UDHA, një gjak, një gjuhë, një besë!

UDHA: Një gjak, një gjuhë, një besë, një dokumentar për Arbërinë dhe ruajtjen e identitetit shqiptar

TIRANË, 21 nëntor 2024 – Dokumentari serial “UDHA – Një gjak, një gjuhë, një besë”, një prodhim i Fondacionit “Lorik Cana 5”, ka nisur të shfaqet në kinema “Millenium” në Tiranë. Ky projekt ambicioz sjell në vëmendje historinë dhe traditat e arbëreshëve të Italisë, një komunitet që ka ruajtur identitetin dhe gjuhën shqipe për më shumë se 550 vjet.

Regjisori arbëresh Alessandro Ferrantelli udhëheq këtë rrugëtim emocional dhe kulturor, duke eksploruar katundet arbëreshe të Sicilisë dhe Kalabrisë. Protagonistët, Lorik Cana dhe Arbër Agalliu, udhëtojnë nëpër Hora e Arbëreshëvet, Çifti, Shëngjin Sofi, Shëngjin Mitri, Firmozë, Ungër dhe Falkunarë. Përmes dokumentarit, publiku njihet me përditshmërinë, festat dhe gjuhën e arbëreshëve, që mbartin një trashëgimi të jashtëzakonshme nga epoka e Gjergj Kastriotit.

Lorik Cana, producent dhe protagonist i dokumentarit, e cilëson këtë projekt si një mision për të promovuar kulturën arbëreshe dhe për të ndërgjegjësuar publikun mbi vlerat e kësaj trashëgimie. “Arbëreshët nuk janë diçka e së shkuarës. Ata janë një realitet i gjallë dhe një pjesë e rëndësishme e kombit tonë. Çdo shqiptar në emigracion është një arbëresh i kohëve moderne,” shprehet Cana.

Gjuha arbëreshe dhe ruajtja e traditave

Komunikimi në dokumentar bëhet kryesisht në gjuhën arbëreshe, një element i veçantë që synon të përçojë pasurinë kulturore të këtij komuniteti. Arbër Agalliu thekson se ky projekt ka sjellë në jetë një “copëz të Arbërisë” dhe se puna me arbëreshët ka qenë një përvojë frymëzuese për gjithë ekipin.

Regjisori Alessandro Ferrantelli, që ka kontribuar ndjeshëm në realizimin e dokumentarit, e përshkruan këtë projekt si një “shërbesë” për të lidhur më shumë shqiptarët e Shqipërisë me vëllezërit e tyre të diasporës historike.

Një kontribut të rëndësishëm për realizimin e këtij dokumentari ka dhënë edhe Instituti Italian i Kulturës. Drejtori i tij, Alessandro Ruggera, thekson se prania e arbëreshëve dëshmon lidhjen historike mes Shqipërisë dhe Italisë, duke treguar gjithashtu pluralizmin kulturor të Italisë.

Dokumentari përbëhet nga pesë seri, të cilat do të transmetohen në televizion në fillim të vitit 2025. Në kinema, shfaqet një version i shkurtuar, një trailer i zgjeruar prej 40 minutash, që i fton shikuesit të thellohen në historinë dhe kulturën e arbëreshëve.

“UDHA – Një gjak, një gjuhë, një besë” është më shumë se një dokumentar; është një urë lidhëse mes të shkuarës dhe së ardhmes, një homazh për rezistencën kulturore dhe një thirrje për të njohur dhe ruajtur identitetin shqiptar në diasporë.