Zona e ndalim-fluturimit
Një zonë e ndalim-fluturimit, e njohur gjithashtu si zonë e ndaluar fluturimi (NFZ), ose zonë e përjashtimit ajror (AEZ), është një territor ose zonë e krijuar nga
një fuqi ushtarake mbi të cilën disa avionë nuk lejohen të fluturojnë. Zona të tilla zakonisht vendosen në territorin e një fuqie armike gjatë një konflikti, të ngjashme në koncept me një zonë të çmilitarizuar nga ajri, dhe zakonisht synojnë të ndalojnë aeroplanët ushtarakë të armikut të operojnë në rajon. Veprimi ushtarak përdoret nga shteti zbatues dhe, në varësi të kushteve të NFZ-së, mund të përfshijë sulme parandaluese për të parandaluar shkeljet e mundshme, forcë reaktive që synon aeroplanët shkelës ose mbikëqyrje pa përdorim të forcës. Zonat e përjashtimit nga ajri dhe mbrojtja kundërajrore krijohen ndonjëherë në një kontekst civil, për shembull për të mbrojtur vende të ndjeshme, ose ngjarje të tilla si Lojërat Olimpike të Londrës 2012, kundër sulmeve ajrore terroriste.
Zonat e ndalimit të fluturimeve janë një fenomen modern i krijuar në vitet 1990. Ato mund të dallohen nga misionet tradicionale të fuqisë ajrore nga përvetësimi i tyre me forcë vetëm i hapësirës ajrore të një kombi tjetër, për të arritur qëllimet në terren brenda vendit të synuar. Ndërsa Forca Ajrore Mbretërore (RAF) kreu operacione prototipike të kontrollit ajror mbi koloni të ndryshme kontestuese midis dy Luftërave Botërore, zonat e ndaluara për fluturime nuk morën formën e tyre moderne deri në fund të Luftës së Gjirit në 1991.
Gjatë Luftës së Ftohtë, rreziku i përshkallëzimit të konfliktit lokal në përplasje bërthamore e bëri ndërhyrjen ushtarake si një mjet të shtetësisë së Shteteve të Bashkuara të pakëndshme. Për më tepër, fuqia ajrore ishte një instrument relativisht i hapur deri në maturimin operacional të teknologjive të fshehta dhe goditjes precize. Përpara Luftës së Gjirit të vitit 1991, nuk kishte qenë e mundur të kryheshin sulme të nuancuara kundër objektivave kalimtare, të vështira për t'u arritur, dhe kështu fuqisë ajrore i mungonte aftësia për të prodhuar efekte vendimtare politike përveç luftës totale. Megjithatë, rënia e Bashkimit Sovjetik dhe përparimet teknologjike në aftësitë e hapësirës ajrore i bënë zonat e ndaluara për fluturime të zbatueshme si në kontekstin politik ashtu edhe në atë ushtarak.