Tabula Peutingeriane

Tabula Peutingeriana ose Harta Peutingeriane, është një hartë hartografike, që pasqyron rrjetin romak te rrugëve në kohën e vonë romake, duke filluar nga ishujt britanikë përmes Mesdheut për në lindje drejt Indisë me lumin Gang, e deri ne ishujt Sri Lanka (Insula Taprobane) në Oqeanin Indian dhe në Kinë. Ajo është quajtur me emrin e Konrad Peutinger (1465–1547) dhe nga UNESCO- konsiderohet si trashëgimi botërore.

Vështrim

"Kjo hartë për herë të parë është gjetur nga humanisti vjenez Conrad Celtes në manastirin benediktin Tergernse, në jug-perëndim të Salzburgut në Worms-Bavari. Në bazë të vrojtimit paleografik dhe piktural konsiderohet se kjo hartë është punuar sipas një harte të gjysmsë së dytë të shekullit XI ose shekullit të XII. Mirëpo sot gjithnjë e më tepër po mbizotëron teza se origjinalin e kësaj harte, e ka punuar, rreth vitit 340 të ersë sonë, një hartograf i panjohur romak, me gjasë Castoriusi. Hartën e gjetur, Conrad Celtes ia dhuroi shkencëtarit gjerman Conrad Peuntiger, i cili kishte për qëllim ta botonte, mirëpo vdekja e pengoi realizimin e këtij qëllimi. Të parët që e botuan këtë hartë ishin F.d.Sdcheyb në vitin 1753, F.Desjardins në vitet 1869-1874 dhe C. Miller në vitin 1888. Në këtë hartë përmenden edhe një varg vendesh iliro-shqiptare si p.sh. në rrugën Lissus - Naisso përmenden këto qytete: Lissus, Ad Picaria, Creueni, Gabuleo, Theranda, Viciano, Veclanum (Beclanum), Vindenis, Ad Fines, Hammeo, Ad Herculem, Naisso. Sipas këtij itinerari, distanca ndërmjet Vicianës dhe Therandës ishte 37 km kurse distanca ndërmjet Vicianës dhe Vindenisit ishte 29,6 km."

Harta

Tabula Peutingeriane - Që nga brigjet Britanike dhe Iberiane në perëndim deri tek India në lindje.

Tabula Peutingeriana (section) — top to bottom: Dalmatian coast, Adriatic Sea, southern Italy, Sicily, African Mediterranean coast

Shih edhe

• Hartografia
• Via Egnatia

Literatura

• Levi, Annalina; Levi, Mario (1967), Itineraria picta: Contributo allo studio della Tabula Peutingeriana (në italisht), Rome: Bretschneider — Includes the best easily available reproduction of the Tabula Peutingeriana, at 2:3 scale.
• Levi, Annalina; Levi, Mario (1978), La Tabula Peutingeriana (në italisht), Bologna: Edizioni Edison — Includes a reproduction of the Tabula Peutingeriana, at 1:1 scale.
• Ball, Warwick (2000), Rome in the East: The transformation of an empire, London and New York: Routledge, ISBN 0-415-11376-8 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Bagrow, Leo (2010), History of Cartography, Transaction Publishers, fq. 37, ISBN 978-1-4128-2518-4 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Bell, Bethany (26 nëntor 2007), Ancient Roman road map unveiled, BBC News {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Bowersock, Glen (1994), Roman Arabia, Harvard University Press, ISBN 0-674-77756-5 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Lendering, Jona (24 korrik 2016) [2003], "Peutinger Map", Livius, arkivuar nga origjinali më 25 mars 2016, marrë më 27 dhjetor 2016 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Nussli, Christos, "The Tabula Peutingeriana, a Roman Road Map", Euratlas.net, marrë më 15 gusht 2016 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Ravenstein, Ernest George (1911), "Map" , përmbledhur nga Chisholm, Hugh (red.), Encyclopædia Britannica (në anglisht), vëll. 17 (bot. 11th), Cambridge University Press, fq. 637
• Schmidt-Burkhardt, Astrit (2020), "Die Papierschlange. Scheybs Kampf mit der Tabula Peutingeriana", Zeitschrift für Ideengeschichte, 14 (1): 77‒92, doi:10.17104/1863-8937-2020-1-77, ISBN 978-3-406-74861-5 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Talbert, Richard (2010), Rome's World: The Peutinger Map Reconsidered, Cambridge University Press, ISBN 9780521764803 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme

• Peutinger map as a seamless whole, in color, with overlaid layers, by Richard Talbert
• Omnes Viae: Tabula Peutingeriana as route planner, plotted on Google Maps
• Bibliotheca Augustana: complete scan of Tabula Peutingeriana 1887-1888
• Slide #120 Monograph:Tabula Peutingeriana, First century A.D. Arkivuar 21 prill 2007 tek Wayback Machine, Cartographic Images
• Tabula Peutingeriana (high-resolution JPEGs & Alphabetical index) at Sorin Olteanu's LTDM Project (soltdm.com) Arkivuar 13 nëntor 2007 tek Wayback Machine
• Tabula Peutingeriana – Interactive Navigation and Index with Zoom
• Tabula Peutingeriana: real-size reproduction with permission of the National Austrian Library
• Commentary on the Tabula Peutingeriana Online-Database of the DFG-project