Vilajeti i Kosovës: Dallime mes rishikimesh

{{Historia e Kosovës}}

[[Skeda:Map of Kosovo Vilayet, Ottoman Empire (1900).jpg|parapamje|Vilajeti i Kosovës]]

 

== Historia ==

[[Skeda:Kosovo Vilayet — Memalik-i Mahruse-i Shahane-ye Mahsus Mukemmel ve Mufassal Atlas (1907).jpg|parapamje|'''Vilajeti i [[Kosova|Kosove]]<nowiki/>s — Memalik-i Mahruse-i Shahane-ye Mahsus Mukemmel ve Mufassal Atlas (1907)''']]

[[Vilajeti]] i [[Kosovës]] është themeluar si Vilajet i Prizrenit në 1868 dhe më pas si ''Vilajet i Kosoves'' në vitin 1877. [[Vali]]u i parë i vilajetit të Kosovës ka qenë [[Halil Rifat Pasha]]. Në përbërje të vilajetit të Kosovës kanë qenë 6 [[sanxhaku|sanxhaqet]] - rrethet, të cilat i udhëhiqnin muttesarrifët apo kryetarët e rretheve. Në kuadër të sanxhaqeve kanë qenë [[kaza]]të, e në kuadër të kazave - [[nahije]]t. Vilajeti i Kosovës kufizohej në lindje me Bullgarinë, në perëndim me [[Vilajeti i Shkodrës|vilajetin e Shkodrës]], Malin e Zi dhe Bosnjën e Hercegovinën, në veri me [[Serbia|Serbinë]] dhe në jug me [[Vilajeti i Manastirit|vilajetin e Manastirit]] dhe vilajetin e Selanikut. Vilajeti i Kosovës, duke filluar në lindje nga qyteti i [[Shtipi]]t e deri në perëndim tek qyteti i [[Plevlja|Plevljes]], përfshinte një territor shumë të gjerë gjeografik. Si kryeqytet i vilajetit të Kosovës ka qenë [[Prishtina]] prej vitit 1879 e gjer në vitin 1893, ndërsa prej vitit 1893 e gjer në vitin 1912 ka qenë [[Shkupi]].<ref name="RDI21617">Faik Miftari në revistën <tt>DITURIA ISLAME :Salnametë (Vjetarët) e Vilajetit të Kosovës.</tt> Nr.218, Fq.42 - KBI e Kosovës - Prishtinë, shtypi <tt>Koha</tt> - 2007 Prishtinë; [http://bislame.net/web/component/option,com_docman/task,doc_download/gid,32/Itemid,35/ PDF në internet]{{Lidhje e thyer}}</ref>

statistikat në dokumentin flet për popullatën serbe në Perandorinë Osmane qet në pah se serbët ishin shumë pak në numër dhe se ata nuk kishin pasur synime për t’iu bashkëngjitur Mbretërisë së Serbisë.

Por çfarë flet ky dokument për shqiptarët? Sipas këtij dokumenti, shqiptarët dallohen shumë nga popujt tjerë që jetojnë nën Perandorinë Osmane edhe sa i përket aspektit etnologjik, por edhe atij demografik. Shqiptarët ndahen në gegë ''Vilajeti i [[Kosove]]s dhe Shkodres'', që jetojnë në veri dhe në toskë që jetojnë në mes dhe përbëjnë një popullatë prej 1.5 milion (një milion e gjysmë) dhe tri të katërtat e tyre i përkasin fesë myslimane, 200.000 prej tyre janë katolikë romanë dhe të tjerët janë krishterë ortodoks. Popullata shqiptare ka qenë shumicë në trojet që ishin të sajat, por që pas Luftërave Ballkanike dhe terrorit që është ushtruar ata kishin rënë nën sundimin e Serbisë pas vitit 1912.<ref>Dokumentet franceze: Ja sa shqiptarë e sa serbë pati në Perandorinë Osmane para Luftës së Parë [[Ballkani Perëndimor|Ballkanike]]-[https://2lonline.com/dokumentet-franceze-ja-sa-shqiptare-e-sa-serbe-pati-ne-perandorine-osmane-para-luftes-se-pare-ballkanike/] </ref>