoxha, mirëpo Kadare nuk u ftua. I vetëdijshëm për domethënien e riteve të tilla të përjashtimit, ai e mori me mend se ndodhej në rrezik. Ishte i shqetësuar se mos përfshihej në valën e spastrimeve.<ref name="Morgan1" /> E brengoste fakti që po atë vjeshtë kishte dorëzuar për botim edhe romanin [[Koncert në fund të dimrit|Koncerti]] në faqet e të cilit përmend mënyrën me të cilën diktatori kinez [[Mao Ce DunTung|Mao Ce Duni]]i kishte eliminuar zëvendësin e tij Lin Biao duke e paraqitur si aksident ajror.<ref name="FayeKoncerti" /><ref name="Morgan1" /> Në janar të vitit 1982 dritaret e shtëpisë së Kadaresë u thyen me gurë, ndërkaq para shtëpisë organizoheshin mitingje nga rrugeçër duke ulëritur "Kadare,agjent i borgjezisë, agjent i Mehmet Shehut.", me një guxim që i kishte habitur bashkëkohësit.<ref>{{Harvnb|Bejko|2007|pp=26,112}}</ref> Pranë apartmentit të Kadaresë gjatë netëve kishte prani të rrugeçërve.<ref>{{harvnb|Morgan|2011|p=260}}</ref>
 
Në vitet 1981-1982 [[Enver Hoxha]] ngarkoi [[Sigurimi]]n dhe Hetuesinë të përgatitnin dokumentet procedurale për arrestimin e Ismail Kadaresë nën akuzën veprimtari armiqësore dhe bashkëpunëtor në komplotin e Mehmet Shehut. Kadare do të akuzohej si sabotator i vijës së [[Partia e Punës e Shqipërisë|Partisë]] në art dhe kulturë.<ref name="Lame">{{cite web|title=Ekskluzive/Ish-kreu i Hetuesisë: Kadareja do dënohej si bashkëpunëtor i Mehmetit|author=Qemal Lame|url=http://www.panorama.com.al/ekskluzive-ish-kreu-i-hetuesise-kadareja-do-denohej-si-bashkepunetor-i-mehmetit44/|date=2017-03-28|language=sq|accessdate=2018-11-02}}</ref> Ishte vlerësuar se kishte ardhur momenti për ta dënuar Kadarenë si armik të Partisë dhe të Diktaturës së Proletariatit. Ishin përgatitur mbi dhjetë dëshmi ku flitej për veprimtarinë armiqësore të Kadaresë, kryesoret ishin nga [[Fiqirete Shehu]] dhe [[Llambi Ziçishti]].(shih kutiza në të djathtë)<ref name="Lame2">{{cite web|url=http://www.mapo.al/kryehetuesi-qemal-lame-sigurimi-shtetit-pergatiste-dosje-per-arrestimin-e-kadarese/|title=Kryehetuesi Qemal Lame: Sigurimi i Shtetit përgatiste dosje për arrestimin e Kadaresë|author=Qemal Lame|date=2014-02-25|language=sq|accessdate=2018-11-03}}</ref>. Bashkim Shehu tregon se ishte marrë në pyetje një javë rresht për Kadarenë si armik i rrezikshëm.{{sfn|Morgan|2011|p=182}} Në një mbledhje të fshehtë të shtatorit 1982, Hoxha e përmend Kadarenë si pjesë të një grupi armiqësor me Todi Lubonjën dhe Fadil Paçramin.<ref>{{Harvnb|Bejko|2007|pp=26}}</ref>