Viktor Janukoviç
Viktor Fedorovych Yanukovych (Ukrainisht: Віктор Федорович Янукович, Rusisht: Виктор Фёдорович Янукович) është një ish politikan që shërbeu si presidenti i 4-të i Ukrainës nga viti 2010 deri sa u hoq nga detyra në Revolucionin e Dinjitetit në 2014, pas muajsh protestash kundër presidencës së tij. Nga viti 2006 deri në vitin 2007 ishte kryeministër i Ukrainës; ai shërbeu gjithashtu në këtë post nga nëntori 2002 deri në janar 2005, me një ndërprerje të shkurtër në dhjetor 2004. Ai ka jetuar në mërgim në Rusi që nga largimi i tij nga detyra në 2014.[1]
Yanukovych ishte guvernator i rajonit Donetsk në Ukrainën lindore nga viti 1997 deri në 2002. Ai ishte kryeministër i Ukrainës nga 21 nëntori 2002 deri më 7 dhjetor 2004 dhe nga 28 dhjetor 2004 deri më 5 janar 2005, nën Presidentin Leonid Kuchma. Yanukovych kandidoi për herë të parë për president në vitin 2004: ai kaloi në balotazh dhe fillimisht u shpall fitues kundër ish-kryeministrit Viktor Jushçenko. Megjithatë, zgjedhjet ishin të mbushura me akuza për mashtrime zgjedhore dhe frikësim të votuesve. Kjo shkaktoi protesta të gjera dhe Sheshi i Pavarësisë së Kievit u pushtua në atë që u bë e njohur si Revolucioni Portokalli. Gjykata e Lartë e Ukrainës anuloi balotazhin e zgjedhjeve dhe urdhëroi një balotazh të dytë. Yanukovych humbi zgjedhjet e dyta ndaj Jushçenkos. Ai shërbeu si Kryeministër për herë të dytë nga 4 gusht 2006 deri më 18 dhjetor 2007, nën Presidentin Jushçenko.
Yanukovych u zgjodh president në vitin 2010, duke mundur kryeministren Julia Tymoshenko. Zgjedhjet u vlerësuan të lira dhe të ndershme nga vëzhguesit ndërkombëtarë.[2][3] Platforma e Yanukovych përfshinte modernizimin ekonomik, rritjen e shpenzimeve, vazhdimin e negociatave tregtare me Bashkimin Evropian dhe mos-angazhimin në politikën e mbrojtjes. Vitet e tij në pushtet panë një kthim prapa demokratik, burgosjen e Timoshenkos, një rënie në lirinë e shtypit dhe një rritje të miqësisë dhe korrupsionit.[4]
Në nëntor 2013, filluan një sërë ngjarjesh që çuan në largimin e tij si president. Mes presionit ekonomik nga Rusia, Yanukovych papritmas ndryshoi mendje dhe u tërhoq nga nënshkrimi i një marrëveshjeje asociimi me BE-në, në vend të kësaj pranoi një marrëveshje tregtare ruse dhe paketën e shpëtimit të kredisë. Kjo shkaktoi protesta masive kundër Yanukovych, të quajtur "Euromaidan", të cilat patën një përgjigje të ashpër nga autoritetet. Trazirat civile arritën kulmin në shkurt 2014, kur pothuajse 100 protestues u vranë nga policia. Yanukovych nënshkroi një marrëveshje me opozitën, por ai u largua fshehurazi nga kryeqyteti më vonë atë ditë. Të nesërmen, më 22 shkurt, parlamenti i Ukrainës votoi për largimin e tij nga posti i tij dhe caktimin e zgjedhjeve të parakohshme me arsyetimin se ai ishte tërhequr nga detyrat e tij kushtetuese, dhe jo përmes procesit të shkarkimit. Dy ditë më vonë, qeveria e përkohshme lëshoi një urdhër për arrestimin e tij, duke e akuzuar atë për përgjegjësinë për "vrasjen masive të civilëve". Yanukovych shkoi në mërgim në Rusi dhe mbajti disa konferenca shtypi, duke e deklaruar veten se mbetet "kreu legjitim i shtetit ukrainas i zgjedhur në një votë të lirë nga qytetarët ukrainas". Më 18 qershor 2015, Yanukovych iu hoq zyrtarisht titulli i presidentit nga parlamenti. Më 24 janar 2019, ai u dënua në mungesë me trembëdhjetë vjet burgim për tradhti të lartë nga një gjykatë ukrainase.
Në sondazhet sociale të kryera që nga largimi i tij nga detyra, Yanukovych konsiderohet si presidenti më i keq në historinë e Ukrainës. Yanukovych i ka dhënë emrin e tij edhe një termi kolektiv për gabimet e bëra nga politikanët ukrainas: Yanukizmat.[5]
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ Roth, Andrew (25 janar 2019). "Ukraine's ex-president Viktor Yanukovych found guilty of treason". The Guardian (në anglishte britanike). ISSN 0261-3077. Marrë më 28 maj 2020.
- ^ "Ukraine crisis: Timeline".
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Yanukovych set to become president as observers say Ukraine election was fair". the Guardian. 8 shkurt 2010.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Leshchenko, Sergii (8 qershor 2012). "Yanukovych, the luxury residence and the money trail that leads to London". Open Democracy. Marrë më 30 janar 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Янукізми". Український тиждень (në ukrainisht). 2010-09-03. Marrë më 2023-03-04.