Autobusi

Autobusi është një automjet rrugor i projektuar për transportin publik të shumë udhëtarëve ose pasagjerëve. Autobusët zakonisht kanë një kapacitet prej 50 - 70 udhëtarësh ose pasagjerësh ndërsa ata më të mëdhenj mund të kenë një kapacitet deri në 300 pasagjerë (udhëtarë). ^[1] Lloji më i zakonshëm i autobusëve zakonisht është me nje kuvertë por që ka edhe lloje të autobusit me ngarkesa më të mëdha p.sh. autobus dykatësh si dhe për ngarkesa më të vogla të njohur si minibusë dhe kombibus. Lloje të tjera të autobusëve janë edhe autobusët shkollorë (shkollës fillore ose të mesme) si dhe autobusët e punëtorëve ose të ndërmarrjeve të ndryshme punuese. Në shumë juridiksione, drejtuesit e autobusëve duhet të kenë edhe një licencë të veçantë përtej licencës zakonshme të shoferit .

Autobusët mund të përdoren për transportin e planifikuar puklik urban dhe ndërurban të autobusëve, marrjen me qira private ose turizëm; autobusë promovues që mund të përdoren edhe për fushata politike si dhe për një gamë të gjerë qëllimesh të tjera që mund të operohen privatisht, duke përfshirë këtu edhe organizimet turistike dhe ekskursionet e ndryshme.

Historiku

Një omnibus i hershëm i tërhequr nga kuajt

Trolejbusi i parë në botë, Berlin 1882

Autobusët e tërhequr nga kuajt u përdorën nga vitet 1820, pasuar nga autobusë me avull në vitet 1830, dhe karroca elektrike në vitin 1882. Autobusët e parë të motorëve me djegie të brendshme, ose autobusët motorikë, u përdorën në vitin 1895. Kohët e fundit, interesi është rritur në autobusët elektrikë hibrid, autobusët elektrikë, si dhe autobusët që mundësohen nga gazi natyral i ngjeshur ose bionaftë. Ndërsa në vitet 2010, prodhimi i autobusëve është globalizuar gjithnjë e më shumë, me të njëjtat modele që shfaqen në të gjithë botën. ^[2] ^[3] ^[4]

Shërbimet e rregullta të autobusëve ndërkombëtarë nga autobusë me avull u përdorën fillimisht në Angli në vitet 1830 nga Walter Hancock dhe nga bashkëpunëtorët e Sir Goldsworthy Gurney, ndër të tjera, duke kryer shërbime të besueshme mbi kushtet e rrugës të cilat ishin shumë të rrezikshme për transportin e tërhequr nga kuajt.

Omnibusi i parë mekanik u shfaq në rrugët e Londrës më 22 prill 1833.^[5] Vagonat me avull kishin shumë më pak gjasa që të rrëzoheshin, udhëtonin më shpejtë se qerret e tërhequra nga kali, ishin shumë më të lirë, dhe shkaktonin më pak dëme në sipërfaqen e rrugës për shkak gomave të tyre të gjera.^[6] ^[7] ^[8]

Shih edhe

Referime

^ "China's longest bus unveiled in Shanghai" (në anglisht). Jongo.com. 15 mars 2007. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 13 prill 2020.
^ "La préhistoire des transports urbains" [The prehistory of urban transport] (në frëngjisht). Chelles, Seine-et-Marne, France: Transportation Museum.
^ Fierro 1996.
^ "Histoire générale des transports" (në frëngjisht). French transportations Museum Website. Arkivuar nga origjinali më 18 korrik 2011. Marrë më 16 shtator 2010.
^ "Centenarxy of the Omnibus". The Times. 28 prill 1933. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Benson, Bruce L. "The Rise and Fall of Non-Government Roads in the United Kingdom". Street Smart: Competition, Entrepreneurship and the Future of Roads. fq. 263–264. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Ward, Ian (1974), The World of Automobiles: An Illustrated Encyclopedia of the Motor Car, vëll. 15, Orbis, fq. 1773 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Eckermann, Erik (2001), World History of the Automobile, SAE, fq. 67–68, ISBN 9780768008005, marrë më 6 tetor 2013 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Literatura

Combeau, Yvan (2013). Histoire de Paris (në anglisht). Paris: Presses Universitaires de France. ISBN 978-2-13-060852-3.
Fierro, Alfred (1996). Histoire et dictionnaire de Paris. Robert Laffont. ISBN 2-221-07862-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Héron de Villefosse, René (1959). HIstoire de Paris. Bernard Grasset. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme

Një kategori në Wikimedia Commons përmban dokumente multimediale për Autobusi.

Shoqata Amerikane e Autobusëve (në anglisht)
Trafiku Urban në Prishtinë (Faqe zyrtare) (në shqip)
Stacioni i Autobusëve në Prishtinë (Faqe zyrtare) (në anglisht, shqip dhe serbisht)

[Jongo_News-1] "China's longest bus unveiled in Shanghai" (në anglisht). Jongo.com. 15 mars 2007. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2011. Marrë më 13 prill 2020.

[2] "La préhistoire des transports urbains" [The prehistory of urban transport] (në frëngjisht). Chelles, Seine-et-Marne, France: Transportation Museum.

[FOOTNOTEFierro1996-3] Fierro 1996.

[amtuir-4] "Histoire générale des transports" (në frëngjisht). French transportations Museum Website. Arkivuar nga origjinali më 18 korrik 2011. Marrë më 16 shtator 2010.

[5] "Centenarxy of the Omnibus". The Times. 28 prill 1933. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[6] Benson, Bruce L. "The Rise and Fall of Non-Government Roads in the United Kingdom". Street Smart: Competition, Entrepreneurship and the Future of Roads. fq. 263–264. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Ward1974-7] Ward, Ian (1974), The World of Automobiles: An Illustrated Encyclopedia of the Motor Car, vëll. 15, Orbis, fq. 1773 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Eckermann2001-8] Eckermann, Erik (2001), World History of the Automobile, SAE, fq. 67–68, ISBN 9780768008005, marrë më 6 tetor 2013 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]