Auguste Dozon
Auguste Dozon (22 gusht 1822 – 31 dhjetor 1890}}) ishte një figurë e rëndësishme në studimet ballkanologjike dhe albanologjike. Si diplomat francez, ai shërbeu në konsullatat e disa qyteteve të rëndësishme të Ballkanit, duke përfshirë Janinën, Selanikun, Beogradin, Mostarin, Plovdivin dhe Qipron. Këto përvoja e ndihmuan të zhvillonte një interes të thellë për kulturat dhe gjuhët e ndryshme të rajonit.
Biografia
RedaktoLouis Auguste Henri Dozon lindi në Châlons-sur-Marne më 2 shkurt 1822 [1] , [2], ai studioi letërsinë antike dhe moderne në Kolegjin Sainte-Barbe në Paris, më pas studioi drejtësi.
Në fillim të viteve 1840, ai u takua me Ernest Prarond, Gustave Le Vavasseur dhe Charles Baudelaire [3] në pensionin Emmanuel Bailly de Surcy . Ai shkroi me ta një përmbledhje me poezi që do të bashkonte katër nënshkrimet e tyre, por Baudelaire nuk pranoi në momentin e fundit [4] ; koleksioni u shfaq në 1843 me titullin Vers : Dozon përdor pseudonimin " Auguste Argonne ".
Pasi mori diplomën e avokatit, Auguste Dozon punoi në Ministrinë e Brendshme, më pas u transferua në shërbimin e Punëve të Jashtme dhe hyri në trupin konsullor. Midis 1854 dhe 1885, ai ishte konsull francez në disa qytete të Ballkanit, në Beograd (nga 1854 deri në 1863), Mostar, Plovdiv dhe Janinë. ; ai ishte konsull nga 1878 deri në 1881 në Larnaka (Qipro), pastaj konsull i përgjithshëm në Selanik nga 1881 deri në 1884 [5] .
Mësoi shqip dhe bullgarisht. Ai botoi përkthime të këngëve, poezive dhe përrallave bullgare dhe shqipe. ; [6] ; veçanërisht i interesuar për gjuhën shqipe, ai botoi më 1878 Manualin e Çkipes ose gjuhës shqipe dhe më 1881 një përmbledhje me tregime shqipe [7] .
Në Larnaka në Qipro, Dozon ishte korrespondent i Akademisë së Mbishkrimeve dhe Belles-Lettres e cila mori përsipër botimin e Corpus Inscriptionum Semiticarum (Korpusi i Mbishkrimeve Semite) ; në 1881, ai dërgoi për vëllimin e parë një plan të Larnakës, rilevimin e parë të saktë të qytetit ku përfshiu skicën e qytetit antik të Kitionit dhe rilevimin e mbishkrimeve semite që ishin zbuluar atje [8] . Ai gjithashtu mblodhi antike, të cilat ia dhuroi muzeut të Luvrit dhe atij të Saint-Germain-en-Laye [9]
Ai doli në pension nga trupi diplomatik në 1884 dhe dha mësime në gjuhët ruse dhe sllave në Shkollën e Gjuhëve Orientale deri në 1888. [6] ; ai vdiq më 31 décembre 1890 në Versajë [10] , [2]
Kontributi në albanologji
RedaktoGjatë kohës së tij në Janinë, ai mësoi gjuhën shqipe dhe u përfshi intensivisht në studimin e saj. Kjo përfshirje e çoi drejt botimit të veprës së tij të njohur "Manuel de la langue Albanaise" (Doracak i gjuhës shqipe) në vitin 1879. Kjo vepër përbëhet nga dy pjesë kryesore:
- Pjesa e parë përmban përralla, këngë popullore, proverba dhe tekste të tjera të pabotuara më parë. Kjo pjesë është një përmbledhje e pasur e folklorit shqiptar, që i dha lexuesve francezë një shije të kulturës dhe traditave shqiptare.
- Pjesa e dytë përmban një gramatikë të sistematizuar të gjuhës shqipe, bazuar kryesisht në dialektin toskërisht të Përmetit. Për më tepër, kjo pjesë përfshin një shtojcë që përshkruan tiparet themelore të fonetikës dhe morfologjisë së gegërishtes.
Në fund të librit, Dozon shtoi një fjalor shqip-frëngjisht me rreth 4000 fjalë, që ishte një burim i rëndësishëm për studiuesit dhe të interesuarit për gjuhën shqipe. Përrallat e përfshira në këtë vepër u botuan veçmas në librin "Contes albanais" (Përralla shqiptare) në Paris më 1881. Ky libër përfshin një hyrje dhe një analizë të gjerë të materialit, duke e bërë atë një burim të vlefshëm për studimin e folklorit shqiptar. Dozon nuk ishte i kufizuar vetëm në studimet shqiptare; interesat e tij përfshinin gjithashtu kulturat sllave, helene, rumune, italiane, gjermanike, indiane dhe aziatike. Kjo e bën atë një nga studiuesit më të rëndësishëm të kulturave dhe gjuhëve të Ballkanit dhe më gjerë gjatë shekullit të 19-të.
Publikime
Redakto- Në bashkëpunim me G. Levavasseur dhe E. Prarond : Vers, Paris, Herman vëllezërit, 1843, 222 f.
- " Studim mbi romanin malajz të Srî-Râma », në Asian Journal, 1846, f. 425-471 Lexoni në internet .
- Poezitë popullore serbe të përkthyera nga origjinalet me një hyrje dhe shënime, Paris, Édouard Dentu, 1859, 285 f.
- Raporte mbi një mision letrar në Maqedoni, Paris, Imprimerie Nationale, 1873, 84 f.
- Bŭlgarski narodni pi͡esni: Këngë popullore bullgare të pabotuara, Paris, Maisonneuve, 1875, XLVII-427 f.
- Chkipe ose manual në gjuhën shqipe : gramatikë, fjalor, krestomati, Paris, Ernest Leroux, 1878, 348-104 f. (3 pjesë : Përralla, këngë dhe tekste të tjera të pabotuara ; Gramatika e shqipes ; Fjalori shqip-frëngjisht) Lexo online ; ribotuar në 1898.
- Përralla shqipe të mbledhura dhe të përkthyera, Paris, E. Leroux, 1881, XXVIII-264 f.
- Eposi serb : këngë popullore heroike. Serbia, Bosnja dhe Hercegovina, Kroacia, Dalmacia, Mali i Zi. Përkthyer nga origjinalet me një hyrje dhe shënime , Paris, Ernest Leroux, 1888, LXXX-335 f. Lexoni në internet në Remacle.org .
- " Përsëri pyetja e gjuhës në Greqi », në Revue des Études Grecques, nr. 2-5, 1889, f. 66-93 Lexoni në internet në Perseus .
Referime
Redakto- ^ "CTHS - DOZON, Louis Auguste Henri". cths.fr. Marrë më 2023-08-20.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b "Annonce du décès de M. Auguste Dozon, correspondant de l'Académie". Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres: 2. 1891.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Jean Pommier, « Du nouveau sur la Pension Bailly », dans Revue d'Histoire littéraire de la France, n° 2, avril-juin 1967, p. 227-238.
- ^ Eugène de Beaurepaire (1897). [[[:Stampa:Google Livres]] "Notices biographiques"]. Annuaire des cinq départements de la Normandie (në frëngjisht). Caen: Association normande. 64: 433.
{{cite journal}}: Shiko vlerën e|url=(Ndihmë!). - ^ Dictionnaire de biographie française 1967.
- ^ a b Komnen Bećirović, Le Kossovo de L'absolu, Lausanne, L'Âge d'homme, 2007, p. 64
- ^ Robert Elsie 2010.
- ^ Yves Calvet, « Kition, travaux de la mission française / Kition, French expedition », dans Cahiers du Centre d'Etudes Chypriotes, vol. 41, 2011, p. 107-138 Lire en ligne.
- ^ Annie Caubet, « Les antiquités chypriotes au Musée du Louvre / Cypriote antiquities in the Louvre », dans Kinyras : L'archéologie française à Chypre / French Archaeology in Cyprus, Lyon, Maison de l'Orient et de la Méditerranée Jean Pouilloux, 1993, pp. 23-37 Lire en ligne sur Persée.
- ^ F. Baldensperger 1934.