Thirteen Assyrian Fathers

Trembëdhjetë Etërit Asirianë ishin një grup misionarësh monastikë që vlerësohen nga historianët e Kishës Gjeorgjiane për kontributin e tyre në forcimin e krishterimit në Gjeorgji. Sipas traditës, ata ishin përgjegjës për themelimin e disa manastireve dhe vetmitareve në vend, si dhe për fillimin e lëvizjes asketike në Gjeorgji.Emri i tyre në gjuhën gjeorgjisht është "ათცამმეტი ასურელი მამანი" (Atstsammeti Asureli Mamani), që mund të përkthehet si "Dymbëdhjetë Ata Asirianë". Ata mbërritën në Gjeorgji nga Mesopotamia në shekullin e gjashtë dhe kishin një ndikim të madh në zhvillimin e krishterimit në vend. Roli i Trembëdhjetë Etërve Asirianë ishte thelbësor në propagandimin e fesë krishtere, krijimin e manastireve dhe vetmitareve, si dhe në përhapjen e lëvizjes asketike në Gjeorgji. Për shkak të kontributit të tyre të rëndësishëm historik dhe kulturor, ata vazhdojnë të jenë një subjekt i studiuar dhe respektuar në historinë e Kishës Gjeorgjiane.

Shën Davidi i Garejës, një miniaturë e shekullit të 18-të.

Historia

Vendndodhjet në Iberi ku shërbenin baballarët.

Jetët e Etërve Asirianë janë të dokumentuara në një cikël tekstesh hagiografike gjeorgjiane mesjetare, por informacioni për to është i kufizuar në burimet e disponueshme. Disa prej këtyre teksteve janë krijime të formalizuara për sinaksaret e shekullit të 18-të, ndërsa katër prej tyre ekzistojnë në formën e tyre origjinale, së bashku me një version të përkthyer. Datimi dhe autorësia e këtyre teksteve janë të diskutueshme dhe subjekt i debateve.Arsen I (830-887) dhe Arseni II (955-980), të dy katolikë gjeorgjianë, janë sugjeruar si autorë të disa prej biografive të Etërve Asirianë. Megjithatë, për shkak të mungesës së burimeve të sakta dhe të dhënave të qarta, këto sugjerime janë të vështira për të verifikuar.Tekstet e tjera që lidhen me jetët e Etërve Asirianë, të cilat nuk janë të atribuara specifikisht, mund të jenë shkruar më herët, në fund të shekullit të shtatë. Për shkak të kufizimeve të burimeve dhe pasqyrimit të ngjarjeve historike, është vështirë të vendoset me siguri datimi dhe autorësia e tyre.Përkundër vështirësive në përcaktimin e datës dhe autorësisë së këtyre teksteve, ata mbeten burimet kryesore për të kuptuar jetën dhe veprën e Etërve Asirianë në kontekstin e krishterimit mesjetar në Gjeorgji.

Shumë manastire në Gjeorgjinë moderne janë emëruar sipas Etërve Asirianë dhe thuhet se janë themeluar dhe udhëhequr nga ata dhe dishepujt e tyre të shumtë.Në mesjetë,këto themele fetare luajtën një rol të rëndësishëm në farkëtimin e identitetit të krishterë gjeorgjian.

Tradita, e dokumentuar si me shkrim ashtu edhe gojore, përmend ekzistencën e 19 murgjve asirianë aktivë në Gjeorgji në shekullin e gjashtë. Numri "13" është kryesisht simbolik në këtë kontekst. Megjithatë, mendimi i studiuesve moderne është i ndarë në lidhje me prejardhjen e tyre dhe natyrën e tyre.Disa studiues mendojnë se murgjtë asirianë ishin asirianë që ishin arsimuar në asirian dhe erdhën në Gjeorgji si misionarë apo refugjatë. Ata ndoshta ishin miafitë ose diofitë, dy degë të ndryshme të krishterimit që kishin dallime në doktrinë e tyre. Në këtë kohë, Gjeorgjia ishte kryesisht miafitë, ndërsa miafitizmi ishte tërhequr nga Siria.Megjithatë, ka edhe ndonjë debate dhe ndarje në mendimet e studiuesve. Disa sugjerojnë se murgjtë asirianë mund të kenë qenë gjeorgjianë të arsimuar në asirian dhe jo asirianë të vërtetë. Kjo tregon se çështja e prejardhjes së tyre dhe natyra e tyre mbetet ende e pazgjidhur dhe e diskutueshme.Pavarësisht nga ndarjet dhe diskutimet, roli i murgjve asirianë në Gjeorgji në shekullin e gjashtë është i rëndësishëm për zhvillimin dhe forcimin e krishterimit në vend. Ata kanë lënë një ndikim të rëndësishëm në historinë dhe kulturën gjeorgjiane dhe në përhapjen e mesazhit të Krishtit në atë kohë.

Etërit e Shenjtë

Shefat e Etërve Asirianë ishin:

1. Davit Garejeli (დავით გარეჯელი) / David of Gareja
2. Ioane Zedazneli (იოანე ზედაზნელი) / John of Zedazeni
3. Abibos Nekreseli (abibos Nekreseli) / Abibos of Nekresi
4. Shio Mgvimeli (შიო მღვიმელი) / Shio of Mgvime
5. Ioseb Alaverdeli (იოსeb ალავერდელი) / Joseph of Alaverdi
6. Anton Martkopeli (anton მარტყოფელი) / Anton of Martkopi
7. Tadeoz Stepantsmindeli (თადეოზ სტეფანწმინდელი) / Thaddeus of Stepantsminda
8. Piros Breteli (პიროს ბრეთელი) / Pyrrhus of Breti
9. Iese Tsilkneli (იესე წილკნელი) / Jesse of Tsilkani
10. Stepane Khirseli (Stefane Khirseli) / Stephen of Khirsa
11. Isidore Samtavneli (ისიდორი სამთავნელი) / Isidor of Samtavisi
12. Mikael Ulumboeli (მიქაელ ულუმბოელი) / Michael of Ulumbo
13. Zenon Ikaltoeli (ზენონ იყალთოელი) / Zenon of Ikalto

Shiko gjithashtu

• Nëntë shenjtorë

Referencat

Rapp, Stephen H. (2003), Studies in Medieval Georgian Historiography: Early Texts And Eurasian Contexts, p. 321. Peeters Publishers, ISBN 90-429-1318-5

Lang, David Marshall (1956), Lives and Legends of the Georgian Saints, pp. 81-83. London: Allen & Unwin Rayfield, Donald (2000), The Literature of Georgia: A History, pp. 50-51. Routledge, ISBN 0-7007-1163-5.

Linqe te jashtme

• Kurdët jezidi dhe asirianët e Gjeorgjisë, Gazeta e Azisë Qendrore dhe Kaukazit, Iraklii Chikhladze, Giga Chikhladze. (3/21/2003)
• Duke ndjekur rrugën e Etërve të Shenjtë Asirianë
• Asirianët e Gjeorgjisë: Specifikat etnike duhet të rezervohen Arkivuar 24 prill 2017 tek Wayback Machine
• Manastiret David Gareji dhe Hermitage nga Unesco