|
'''
{{gjysëm-mbrojtur}}{{dyshim}}{{pp}}
== Ми смо поносни на чињеницу да албански ==
{{KUTIASerbia}}
'''
'''Serbia''' {{Audio-IPA|en-us-Serbia.ogg|/sɜrbiə/}}, [[Gjuha serbe|serbisht]]: ''Република Србија''), është një vend ndodhet në të dy [[Evropa Qendrore|Evropën Qendrore]] dhe [[Evropa juglindore|Evropës Juglindore]]. Territori i saj mbulon pjesën jugore të Panonisë Plain si dhe pjesën qendrore të [[Gadishulli Ballkanik|Ballkanit]]. Kufijve të Serbisë [[Hungari]] për të veriut; [[Rumania]] dhe në lindje [[Bullgaria|Bullgarinë]] [[Republika e Maqedonisë|Republikën e Maqedonisë]] në jug, dhe [[Kroacia]], [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnje dhe Hercegovinë]] dhe [[Mali i Zi]] për në perëndim; kufirit të saj me [[Shqipëria|Shqipërinë]] është [[njohjes ndërkombëtare të Kosovës|diskutueshme]]. <!--- Ju lutemi të diskutuar mbi faqe flisni (kreu "kufijtë e Shqipërisë e Kosovës") para dënimit redaktimi mëparshëm. ---> [[Beograd]] është kryeqyteti i Serbisë dhe qyteti më i madh ne Serbi.
Pas [[sllavët # Slavic migrations|vendosjen e tyre në Ballkan]], serbët formuan një [Histori [e Serbisë Mesjetare | mbretërisë mesjetare]] që evoluar në një [[serb Perandorisë]], i cili arriti kulmin e saj në shekullin e 14-të. Në shekullin e 16 tokave serbe u [[Rritja e Perandorisë Osmane|pushtuar nga osmanët]]. Serbi rifitoi pavarësinë nga Perandoria Osmane në një [[revolucion Serbisht|revolucionit të shekullit të 19]] si dhe më vonë zgjeroi territorin e vet. Ish crownland Habsburge e [[Vojvodinës]] u bashkua Serbisë në 1918. Pas përfundimit të [[Luftës së Parë Botërore]], vend i bashkuar me popujt e tjerë South Slavic në një [[Jugosllavi shteti jugosllav]] që do të ekzistonte në disa formacione deri 2006, kur Serbia edhe njëherë u bë e pavarur.
Në shkurt 2008, parlamenti i [[Kosovës]], krahinës jugore të Serbisë me një etnike [[Shqiptarët|Shqip]] shumicë, shpalli pavarësinë. [[Reagim Ndërkombëtare të shpalljes së pavarësisë së Kosovës 2008|përgjigje nga bashkësia ndërkombëtare]] ka qenë të përziera. Serbia e konsideron Kosovën si krahinë autonome e saj [[Kombet e Bashkuara Misioni i Administratës së Përkohshme në Kosovë|qeverisur nga Kombet e Bashkuara]].
Serbia është një anëtar i [[Kombet e Bashkuara]], [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]], dhe [[Këshilli i Evropës]] që ajo kryesoi në vitin 2007. Ajo është gjithashtu një potencial të pranimit [[e Serbisë në Bashkimin Evropian|kandidat]] për anëtarësim në [[Unioni Evropian]] dhe ushtarakisht [[vend neutral]]. <ref>http://www.becei.org / evropski% 20forumi% 20u% 20pdf-u/Evropski_forum_No._4, _2008.pdf</ref>
== Historia ==
{{kryesor|Historia e Serbisë}}
=== Parahistoria & hershme ===
{{kryesor|Parahistorik Serbia|romak Serbi}}
[[Skeda: Romuliana.jpg | thumb | left | [[Felix Romuliana]], në fund të pallatit romake, [[] i UNESCO-s]]]
[E [Kultura Vinca | Vinca]] dhe [[kulturë Starčevo]] s ishin të qytetërimeve të hershme neolitik në Serbi midis 7 dhe 3 mijëvjeçarit të para Krishtit. Shumë faqe Arkeologjik të tregojë një histori të gjatë të kulturës në Serbi, të tilla si [[Lepenski Vir]].
E lashtë ([[paleo-ballkanike]]) [[ilirëve]], [[Thracians]], [[Dakët]] dhe [[Celts]] banuara me Serbinë para të [[e lashtë në Romë | Roman] pushtimin] në 1 para eres sone. Celts kishte ndërtuar shumë fortifikimeve, themelet e shumë qytete moderne në Serbi, të tilla si [[Kalemegdan]] ('' [[Singidunum]] '', [[Beograd]]). [[Grekët]] zgjeruar në jug të Serbisë moderne në shekullin e 4 pes, pika më veriori i perandorisë e [[Aleksandrit të Madh]] u qytetin e [[Kale-Krševica]]. Contemporary Serbisë përbëhet (në total apo pjesërisht) [[Klasike Romë|klasike]] [[provincë romake|krahinat]] i [[] Moesia], [[Pannonia]], [[] Praevalitana], [[Dalmaci]] , [[] Dacia] dhe [[Maqedoni (rajon)|Maqedoni]]. Qyteti verior serb të [[Sirmium]] ishte një nga [[Tetrarchy|kryeqytetet e Perandorisë Romake]] gjatë [[Tetrarchy]]. <ref> [Http://hrcak.srce.hr/index.php ? tregojnë = clanak & id_clanak_jezik = 14.662 Hrčak - Scrinia Slavonica, Vol.2 Nr.1 Listopad 2002] </ref> Jo më pak se 17 Perandoret romak ishin të lindur në atë që tani është Serbi. <ref> http://www.visitserbia.org / Kultura-85-24-1 </ref>
=== Mbretërive mesjetare e perandorisë serbe ===
[[Skeda:Loza nemanjica.jpg|thumb|left| [[Dhoma e Nemanjiqëve]], afresk nga [[manastirit Visoki Deçani]], [[] i UNESCO-s]]]
{{kryesor | Historia e Serbisë Mesjetare | Serbisht Perandorisë | moravian Serbi}}
Fillimi i shtetit serb fillon me [[White serbët]] zgjidhjen e [[Ballkanit]] udhëhequr nga [[Panjohur Archont]], i cili u pyet për të mbrojtur kufijtë nga pushtuesit [[Avaret]]. Perandori [[Herakliu]] dhënë serbëve një dominim të përhershëm në [[Sclavinias]] të [[Ballkanit Perëndimor]] mbi kompletimin detyra e tyre.
Trupat Në fillim shumë i varur nga [Perandorisë [Bizantine]] si e saj [[vasal]], [[Rascia|Rashkës]] fituar pavarësinë nga përjashtimi e [[Perandoria Bizantine|Bizantine]] si dhe humbjen e rëndë të [[e parë Empire bulgarian|ushtrisë bullgare]]. The Kristianizimi e fundit dhe e plotë e Serbisë u zhvillua në 867-869 kur [[bizantine]] [[] Perandori] [[Basil I]] dërgoi priftërinjtë pas [[Knez Mutimir]] kishte njohur shtet feudal bizantin. <ref>[Http://www.srpsko-nasledje.co.rs/sr-l/1998/03/article-06.html Srpsko Nasledje]</ref> Në të njejtën kohë, të [[serbët boshnjakë|Serbët perëndimore]] ishin nënshtruar në [[Frankish Perandorisë]]. <ref>http://historyofscience.com/G2I/timeline/images/frankish_empire_big.jpg </ref> The [[VII para dinastisë-shekujve X|dinasti pari]] vdiq në 960 AD: luftërat e vazhdimësisë për fronin serb çoi në përfshirjen në të Perandorisë Bizantine (971).
Rreth 1040 AD një kryengritje në shtetin mesjetar e [[Duklja]] përmbysi sundimin bizantin. Duklja pastaj mori dominimin mbi tokat serbe ndërmjet shekujve 11-12. Në vitin 1077 pas Krishtit [[Duklja]] u bë i pari Mbretëria serbe <ref> [http://www.njegos.org/medieval/mihailo.htm Fresco e mbretit Mihailo] </ref> pas themelimit të Katolike [[Bar , Mali i Zi|Peshkopit të Barit]].
Nga këtej në fund të shekullit të 12-të [[Rashkës]] u ngrit për tu bërë dorës së shtetit serb. Gjatë shekullit të 13 dhe 14, ai vendosi mbi tokat e tjera serbe. Gjatë kësaj kohe, Serbia filloi të zgjerohet drejt lindjes dhe jugut në [[Kosove]] dhe Maqedoninë veriore dhe veri për herë të parë.
[[Skeda: Servia1350AD.png | thumb | left | Harta e [[] serb Perandorisë]]]
Perandoria serbe u shpall në 1346 nën [[perandorit Dushan|Stefan Dušan]]. Gjatë sundimit Dušan, Serbia arriti kulmin e saj territoriale, duke u bërë një nga shtetet më të mëdha në Evropë. [[Kodi Dušan's]], një sistem universal i ligjeve, u zbatua.
Dušan si perandor u pasua nga djali i tij [[, Stefan Uros V|Uros''Nejaki (e )'']]. dobët Më tepër të rinj dhe shumë të paaftë për të mbajtur një kontroll të fortë në perandorinë e krijuar nga i ati i tij, ai të shiquarat fragment Perandorisë serbe në një grumbullim të principatave. Stefan vdiq pa fëmijë në dhjetor 1371, pas shumë e fisnikërisë serbe kishin qenë shkatërruar nga [[Perandoria Osmane|turqit]] në [Beteja [e Marica]] më parë atë vit.
Disa nga Serbia e madhe [[Mesjetare]] artit u krijuan gjatë kësaj periudhe, sidomos më e Shën Savës [[Nomocanon]].
Shtëpitë e [[Dhomës së Mrnjavčević|Mrnjavčević]], [[Dhoma e Lazarević|Lazarević]] dhe [[Dhoma e Brankoviç|Brankoviç]] sundimtarit të tokave serbe në shekujt e 15 dhe 16. Përleshjet e vazhdueshme u zhvillua midis mbretërive të ndryshme serbe dhe [[Perandorisë Osmane]]. Pas rënies së [[Kostandinopojës]] për turqit dhe [[Rrethimi i Beograd]], e [[serb Despotate]] ra në 1459, pas rrethimit të kapitalit të përkohshëm të [[Smederevo]]. Pas sulmeve repelling Otomane për mbi 70 vjet, [[Beograd]] në fund ra në 1521. Konvertimin me forcë të [[Islamit]] u bë i afërt, veçanërisht në jugperëndim ( [[Rashkës (rajon)|Rashkës]], Kosovës dhe [[Bosnje Hercegovine Vilajeti|Bosnje Hercegovine]]). Në jug, të [[Republika e Venedikut]] u rrit në rëndësi më të fortë, gradualisht duke marrë mbi zonat bregdetare.
[[Skeda:Smederevo fort southern wall.JPG|thumb|right|Rrënojat e [[Smederevo]], kapitalit e fundit e [[Serbi mesjetar]]]]
=== Sundimit otoman dhe austriak ===
((shih poashtu | Great serb Migracionet | otoman Serbia | Habsburgëve Serbi))
[[Skeda: Dundjerski.jpg | thumb | 180px | left | Shekulli 18 Dunđerski kështjellë, në [[] Vojvodinës]]]
Pas humbjes së pavarësisë në [[Mbretëria e Hungarisë]] dhe [[Perandorisë Osmane]], Serbia rimori pak kohë nën sovranitetin e [[perandorit Jovan Nenad]] në shekullin e 16-të. Tre pushtimit austriak dhe kryengritje të shumta, të tilla si [[Banat Kryengritjes]], sfidohet vazhdimisht sundimit otoman. [[Vojvodinë]] duruar një shekulli të gjatë pushtimit otoman, para se të lihen në [[Perandorisë Habsburge]] në shekujt 17-18 nën [[Traktati i Karlowitz]].
Si Migracionet serb Madhe depopulated më të [[Kosove]] dhe [[Serbi e duhur]], serbët kërkuan strehim në më të begatë [[Vojvodinës|Vojvodine ne veri]] dhe [[Ushtri Kufi|Kufi ushtarake në Perëndim]] të drejtat e ku ata ishin të dhënë nga kurorën perandorake austriake nën masa të tilla si''Statuta Wallachorum''e 1630. Për persekutimet osmane të krishterëve arriti kulmin në heqjen dhe plaçkitjen e [[Patriarkanës së Pejës]] në 1766. <ref> [Http://www.rastko.org.rs/kosovo/crucified/cr_heritage.html Kryqëzuarin Kosovës: Ljubisha folik: Kryqëzuarin Trashëgimisë <! - Bot gjeneruar titullin -->]</ref> Si sundimit osman në [[Pashaluk të Beogradit]] u rrit gjithnjë e më brutale, të [[Shenjtë Romake Perandori]] [[Leopold I, Perandor i Shenjtë Romak|Leopold I]] dhënë zyrtarisht serbët drejtën për tokën e tyre autonome kurorën.
=== Serb Revolucioni dhe pavarësinë ===
[[Skeda:Kara-Djordje Petrovic.jpg|thumb|drejtë|[[Karagjorgjit Petroviq]], kreu i [[kryengritjes së parë serbe]] në 1804]]
E para Serbisë moderne i pavarur është themeluar në rrjedhën e [revolucionit [Srpski | revolucionit kombëtar serb]] (1804-1817), dhe kjo zgjati për disa dekada. Për herë të parë në [[historinë osmane]] një popullsi të tërë [[Kishës Orthodhokse të Sërbisë|krishterë]] kishte ngritur kundër [[sulltani]]. <ref Name="nytimes.com"> http://www. nytimes.com / libra / e parë / g /-Gleni balkans.html </ref> The transhe e [[Perandorisë French|trupa frëngjisht]] në Ballkanin perëndimor, nga krizat pandërprerë politike në [[Perandorisë Osmane]], të intensitetin në rritje të [[Habsburge|austro]] - [[rusët|Ruse]] rivalitetit në Ballkan, luftë të përhershme që konsumuar energjitë e [[Perandorisë French|French]] dhe [[Perandorisë Ruse]] s dhe shpërthim të armiqësive zgjatur në mes të [[Porte]] dhe Rusia janë vetëm disa nga zhvillimet kryesore ndërkombëtare, të cilat direkt ose indirekt ka ndikuar në rrjedhën e [revolucionit [Srpski | revoltë serb]]. <emrin ref = "nytimes.com" >
Gjatë [[Kryengritja e parë serbe]] (faza e parë e revoltes), të udhëhequr nga [[Karagjorgjit|Karagjorgjit Petroviq]], Serbia ishte i pavarur për pothuajse një dekadë para [[Perandoria Osmane|ushtrisë osmane]] ishte në gjendje të reoccupy the vendi. Menjëherë pas kësaj, [[kryengritjes së dytë serbe]] filloi. Udhëhequr nga [[Obrenoviç Milush]], ajo përfundoi në 1815 me një kompromis në mes të ushtrisë serbe revolucionare dhe autoritetet osmane. Historiani i famshëm në gjermanisht [[Leopold von Ranke]] botoi librin e tij "serbe revolucion" (1829). <ref> Përkthimi anglisht: Leopold Ranke, Një Historia e Serbisë dhe Revolucionin serb. Perkthyer nga gjermane nga Znj Alexander Kerr (London: John Murray, 1847) </ref> Ata ishin më lindor revolucionet borgjeze në botën e shekullit të 19-të. <ref> [Http://www.royalfamily.org/ustanak/USTANAK_ENG . 200 htm godina ustanka <! - Bot gjeneruar titullin -->]</ref> Gjithashtu, [[Principatën e Serbisë]] ishte e dyta në [[Europa]] për të shfuqizuar [[feudalizëm]] - pas Francës. <ref> ((cite web | url = http://www.nb.rs/view_file.php?file_id=57 | title = Bibliotekarstvo i menadžment: paralela Moguća | accessdate = | autori = Gordana Stokiç | muajin janar = | viti = 2003 | format = PDF | botuesit = Narodna biblioteka Srbije | gjuha = serb)) </ref>
Konventa e Ackerman (1826), Traktati i Adrianople (1829) dhe në fund, e [[Hatt-i Sharif|Hatt-i Sharif e 1830]], e njohur e [[shtet feudal]] e [[Principatën e Serbisë|Serbia]] me [[Obrenoviç Milush unë]] si trashëgues të tij [[Milush Obrenoviç I|Princi]]. <ref> [http://www.rastko.org.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/7_8 . html Vladimir Corovic: naroda Istorija srpskog <! - Bot gjeneruar titullin -->]</ref> <ref> L. S. Stavrianos, Ballkani që nga viti 1453 (London: Hurst dhe Co, 2000), f. 248-250. </ref> luftën për liri, një shoqëri më moderne dhe një [[komb-shteti]] në Serbi fitoi një fitore nën [[Milush Obrenoviç I, Princi i Serbisë|kushtetuta e parë në Ballkan]] në 15 shkurt 1835. Ai u zëvendësua nga një kushtetutë më konservatore në 1838.
[[Skeda:MilosObrenovic 1848.jpg|thumb|drejtë||[[Milush Obrenoviç unë]], kreu i [kryengritjes [dytë serb]] në 1815]]
Në dy dekadat e mëposhtme (përjashtuar përkohësisht nga [[dinastisë Karagjorgjeviç]]) e [[Principatën e Serbisë|Principata]] përkrahur aktivisht fqinj [[serbe të Vojvodinës|Habsburgëve serbët]], veçanërisht gjatë [[Revolucionet e vitit 1848 në zonat Habsburge|1848 revolucione]]. Ministri i Brendshëm [[Ilija Garashanin]]''publikuar Projekt''(për Evropën unifikimin sllav), e cila u bë qëndrimin e politikës së jashtme serbe nga-mesi i shekullit 19 e tutje. Qeveria e zhvilluar në këtë mënyrë lidhje të ngushta me [lëvizjes [ilire]] në [[Kroacia-Sllavoninë]] (Austro-Hungari).
Pas përleshjeve ndërmjet ushtrisë osmane dhe civilëve në Beograd në 1862, dhe nën presionin e [[Fuqive të Mëdha]], nga 1867 ushtarët e fundit turke u larguan nga [Principata [e Serbisë | Principata]]. Me miratimin e një kushtetute të re pa u konsultuar me Porte, [[Jovan Ristiç|diplomatët serbë]] konfirmoi''''de facto pavarësinë e vendit. Në 1876, [[Mal I Zi]] dhe Serbisë shpalli luftë të [[Perandorisë Osmane]], shpallur bashkimin e tyre me [[Bosnje Hercegovine (rajon)|Bosnje Hercegovine]]. Pavarësia formale e vendit u njoh ndërkombëtarisht në [[Kongresi i Berlinit]] në 1878, e cila i dha fund formalisht [[luftës ruso-turke 1877-78]], ky traktat, megjithatë, ndalohet bashkimi me Serbinë nga [[Principata e Malit të Zi]], dhe e vendosi [[Bosnje Hercegovine (rajon) |] Bosnje Hercegovine] dhe [[Sanxhaku i Novi Pazarit|rajonin e Rashkës]] nën [[Austro-Hungaria|pushtimit austro-hungarez]] për të penguar bashkimin. <ref> ((cite web | url = http://www.royalfamily.org/ustanak/USTANAK_ENG.htm | title = Kryengritja e parë serbe | accessdate = | autori = Çedomir Antiq | viti = 1998 | botuesit = Familja Mbretërore e Serbisë) ) </ref>
=== Mbretëria e Serbisë ===
[[Skeda: Karlovacka_gimnazija.jpg | thumb | 200px | [[Sremski Karlovci]], kryeqyteti i [[serbe të Vojvodinës]]]]
Nga 1815-1903, [[Mbretëria e Serbisë]] u qeveris nga [[Shtëpia e Obrenoviç]] (përveç 1842-1858, kur ai u udhëhoq nga princi [[Aleksander Karagjorgjeviç, Princi i Serbisë|Aleksandar Karagjorgjeviç]]) . Në vitin 1882, Serbi, vendosi nga [[King of Serbia|Mbretit]] [[Milano e Serbisë|Milano]], ishte shpallur një [[Kingdom of Serbia|Mbretërisë]]. Në 1903, [[Shtëpia e Karagjorgjeviç]], (pasardhësit e udhëheqësit revolucionar [[Gjorgje Petroviq]]) mori pushtetin. Serbia ishte vendi i vetëm në rajon që u lejua nga [[Fuqive të Mëdha]] për të vendosur vet dinastisë saj vendase. Gjatë [[Luftërave Ballkanike]] (1912-1913), e [[Mbretëria e Serbisë]] trefishuar territorin e saj duke blerë pjesë të Maqedonisë, <ref> [http://www.historyofmacedonia.org/PartitionedMacedonia/BalkanWars.html luftërave ballkanike dhe Ndarja e Maqedonisë <! - Bot gjeneruar titullin -->]</ref> [[Kosovës]], dhe pjesë e Serbisë.
Sa për Vojvodinë, gjatë [[Revolucionet e vitit 1848 në zonat Habsburge|1848 revolucion në Austri]], [[serbët e Vojvodinës]] themeluar një rajon autonom i njohur si [[serb Vojvodinës]]. Që nga 1849, rajoni u transformua në një tokë të re kurorë austriak i njohur si [[serb Voivodship dhe ilahi Banat]]. Edhe pse hequr në 1860, perandorët e Habsburgëve mori titullin [[Grosswojwod|Großwoiwode der Woiwodschaft Serbien]] deri në fund të monarkisë dhe krijimi i Mbretërisë së Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve në 1918.
=== Luftës së Parë Botërore ===
{{kryesor|Fushata serbe (Lufta e Parë Botërore)}}
[[Skeda:Sr prekokolubare.jpg|thumb|140px|left|Ushtarët serbë të kalimit të lumit Kolubarë gjatë [[Beteja e Kolubarë]] në Luftën e Parë Botërore]]
Më 28 qershor 1914 [[e vrasjes në Sarajevë|vrasjes]] të [[Archduke Franz Ferdinand të Austrisë]] në [[Sarajevë]] në [[Historia e Bosnje dhe Hercegovinë (1878-1918)|Bosnje-Hercegovina]] nga [[Gavrilo Princip]] (një anëtar sindikalist Jugosllave të [[Rinj Bosnje Hercegovine]]) dhe një [[shtetas austriak]], çoi në Austro-Hungari të luftës duke deklaruar në [[Mbretëria e Serbisë]]. <ref> [http://www.entomology.montana.edu historybug / Luftës së Parë Botërore / TEF.htm "ethe tifo për para lindore të Luftës së Parë Botërore"]. Montana State University. </Ref> Në mbrojtje të aleatit të tij të Serbisë, [[rusisht Perandorisë|Rusia]] filloi të mobilizuar trupat e saj, e cila rezultoi në Austri-Hungarisë aleat [[Perandoria gjermane|Gjermania]] shpallja e luftës nga Rusia. Hakmarrja nga Austro-Hungaria kundër Serbisë aktivizuar një seri e [[aleancë ushtarake]] s që u nisën një [[kauzalitetit reaksion zinxhir]] të deklaratave të luftës në të gjithë kontinentin, duke çuar në shpërthimin e Luftës së Parë Botërore brenda një muaji.
[[E e parë të Ushtrisë (Serbi)|Ushtrisë serbe,]] fituar disa fitore të madhe kundër Austro-Hungarisë në fillim të Luftës së Parë Botërore, të tilla si''[[Beteja e CER]]''dhe''[[Beteja e Kolubarë]]''- Aleatët e parë që shënon [[Lufta e Dytë Botërore|Aleate]] fitoret kundër [[Qendrore Fuqive]] në Luftën e Parë Botërore <ref> ((cite web | url = http://www. mfa.gov.rs/Bilteni/Engleski/b230804_e.html | title = Daily Sondazh | accessdate = | Date = 23 gusht 2004 | botuesit = Ministria e Punëve të Jashtme të Republikës së Serbisë)) </ref> Përkundër këtyre sukseseve fillestare të u mbizotëronin përfundimisht nga forcat e përbashkët e [Perandorisë [gjermanisht]], Austro-Hungaria dhe Bullgaria në vitin 1915. Pjesa më e madhe e ushtrisë së tij dhe disa njerëz shkuan në mërgim në Greqi dhe [[Korfuzit]] ku ata veten, regrouped dhe u kthye në [[para maqedonas (Lufta e Parë Botërore)]] për të udhëhequr një zgjidhje përfundimtare nëpërmjet linjave të armikut më 15 shtator 1918, çlirimin e Serbisë përsëri dhe në mposhtjen e [[austro-hungareze]] Perandorisë dhe Bullgarisë. <ref> ((cite web | url = http://www.archives.org.rs/ | title = Arhiv Srbije - osnovan 1900. godine | accessdate = | gjuha = serb)) </ref> Serbisë (me kryesore të tij [[fushatës serbe (Luftës së Parë Botërore)|Fushata]]) është një aleate e madhe [[e Luftës së Parë Botërore|Balkan mirëkuptim Pushtetit]] <ref> [http://www.firstworldwar.com/source/bulgariaatwar_radoslavov.htm e Parë Botërore War.com - Dokumentet Fillore - Vasil Radoslavov mbi hyrjen e Bullgarisë në Luftës, 11 tetor 1915 <! - Bot gjeneruar title ->] </ref> e cila ka kontribuar në mënyrë të konsiderueshme në fitoren e Aleatëve në Ballkan në nëntor të 1918, veçanërisht me zbatimin e Bullgarisë [[kapitullimit]] me ndihmën e Francës. <ref> [http://www.politika.rs/rubrike/Tema -nedelje/Najvecha-srpska-pobeda/Front-koji-za-saveznike-nije-bio-bitan.sr.html Највећа српска победа: Фронт који за савезнике није био битан] ((ikona sr)) </ref> vend militarilly ishte klasifikuar si një fuqi mirëkuptim të vogla''''. <ref name="firstworldwar.com"> [http://www.firstworldwar.com/features/minorpowers_serbia.htm Kompetencat e Vogël Gjatë Luftës së Parë Botërore One - Serbi] </ref> Serbia ishte gjithashtu ndër kontribuesit kryesor [[kapitullimit]] e Austro-Hungarisë në Evropën Qendrore.
=== Mbretëria e Jugosllavisë ===
((shih poashtu | Mbretëria e Jugosllavisë |))
* [[Syrmia]] rajon ishte i pari në mesin e ish- [[Austro-Hungaria|tokat e Habsburgëve]] për të deklarojnë bashkimin me [[Mbretëria e Serbisë]] më 24 nëntor 1918.
* [[Banat, Baçka dhe Baranja]] - (''[[Vojvodinës]] '') - Mbretëria e bashkuar në ditën e ardhshme.
* Më 26 nëntor 1918, të [[Kuvendi i Podgoricës]] deposes e [[Shtëpia e Petroviç-Njegosh]] e [[Mbretërisë së Malit të Zi]], duke vendosur për të [[dinastisë Karagjorgjeviç]] (dinastia qeverisëse e [ [Mbretëria e Serbisë]]),''de facto''unifikimin dy shteteve.
* [[Bosnje dhe Hercegovina]] deklaron bashkimin e saj me Beogradin
* Më 1 dhjetor 1918, të [[Shtetit të Sllovenëve, kroatëve dhe serbëve]] dhe [[Mbretëria e Serbisë]] u bashkua me unitare [[Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve]] (më vonë [[Mbretëria e Jugosllavisë]] ). [[Peter I i Serbisë|Mbreti Peter I i Serbisë]] u [[Peter I i Serbisë|Mbreti Peter I i Jugosllavisë]].
=== Luftës së Dytë Botërore e luftës civile në Serbi ===
((kryesor | jugosllav Front (Luftës së Dytë Botërore)))
==== Pushtimit të Jugosllavisë ====
((kryesor | pushtimit të Jugosllavisë))
((kryesor | Serbi gjatë Luftës së Dytë Botërore))
Mbretëria e Jugosllavisë ishte në një pozitë të pasigurt në Luftën e Dytë Botërore. Nga frika e një pushtim nga Gjermania, Regent jugosllave, [[Princi Pali e Jugosllavisë|Princi Paul]], nënshkruan [[Paktit trepalësh]] me [[Aksi fuqive]] më 25 mars 1941, duke shkaktuar demonstrata në Beograd. Më 27 mars, Princi Pali u përmbys nga një grusht shteti ushtarak [[d'Etat]] dhe zëvendësohet nga [[Peter II i Jugosllavisë|Mbreti Peter II]]. Përgjithshëm [[Dušan Simoviç]] u bë e Kryeministrit Pjetrit dhe Mbretëria e Jugosllavisë e tërhoqi mbështetjen e saj për të Boshtit.
Në përgjigje [[Adolf Hitler]] nisën pushtimin e Jugosllavisë, më 6 prill. 17 prill, dorëzimi pa kushte u nënshkrua në Beograd. Pas pushtimit, Mbretëria e Jugosllavisë ishte tretur dhe, me Jugosllavinë e ndarë, Serbia u bë pjesë e [[Serbi (1941-1944)|Ushtri Administrata e Serbisë]], nën një qeveri të përbashkët gjermano-serbe të udhëhequr nga [[Milan Nedić]] .
Përveç nga të qenit të pushtuar nga [[Wehrmacht]] 1941-1945, Serbia ishte skena e një [[luftës civile]] ndërmjet [[Chetniks|monarkist Chetniks]] komanduar nga [[Draža Mihailović]] dhe [[partizanëve ( Jugosllavi)|partizanëve komunist]] komanduar nga [[Josip Broz Tito]]. Kundër këtyre forcave ishin veshur njësitë Nedic e [[serb Korpusit të Vullnetarëve (Luftës së Dytë Botërore)|serb Korpusit të Vullnetarëve]] dhe [[Shtetëror serb Gardës]]. Deri në fillim të vitit 1944, të partizanëve u bë forca kryesore në Bosnjë, Mal të Zi, Sllovenia dhe Hercegovinë. Në Serbi megjithatë, veçanërisht në zonat rurale, popullsia mbeti besnike të [[Draza Mihajlloviq]]. <ref> Richard J. Krampton, Ballkan pas Luftës së Dytë Botërore, fq 30 </ref>
I përbashkët [[ofensive të Beogradit|pushtimit sovjetik dhe bullgarë]] në 1944 nxorrën në favor të partizanëve, që u krijuan më pas si elitës në pushtet, me të [[dinastisë Karagjorgjeviç]] ndaluar të kthehen në Serbi. <ref>Http://<www.bulgaria-italia.com/bg/info/storia/partigiani.asp</ref> para Syrmia ishte sekuenca e fundit e luftës civile në Serbi.
==== Genocidit të serbëve nga regjimi Ustaše në Luftën e Dytë Botërore Kroaci ====
{{kryesor|kampit të përqëndrimit Jasenovac}}
Ultranacionaliste dhe fashiste [[Ustase|Ustaše]] kërkuar për spastrim Shtetit të Pavarur të Kroacisë e serbëve, [[hebrenj]], dhe [[popullit Rome|Rome]] të cilët iu nënshtruan të mëdha në shkallë të persekutimit dhe gjenocidit, <ref> [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/620426/Ustasa Ustaša - Britannica Online Encyclopedia] </ref> më famë në kampin e përqëndrimit Jasenovac. <ref> [http://www.ushmm.org / wlc / article.php? lang = en & ModuleId = 10005449 Jasenovac] USHMM Holokaustit Encyclopedia. 2008/08/10 Accessed. </ref> The Jewish Virtual Library vlerëson se në mes ((formatnum: 45.000)) dhe ((formatnum: 52.000)) [[serbëve të Kroacisë|kroat serbëve]] janë vrarë në Jasenovac dhe se në mes ((formatnum: 330,000)) dhe ((formatnum: 390,000)) qenë viktima të fushatës së gjenocidit të gjithë. <ref> [Jasenovac http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Holocaust/Jasenovac.html] hebraike Virtual Library. 2008/08/10 Accessed. </ref> numrin e parashikuar e fëmijëve serbë që vdiqën është mes 35.000 dhe 50,000. Yad Vashem qendër njofton se mbi ((formatnum: 600,000)) serbë u vranë e përgjithshme në NDH, <ref> http://www1.yadvashem.org/odot_pdf/Microsoft% 20Word% 20 -% 205930.pdf </ref > me disa ((formatnum: 500,000)) njerëz të kombësive të shumta dhe etnive vra në një kamp Jasenovac. <ref> http://www1.yadvashem.org/odot_pdf/Microsoft% 20Word% 20 -% 206358.pdf </ref> Pas luftës, burimet zyrtare jugosllave llogaritur mbi ((formatnum: 700.000 viktimave)), kryesisht serbë. Misha Gleni sugjeron se numri i serbëve të vrarë në gjenocidin ishte më shumë se 400.000. <ref> Gleni, Misha. Ballkan: Nacionalizmi, Lufta dhe Fuqitë e Mëdha, 1804-1999. Nju Jork, SHBA: Penguin Books, 2001. Pp. 431
USTASHE. "Me ndihmën financiare të qeverisë italiane, Paveliç vendosur për ndërtimin e dy kampeve të trajnimit kryesore, një në Hungari, një në Itali ..."</ref>
Në prill 2003 Presidenti kroat [[Stjepan Mesić]] kërkoi falje në emër të Kroacisë për viktimat e Jasenovac. <ref> [Http://www.religioustolerance.org/genocide2.htm/ krime masive kundër njerëzimit dhe genocides: Një listë e mizori nga 1450 er deri në fund të Luftës së Dytë Botërore] </ref> Në vitin 2006, me rastin e njëjtë, ai shtoi se për çdo vizitor në Jasenovac ajo duhet të jetë e qartë se "''Holokausti, genocidi dhe krimet e luftës''" u vend atje. <ref> [http://vijesti.hrt.hr/ShowArticles.aspx?ArticleId=9465 përkujtimin e mbajtur për viktimat e kampit të vdekjes Jasenovac] </ref>
=== Serbisë brenda Jugosllavisë Socialiste ===
[[Skeda:SFRY Serbia.png|thumb|right|Serbia brenda [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë]]. Dukshme si ndarë së brendshmi në [[Qendrore Serbi]], [[Vojvodinë]], dhe [[Kosove]] .]]
Pas përfundimit të luftës, ligji zgjedhor u miratua, planifikimin e tyre për në nëntor 1945. Sipas këtij ligji, të drejtën e votimit u dha për të gjithë qytetarët e Jugosllavisë mbi 18 vjeç, si edhe të gjithë anëtarët e Frontit Popullor dhe njësive partizane pavarësisht të moshës së tyre. <Emrin ref = "Richard J. Krampton fq 37 / 8 "> Riçard J. Krampton, Ballkan pas Luftës së Dytë Botërore,fq37/8</> drejtë ref Votimi u mohuar të forcave ish monarkist, partitë pro-independist në Serbi dhe Kroaci, (morri) bashkëpunëtorë dhe gjermanët dhe italianët. <ref name="Richard J. fq Krampton 37/8"/> Partitë e opozitës kanë qenë të inkurajuar për shpërbërjen dhe të hyjë në listën e Frontit Popullor. U zbatua censurë strikte, si të gjithë anëtarët e Komisionit të Zgjedhjeve i përkiste para Popullor. <ref> Njëjti burim </ref> Të gjitha partitë e opozitës kanë raportuar abuzimet nga OZN-a, policia sekrete. Shumica e partive u shkatërrua dhe të përfshihet në listën e vetme e para Popullit, pasi ata ishin inhibited të aplikojnë vetë, me remainer e opozitës bojkotimin e zgjedhjeve. Lista e vetme, si një kandidat të vetëm që morën pjesë në zgjedhje, fitoi me vendosmëri. Nga 1947, nga Fronti i Popullit të ishte "pastruar" nga ish-liderët e tyre individuale, dhe të gjitha partitë e opozitës jashtë listës janë hequr. <ref Name="Richard fq J. Krampton 37/8"/> Në të njëjtën kohë, Gjykata e Lartë udhëheqjen e pranuar formalisht programin e partisë Komuniste "si e saj.
Në bazë të zgjedhjeve, Asamblea Kushtetuese e themeluar nga partia komuniste jugosllave shpalli heqjen e [[Mbretëria e Jugosllavisë|serb të udhëhequr nga monarkia e Jugosllavisë]] <ref> [http://www.danas.rs/20031209 / Danas dijalog1.html <! - Bot gjeneruar titullin -->]</ref> - dhe familjes mbretërore iu ndalua të kthehen në vend. <ref> [http://www.beograd.rs/cms/view . php? id = 1239 Grad Beograd - Važne godine u istoriji grada <! - Bot gjeneruar titullin -->]</ref> <ref> [http://www.politika.rs/rubrike/Tema-nedelje/Srbija -u-ustavima/t8829.lt.html nedelje Tema: Srbija u ustavima: norme Kardeljeve: Politika <! - Bot gjeneruar titullin -->]</ref> Një regjimi komunist u vendos nën një diktaturë të udhëhequr nga Partia Komuniste e Jugosllavisë Kreu [[Jozef Broz Tito]]. Tito, i cili ishte i [[kroatëve|kroatë]] - [[Sllovenët|slloven]] <ref> [http://www.cnn.com/SPECIALS/cold.war/kbank/profiles/tito/ CNN Luftës së Ftohtë -- Profile: Josip Broz Tito] </ref> prejardhje kërkuar personalisht unitet ndër-etnike si pasojë e ndarjes së dhunshme të vendit në të Luftës së Dytë Botërore përmes një politike të quajtur [[vllaznim-bashkimit]] e cila mbështet bashkëpunimin midis popujve dhe promovuar të bashkuar [[Jugosllavët|jugosllav]] Identiteti mbi identitetet ekzistuese etnike apo fetare, nacionalistët të shtypura të çdo kombësie, dhe e detyroi popuj të ndryshëm të punojnë me njëri-tjetrin për të zgjidhur dallimet e tyre. Kjo do të bëhet shumë e diskutueshme në Serbi në vitet e fundit të sundimit të Titos.<ref>Pp. 1995. Martinus Nijhoff Publishers. Pp. 2004. Pp.</ref>
== Burimi i të dhënave ==
{{ref}}
<div style="-moz-column-count:2; column-count:3;">
</div>
== Lidhje të jashtme ==
* [http://www.serbia.travel/ Organizata Kombëtare e Turizmit të Serbisë]
* [http://www.srbija.gov.rs/?change_lang=cr Qeverisë serbe]
{{VendeEvropa}}
[[Kategoria:Serbi]]
[[ace:Sèrbia]]
[[af:Serwië]]
[[als:Serbien]]
[[am:ሰርቢያ]]
[[an:Serbia]]
[[ang:Serbia]]
[[ar:صربيا]]
[[arc:ܣܪܒܝܐ]]
[[arz:صيربيا]]
[[ast:Serbia]]
[[az:Serbiya]]
[[bar:Serbien]]
[[bat-smg:Serbėjė]]
[[bcl:Serbya]]
[[be:Сербія]]
[[be-x-old:Сэрбія]]
[[bg:Сърбия]]
[[bn:সার্বিয়া]]
[[bo:སེར་བྷི་ཡ།]]
[[bpy:সার্বিয়া]]
[[br:Serbia]]
[[bs:Srbija]]
[[ca:Sèrbia]]
[[ce:Серби]]
[[ceb:Serbya]]
[[chr:ᏎᎸᏈᏯ]]
[[co:Serbia]]
[[crh:Sırbistan]]
[[cs:Srbsko]]
[[csb:Serbskô]]
[[cu:Срь́бїꙗ]]
[[cv:Серби]]
[[cy:Serbia]]
[[da:Serbien]]
[[de:Serbien]]
[[diq:Sırbıstan]]
[[dsb:Serbiska]]
[[dv:ސާބިއާ]]
[[ee:Serbia]]
[[el:Σερβία]]
[[en:Serbia]]
[[eo:Serbio]]
[[es:Serbia]]
[[et:Serbia]]
[[eu:Serbia]]
[[ext:Sérbia]]
[[fa:صربستان]]
[[fi:Serbia]]
[[fiu-vro:Serbiä]]
[[fo:Serbia]]
[[fr:Serbie]]
[[frp:Sèrbie]]
[[fy:Servje]]
[[ga:An tSeirbia]]
[[gd:An t-Sèarb]]
[[gl:Serbia - Србија]]
[[gn:Sevia]]
[[gv:Yn Serb]]
[[haw:Seripia]]
[[he:סרביה]]
[[hif:Serbia]]
[[hr:Srbija]]
[[hsb:Serbiska]]
[[ht:Sèbi]]
[[hu:Szerbia]]
[[hy:Սերբիա]]
[[ia:Serbia]]
[[id:Serbia]]
[[ie:Serbia]]
[[ilo:Serbia]]
[[io:Serbia]]
[[is:Serbía]]
[[it:Serbia]]
[[ja:セルビア]]
[[jbo:serbias]]
[[jv:Serbia]]
[[ka:სერბეთი]]
[[kaa:Serbiya]]
[[kg:Serbie]]
[[kk:Сербия]]
[[kl:Serbia]]
[[ko:세르비아]]
[[krc:Сербия]]
[[ks:सर्बिया]]
[[ku:Serbistan]]
[[kv:Сербия]]
[[kw:Serbi]]
[[la:Serbia]]
[[lb:Serbien]]
[[li:Servië]]
[[lij:Serbia]]
[[lmo:Serbia]]
[[ln:Serbia]]
[[lt:Serbija]]
[[lv:Serbija]]
[[mg:Serbia]]
[[mhr:Сербий]]
[[mi:Serbia]]
[[mk:Србија]]
[[ml:സെർബിയ]]
[[mn:Серби]]
[[mr:सर्बिया]]
[[ms:Serbia]]
[[mt:Serbja]]
[[nah:Serbia]]
[[nap:Serbia]]
[[nds:Serbien]]
[[nds-nl:Servië]]
[[ne:सर्बिया]]
[[nl:Servië]]
[[nn:Serbia]]
[[no:Serbia]]
[[nov:Serbia]]
[[nrm:Sèrbie]]
[[oc:Serbia]]
[[os:Серби]]
[[pap:Serbia]]
[[pih:Serbya]]
[[pl:Serbia]]
[[pms:Serbia]]
[[pnb:سربیا]]
[[pnt:Σερβία]]
[[ps:سربيا]]
[[pt:Sérvia]]
[[qu:Sirbya]]
[[rm:Serbia]]
[[ro:Serbia]]
[[roa-rup:Sãrghia]]
[[ru:Сербия]]
[[sa:सर्बिया]]
[[sah:Сербия]]
[[sc:Sèrbia]]
[[scn:Serbia]]
[[sco:Serbie]]
[[se:Serbia]]
[[sh:Srbija]]
[[simple:Serbia]]
[[sk:Srbsko]]
[[sl:Srbija]]
[[sm:Serbia]]
[[sr:Србија]]
[[stq:Serbien]]
[[sv:Serbien]]
[[sw:Serbia]]
[[szl:Syrbijo]]
[[ta:செர்பியா]]
[[te:సెర్బియా]]
[[tg:Сербия]]
[[th:ประเทศเซอร์เบีย]]
[[tl:Serbya]]
[[tr:Sırbistan]]
[[tt:Сербия]]
[[ty:Terepia]]
[[ug:Sérbiye]]
[[uk:Сербія]]
[[uz:Serbiya]]
[[vec:Servia]]
[[vi:Serbia]]
[[vo:Särbän]]
[[war:Serbia]]
[[wo:Seerbi]]
[[wuu:塞尔维亚]]
[[xal:Серпудин Орн]]
[[yi:סערביע]]
[[yo:Sérbíà]]
[[zh:塞尔维亚]]
[[zh-classical:塞爾維亞]]
[[zh-min-nan:Srbija]]
[[zh-yue:塞爾維亞]]
| 