Dievs, svētī Latviju!

Dievs, svētī Latviju! (shqiptimi letonez: [diɛu̯s svɛːtiː ˈlatviju]; "Zoti e bekoftë Letoninë!") është himni kombëtar i Letonisë. E krijuar në vitin 1873 si këngë patriotike, ajo nuk fitoi status zyrtar deri në vitin 1920.

Historia dhe kompozimi

Muzika dhe teksti u shkruan në 1873 nga Kārlis Baumanis, një mësues i cili ishte pjesë e lëvizjes nacionaliste të Letonezëve të Rinj.^[1] Është spekuluar se Baumanis mund të ketë huazuar një pjesë të tekstit nga një këngë popullore që është kënduar në akordim të "God Save the King", i modifikoi ato dhe i kishte vënë në muzikë të tijën. Tekstet e Baumanis ishin të ndryshme nga ato moderne: ai e përdori termin "Baltik" në mënyrë sinonim dhe në mënyrë të ndërsjellë me "Letonia" dhe "Letonët", kështu që "Letonia" u përmend në të vërtetë vetëm në fillim të vargut të parë. Më vonë, termi "Letonia" u hoq dhe u zëvendësua me "Baltikët" për të shmangur ndalimin e këngës. Kjo ka çuar në keqkuptimin se termi "Letonia" nuk ishte pjesë e këngës deri në vitin 1920, kur u zgjodh si himn kombëtar dhe fjala "Baltikët" u zëvendësua me "Letonia".^[2]^[3]

Gjatë aneksimit të Letonisë nga Bashkimi Sovjetik, këndimi i "Dievs, svētī Latviju!" u ndalua. Republika Sovjetike Socialiste Letoneze kishte himnin e saj. "Dievs, svētī Latviju!" u rivendos si himni shtetëror i Letonisë më 15 shkurt 1990,^[4] një periudhë shumë e shkurtër përpara se pavarësia e Letonisë të rivendosej më 4 maj.

Melodia e himnit u modernizua me një version të ri F-major që përdoret që nga viti 2014; më parë, një version G-major përdorej në hyrjet dhe daljet e LTV-së çdo ditë nga viti 2011 deri në 2013. Megjithatë, versioni G-major luhej ende në çdo rast (veçanërisht dhe veçanërisht gjatë kohëve zie). Versioni aktual i luajtur në LTV për hyrjet dhe daljet e tyre çdo ditë është në çelësin e B-flat major.

Teksti

Letonisht^[5]	Transkriptimi AFN^[a]	Përkthimi në shqip
𝄆 Dievs, svētī Latviju! Mūs' dārgo tēviju Svētī jel Latviju Ak, svētī jel to! 𝄇 𝄆 Kur latvju meitas zied Kur latvju dēli dzied Laid mums tur laimē diet Mūs' Latvijā! 𝄇	𝄆 [diævs \| svɛː.tiː ɫɑt.vi.ju ‖] [muːz‿dɑːr.guɔ̯ tɛː.vi.ju] [svɛː.tiː jɛɫ ɫɑt.vi.ju] [ɑk \| svɛː.tiː jɛɫ tuɔ̯ ‖] 𝄇 𝄆 [kur ɫɑt.vju mɛi̯.tæz‿zi̯æd] [kur ɫɑt.vju dɛː.ɫi d͡ziæd] [ɫɑi̯d mu(m)s tur ɫɑi̯.mɛː diæt] [muːz‿ɫɑt.vi.jɑː ‖] 𝄇	𝄆 Zot, bekoje Letoninë! Atdheu ynë i dashur, Bekoni Letoninë, Oh, bekoje! 𝄇 𝄆 Aty ku lulëzojnë vajzat letoneze, Aty ku këndojnë djemtë e Letonisë, Le të kërcejmë me lumturi atje, Në Letoninë tonë! 𝄇

Përdorime të tjera

Parku Viesturdārzs i Rigës ka një monument të Kārlis Baumanis me fletën muzikore të Dievs, svētī Latviju! në të.
Monedhat letoneze 2 euro mbajnë mbi buzë mbishkrimin Dievs, svētī Latviju!.

Shënime

^ shiko Help:IPA/Latvian dhe fonologjia letoneze.

Referime

^ "Darba apraksts". LIIS mūzikas lapas (në letonisht). Latvijas Izglītības informatizācijas sistēma. Arkivuar nga origjinali më 2007-05-12. Marrë më 2007-05-27.
^ Dr. art. Arnolds Klotiņš (1998-11-13). "Latvijas svētās skaņas (Part I)" (në letonisht). Latvijas Vēstnesis. Marrë më 2012-10-13.
^ Dr. art. Arnolds Klotiņš (1998-11-17). "Latvijas svētās skaņas (Part II)" (në letonisht). Latvijas Vēstnesis. Marrë më 2012-10-13.
^ Dzintra Stelpe (2009). Lielā Latvijas Enciklopēdija (në letonisht). Riga: Zvaigzne ABC. fq. 263. ISBN 9789984408095. OCLC 644036298.
^ "Par Latvijas valsts himnu" (në letonisht). Latvijas Vēstnesis. 1998-03-05. Marrë më 2007-05-27.

[6] shiko Help:IPA/Latvian dhe fonologjia letoneze.

[1] "Darba apraksts". LIIS mūzikas lapas (në letonisht). Latvijas Izglītības informatizācijas sistēma. Arkivuar nga origjinali më 2007-05-12. Marrë më 2007-05-27.

[2] Dr. art. Arnolds Klotiņš (1998-11-13). "Latvijas svētās skaņas (Part I)" (në letonisht). Latvijas Vēstnesis. Marrë më 2012-10-13.

[3] Dr. art. Arnolds Klotiņš (1998-11-17). "Latvijas svētās skaņas (Part II)" (në letonisht). Latvijas Vēstnesis. Marrë më 2012-10-13.

[4] Dzintra Stelpe (2009). Lielā Latvijas Enciklopēdija (në letonisht). Riga: Zvaigzne ABC. fq. 263. ISBN 9789984408095. OCLC 644036298.

[5] "Par Latvijas valsts himnu" (në letonisht). Latvijas Vēstnesis. 1998-03-05. Marrë më 2007-05-27.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]