Zoroastrianizmi në Armeni

Zoroastrianizmi është një fe që është praktikuar në vendin e Azisë Perëndimore të Armenisë që nga shekulli i pestë para Krishtit. Fillimisht arriti në vend gjatë periudhave akaemenide dhe parthiane, kur u përhap në malësitë armene. Përpara krishtërizimit të Armenisë, ishte një vend kryesisht zoroastrian. Jazatat (hyjnitë) Mithra (Mihr) dhe Verethragna (Vahagn) gëzonin veçanërisht një shkallë të lartë nderimi në vend.

Emri

Emri i Zoroasterit (Zarathustra) dëshmohet në burimet klasike armene si Zradašt (shpesh me variantin Zradešt ). Më të rëndësishmet nga këto dëshmi u dhanë nga autorët armenë Ezniku i Kolbit, Elishe, dhe Movses Khorenatsi. Elisheu dha gjithashtu mbiemrin zradaštakan, që do të thotë "zoroastrian".

Shqiptimi Zradašt u krijua përmes një forme më të vjetër e cila fillonte me *zur-, një fakt të cilin iranologu gjerman Friedrich Carl Andreas e përdori si dëshmi për një formë të folur në persishten e mesme *Zur(a)dušt. Bazuar në këtë supozim, Andreas bëri përfundime të ngjashme në lidhje me formën avestane të emrit. Megjithatë, iranologu modern Rüdiger Schmitt hedh poshtë supozimin e Andreas dhe thotë se forma më e vjetër që fillonte me *zur- ishte ndikuar nga zur i armenishtes ("i gabuar, i padrejtë, i palëvizshëm"), që do të thotë se "emri duhet të jetë riinterpretuar në një mënyrë anti-zoroastriane nga të krishterët armenë”. Schmitt shton: "Nuk mund të përjashtohet që forma (e parthishtes ose) e persishtes së mesme, të cilën armenët e morën (Zaradušt ose të ngjashme), thjesht u metatizua në *Zuradašt të paraarmenishtes.