[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 1:
{{infobox-neptuni}}
'''Neptuni''' është [[planet]]i i tetë në sistemin diellor. Është emërtuar sipas [[Neptuni (mitologji)|Neptunit]],[[Mitologjia romake|perëndia romake]] e detit dhe ujit të rrjedhshëm.
 
Neptuni është planeti i tetë për largësinë nga Dielli në Sistemin tonë Diellor. Me zotit romak të detrave, ai është planeti i katërt më i madh nga diametri dhe i treti më i madh nga masa. Neptuni është 17 herë më shumë se masa e Tokës dhe është pak më masiv se Uran saj pranë me dy, e cila është 15 masat e Tokës dhe jo si i dendur. Në mesatare, Neptun orbita Dielli në një distancë prej 30,1 AU, përafërsisht 30 herë distancën Tokë-Die astronomike është simboli i saj, një version i stilizuar e Trident zot të Neptuni.
<b>Neptuni</b> eshte planeti i 8-te nga Dielli dhe i katerti me i madh . Neptuni eshte me i vogel ne diameter, por me i madh ne peshe se sa Urani.
 
I zbuluar më 23 shtator 1846, Neptun ishte i planetit të parë gjendet duke parashikim matematikore në vend se nga vëzhgimi empirik. ndryshime të papritura në orbitën e Uran çoi Aleksis Bouvard të nxjerr një përfundim që orbitën e saj ishte subjekt i trazim gravitacionale nga një planet të panjohur. Neptuni është vërejtur më pas nga Johann Galle brenda një shkallë të pozicionit të parashikuara nga Urbain Le Verrier, dhe hëna e saj më të madhe, Triton, u zbulua menjëherë pas kësaj, ndonëse asnjë nuk e mbetur të planetit 12 hënave të ishin vendosur telescopically deri në shekullin e 20. Neptun eshte vizituar nga vetëm një anijen, eksplorator 2, i cili fluturoi nga planetit më 25 gusht 1989.
<b><p>Distanca: 4,504,000,000 km nga Dielli </p>
<p>Distanca: 4.4 milirard km nga Toka</p>
Neptuni është e ngjashme në përbërje të Urani, dhe të dy kanë kompozime që ndryshojnë nga ato të gjigandët më të mëdha të gazit Jupiteri dhe Saturni. atmosferë të Neptuni, ndërsa të ngjashme me Jupiteri dhe Saturni në se është e përbërë kryesisht nga hidrogjen dhe helium, së bashku me gjurmë e hidrokarbureve dhe ndoshta azotit, përmban një proporcion të lartë të "shërbime" të tilla si uji, amoniak dhe metan. Astronomet ndonjëherë kategorizimin Urani dhe Neptuni si "gjigandët akull" me qëllim për të theksuar këto dallime. e brendshme të Neptuni, si ajo e Uran, është i përbërë kryesisht nga shërbime dhe rock. Gjurmët e metan në rajonet e outermost në llogari pjesë për daljen e blu të planetit.
<p>Diametri: 49,532 km </p>
<p>Masa: 1.0247e26 kg</p>
Në krahasim me atmosferën relativisht s'të lë të Urani, Neptuni e atmosferës është i dallueshëm për modelet e saj aktive dhe të dukshme të motit. Në kohën e flyby 1989 Voyager 2, për shembull, hemisferën jugore të planetit ka poseduar Spot Madhe Dark krahasueshme me Spot Kuq e Madhe në Jupiter. Këto modele të motit janë të shtyrë nga erërat e fuqishme të qëndrueshme të ndonjë planeti në Sistemin Diellor, me shpejtësi të erës regjistruar deri në 2100 km / h.Për shkak të saj distancë të madhe nga Dielli, atmosfera e jashtme Neptun është një nga më të ftohtë vende në Sistemin Diellor, me temperatura në retë e tij në krye të afrohet -218 ° C (55 K). Temperaturat në qendër të planetit, megjithatë, janë rreth 5400 K (5000 ° C). Neptun ka një sistem të zbehta dhe të fragmentuara rrjet, të cilat mund të kenë qenë zbuluar gjatë viteve 1960, por ishte vetëm padisku konfirmua ne 1989 nga eksplorator 2
<p>Rrotullimi rreth Diellit: 164.8 Vjet</p>
<p>Rrotullimi Rrth Vetes: 16.1 ore </p>
<p>Temperatura: -214° C Posht Zeros</p>
<p>Nese ne Toke peshon 68 kg ne Neptun peshon 76.8 kg</p></b>
 
Ne mitologjine Romake Neptuni ishte Perendia e detit.
 
Pas zbulimit te Uranit, u vu re se orbita e tije nuk ishte sic duhet te jete ne perputhje me ligjet e Njutonit. Ishte parashikuar, qe nje tjeter planet me i larget duhet te jete shqetesues per orbiten e Uranit. Neptuni eshte verejtur nga Galle dhe d'Arrest me 23 shtator 1846 ne vende te pavarura parashikuar nga Adams dhe Le Verrier nga llogaritjet bazuar ne pozicionet e verejtura te Jupiterit, Saturnit dhe Uranit. Nje mosmarreveshje nderkombetare u ngrit ne mes anglishtes dhe frengjishtes (edhe pse jo, me sa duket mes Adams dhe Le Verrier personalisht) mbi prioritetin dhe te drejten per emrin e planetit te ri, ata tani jane kredituar per zbulimin e Neptunit. Vezhgimet e mevonshme kane treguar se (orbitat-rrotullimet) e llogaritura nga Adams dhe Le Verrier ndryshojne nga ajo aktuale e Neptunit, i cili rrotullohet shume me shpejt.
 
 
Me shume se 3 shekuj me pare, ne 1613, Galileo verejti Neptunin kur ai ndodhej shume afer Jupiterit, por ai mendonte se ishte vetem nje yll. Per dy nete radhazi ai ne te vertete kishte vene re se ai levizi pak ne lidhje me nje tjeter yll aty prane. Por ne netet e mevonshme ai ishte jashte fushes se tij te pare. Por per fat te keq qielli me re pengoi vezhgimin ne ato pak dite kritike.
 
Neptuni eshte vizituar vetem nga nje anije kozmike, Voyager 2 me 25 Gusht 1989. Pjesa me e madhe qe ne dime per te vjen nga ky takim i vetem. Por per fat te mire, vezhgimet e fundit nga Toka kane shtuar nje kuptim shume te madh rreth planetit.
 
Orbita e Plutonit eshte aq e çuditshme ,sa qe ndonjehere kalon dhe orbiten e Neptunit duke bere kete te fundit planetin me te larget nga Dielli per disa vjet.
 
Perberja e Neptunit eshte e ngjashme me Uranin e perbere prej akujve dhe shkembit me rreth 15% hidrogjen dhe nje sasi te vogel te heliumit. Si Urani, por ndryshe nga Jupiteri dhe Saturni, ai nuk mund te kete nje shtrese te dallueshme te brendshme. Neptuni ka nje berthame te vogel (rreth mase e Tokes) e perbere prej materialit shkembor. Atmosfera eshte kryesisht hidrogjen dhe helium me nje sasi te vogel te metanit-gaze te ndryshem.
 
Ngjyra blu e Neptunit eshte kryesisht rezultat i thithjes se drites se kuqe nga metani ne atmosfere, por ka edhe disa komponente te paidentifikuar, te cilet i japin reve ngjyren blu.
 
Neptuni ka ererat me te shpejta ne Sistemin Diellor me nje shpejtesi prej 2000 km/ore.
Si Jupiteri dhe Saturni, Neptuni ka nje burim te brendshem te ngrohjes - kjo rrezaton dy here me shume energji se sa ajo qe merr nga Dielli.
 
Ne takimin e pare Voyager, pa se tipari me i shquar tek Neptuni ishte njolla e zeze ne hemisferen jugore. Ajo ishte rreth sa gjysma e madhesise se njolles kuqe tek Jupiteri. Erat e forta tek Neptuni levizin njollen e zeze me nje shpejtesi (1,120 km ne ore). Voyager 2 zbuloi nje njolle te vogel ne hemisferen jugore, gjithashtu dhe nje Re te bardhe te holle, qe rrotullohet rreth planetit ne cdo 16 ore e quajtur Scooter.
 
<b><p>Shikoni imazhet per kete informacion</p></b>
http://www.universalb.com/images/njollanp.jpg
 
 
Megjithate vezhgimet nga HST ne 1994 tregojne se njolla e madhe eshte zhdukur!. Ajo eshte zhdukur ose thjesht eshte fshehur nga aspekte te tjera te atmosferes. Disa muaj me vone HST zbuloi nje vend te ri te erret ne hemisferen veriore te Neptunit. Kjo tregon se ndryshimet ne atmosfere jane te shpejta, ndoshta per shkak te ndryshimeve te temperatures.
 
 
Neptuni gjithashtu ka unaza. Vezhgimet nga Toka treguan vetem harqe te zbehta ne vend te unazave te plota, por imazhet nga Voyager 2 treguan, qe ato jane unaza te plota te shndritshme. Nje nga unazat duket te kete nje strukture kurioze te perdredhur.
 
Si unazat e Uranit dhe Jupiterit, edhe ato te Neptunit jane shume te erreta, por perberja e tyre eshte e panjohur.
Fusha magnetike e Neptunit eshte si ajo e Uranit, e perbere ndoshta nga shtresa uji ne pjesen e mesme.
 
Neptuni mund te shihet edhe me dylbi (, ne qofte se ju e dini saktesisht se ku mund te shikoni), por nje teleskop i madh eshte i nevojshem per te pare figuren e plote te Neptunit ndryshe nga pamja me dylbi.
 
<b>Neptuni ka 13 hena te njohura</b>
 
 
<b><p>1: Elton Balla</P>
<p>2: Adri Xherrahi</p>
<p>Organizata Shqipetare Shkencore "UniversAlb"</p></b>
<b>Websiti Zyrtare</b> http://www.universalb.com