Athina e zezë

Athina e Zezë: Rrënjët Afroaziatike të Qytetërimit Klasik, me tre vëllime, botuar në vitin 1987 (vëll. 1), 1991 (vëll. 2) dhe 2006 (vëll. 3) respektivisht, është një libër nga Martin Bernal që sugjeron një hipotezë alternative mbi origjinën e Greqisë së lashtë dhe qytetërimit klasik. Teza e Bernalit diskuton perceptimin e Greqisë së lashtë në lidhje me fqinjët afrikano-veriorë dhe aziatikë perëndimorë të Greqisë, veçanërisht egjiptianët dhe fenikasit e lashtë, të cilët, beson ai, kolonizuan Greqinë e lashtë. Bernal sugjeron se një ndryshim në perceptimin perëndimor të Greqisë ndodhi nga shekulli i 18-të e tutje dhe se ky ndryshim nxiti një mohim të mëvonshëm nga akademia perëndimore të çdo ndikimi të rëndësishëm egjiptian dhe fenikas në qytetërimin e lashtë grek.

Athina e Zezë është kritikuar dhe refuzuar shumë nga akademikët. Ata shpesh theksojnë faktin se nuk ka asnjë provë arkeologjike ose historike për kolonitë e lashta egjiptiane në Greqinë kontinentale ose në ishujt e Egjeut, dhe kështu konsiderohet pseudoarkeologji. Shqyrtimet akademike të veprës së Bernalit në përgjithësi hedhin poshtë mbështetjen e tij të madhe në mitologjinë e lashtë greke, pohimet spekulative dhe trajtimin e të dhënave arkeologjike, gjuhësore dhe historike, megjithëse disa studiues theksojnë punën e tij të rëndësishme në ndryshimin e paradigmës se si ne studiojmë Greqinë e lashtë, si dhe mbi mënyrat në të cilat Greqia e lashtë shpesh trajtohet si "perëndimore", pa njohur marrëdhëniet e saj të rëndësishme me Lindjen e Afërt dhe Egjiptin e lashtë, dhe divergjencat e saj nga bota bashkëkohore perëndimore.