Dekani

Dekani është një titull në administratat akademike si kolegje ose universitete për një person me autoritet të rëndësishëm mbi një njësi ose fushë akademike specifike. Në Shtetet e Bashkuara dhe Kanada, dekanët janë zakonisht profesorë universiteti që shërbejnë si drejtues të kolegjeve ose universiteteve.

Origjina

Një "dekan" ( latinisht : decanus ) ishte fillimisht kreu i një grupi prej dhjetë ushtarësh ose murgjish. Përfundimisht një dekan kishtar u bë kreu i një grupi kanunesh ose grupesh të tjera fetare.

Kur universitetet u rritën nga shkollat katedrale dhe shkollat manastire, titulli i dekanit u përdor për zyrtarë me detyra të ndryshme administrative.

Përdorimi

Pothuajse në të gjitha universitetet e vendeve ballkanike, një dekan është drejtuesi i një fakulteti, i cili mund të përfshijë disa departamente akademike. Çdo njësi fakulteti e universitetit apo akademisë. Dekani mund të emërojë zëvendësit e tij: një zëvendësdekan të punës universitare dhe zv/dekan të veprimtarisë shkencore.

Në një universitet ose kolegj kanadez, një dekan është zakonisht drejtuesi i një fakulteti, i cili mund të përfshijë disa departamente akademike. Pozicionet tipike përfshijnë dekanin e arteve, dekanin e inxhinierisë, dekanin e shkencës dhe dekanin e biznesit. Shumë universitete kanë edhe një dekan të studimeve pasuniversitare, përgjegjës për punën në nivelin pasuniversitar në të gjitha pjesët e universitetit.

Mund të ketë bashkëpunëtorë dekanë përgjegjës ndaj dekanit për funksione të veçanta administrative. Disa universitete përdorin gjithashtu titullin e prodekanit për t'iu referuar zyrtarit ad hoc përgjegjës për administrimin e mbrojtjes së tezës së doktoraturës. Ata shërbejnë si përfaqësues të drejtpërdrejtë të dekanit për studimet pasuniversitare dhe postdoktorale dhe janë përgjegjës që mbrojtja të trajtohet në përputhje të rreptë me rregulloret e universitetit.

Në vendet gjermanishtfolëse, Dekani është drejtuesi i një njësie akademike në nivelin e mesëm të një universiteti, në shumicën e rasteve të një fakulteti. Çdo universitet ka diskrecion të gjerë në grupimin e lëndëve individuale së bashku për të formuar fakultete, në disa raste kjo mund të çojë në një përbërje relativisht të lirshme të departamenteve të vetëadministruara me një rol krahasues të dobët të dekanit, në raste të tjera fakultetet mund të organizohen në një mënyrë më të centralizuar. Dekani është zakonisht gjithmonë një anëtar i lartë profesor i fakultetit, i zgjedhur nga këshilli i fakultetit. Dekanët nuk emërohen nga kryesia e universitetit, por janë shprehje e të drejtës së fakultetit për vetëadministrim akademik.

Një dekan ndihmohet nga disa prodekanë (Prodekan) të cilët marrin përsipër disa përgjegjësi të administrimit të fakultetit dhe nga një ndihmës dekan (Dekanatsrat). Prodekanët janë gjithashtu të zgjedhur anëtarë profesorë të fakultetit, ndërsa asistent dekani është zakonisht një rol administrativ afatgjatë me një sfond të fortë akademik.

Në disa universitete në Mbretërinë e Bashkuar termi dekan përdoret për drejtuesin e një fakulteti, një grup departamentesh akademike të lidhura me to. Shembujt përfshijnë Dekanin e Fakultetit të Arteve dhe Shkencave Humane . Përdorimi i ngjashëm gjendet në Australi dhe Zelandën e Re .

Shih edhe

• Rektori
• Universiteti
• Universitetet mesjetare

Literatura

• Buller, Jeffrey L, The Essential Academic Dean: A Practical Guide to College Leadership,  
• Barthélemy-Amédée Pocquet du Haut-Jussé, «  », Annales de Bretagne et des pays de l'Ouest, vol. 55, n^o 1,‎ 1948, p. 156–182 (DOI 10.3406/abpo.1948.1862, lire en ligne [archive], consulté le 20 avril 2022).
• Christine Musselin, , Sciences po, les presses, 2017 (BNF 45233877), chap. 1 (« De la disparition des universités sous la Révolution à leur reconstruction à la fin du XIXe siècle - Une configuration universitaire issue de l'université impériale »).