Dita e Luftës Revolucionare Maqedonase

Dita e Luftës Revolucionare Maqedonase është festë kombëtare e cila festohet më 23 tetor në Maqedoninë e Veriut. Në vitin 2007 festa u votua në ligj si festë e re kombëtare. Është ditë jo pune.

Sfondi historik

Narrativa në Maqedoninë e Veriut

Festa festohet me rastin e formimit të Organizatës së Brendshme Revolucionare Maqedonase në Selanik . Më 23 tetor 1893 gjashtë të rinj u mblodhën në shtëpinë e pronarit të librarive Ivan Haxhi Nikolov në Selanik për të krijuar bazën që më vonë do të bëhej simboli dhe flamuri i luftës për lirinë maqedonase. Themelues ishin: Hristo Tatarçev, Dame Gruev, Petar Poparsov, Ivan Haxhinikolov, Andon Dimitrov dhe Hristo Batanxhiev . Ata formuan një grup të fshehtë, duke e quajtur atë Organizata Revolucionare Maqedonase . Organizata luftoi për lirinë e Maqedonisë pa ndihmën e huaj. Formimi i Organizatës Revolucionare Maqedonase ishte fillimi i një lëvizjeje të organizuar revolucionare maqedonase e cila, nëpërmjet Kryengritjes Ilinden-Preobrazhenie në Republikën e Krushevës dhe, më vonë, Lufta e Dytë Botërore në Maqedoninë Jugosllave, rezultoi në krijimin e shtetit modern të pavarur maqedonas . Kjo datë, 23 tetori, lidhet me luftën e organizuar të popujve që jetojnë në Maqedoni për krijimin e një shteti të pavarur.

Polemika historike

Për shkak se kjo ditë konsiderohet si fillimi i VMRO-së, publiku maqedonas ishte disi i rezervuar në shpalljen e kësaj dite festë kombëtare. Opozita maqedonase në atë kohë, e udhëhequr nga Bashkimi Social Demokrat i Maqedonisë, ishte tërësisht kundër deklaratës, sepse opozita e konsideroi atë ditëlindjen e partisë së djathtë VMRO-DPMNE . Si e tillë, u konsiderua e papërshtatshme për ta festuar atë si festë kombëtare. Disa personazhe publikë maqedonas e përkrahën këtë pikëpamje, kjo festë lidhet me idetë e nacionalizmit bullgar . ^[1] Edhe në Bullgari ka disa kundërshtime ndaj kësaj mënyre festimi. Duket se IMRO fillimisht janë quajtur " Komitetet Revolucionare Bullgare Maqedono-Adrianopole ". ^[2] IMRO ishte aktive jo vetëm në Maqedoni por edhe në Traki dhe fillimisht anëtarësimi në organizatë lejohej vetëm për bullgarët. ^[3] Ndryshe nga përshtypja e studiuesve maqedonas të cilët besojnë se organizata e brendshme përkrahte "vetëdijen kombëtare maqedonase", revolucionarët vendas gjatë kohës osmane deklaruan besimin e tyre, se shumica e popullsisë së krishterë sllave të Maqedonisë ishte "bullgare". ^[4] Pretendimi historiografik modern maqedonas për marrëdhënie të ngushta ndërmjet kërkesave të IMRO-së për autonomi me krijimin e një shteti të veçantë etnik maqedonas, nuk korrespondon me të dhënat historike. ^[5] ^[6] Në këtë drejtim, pala bullgare ka bërë disa propozime që disa ngjarje të përbashkëta historike (p.sh. themelimi i IMRO-së) të festohen bashkërisht, por kjo ide u refuzua si e papranueshme.

Festimi

Në shumë pjesë të ndryshme të Maqedonisë së Veriut festa festohet me festa të ndryshme, koncerte dhe gara sportive. Festivali zyrtar mbahet në Operën dhe Baletin e Maqedonisë, ku fjalime do të mbajnë figura të mëdha kombëtare dhe historianë nga Akademia e Shkencave dhe Arteve të Maqedonisë .

Referenca

^ Një festë në shërbim të idesë së madhe bullgare, Grupi i Pionierëve dhe Rilindësve, Utrinski Vesnik, Numër 2228, E mërkurë, 8 nëntor 2006.
^ Who are the Macedonians? Hugh Poulton, C. Hurst & Co. Publishers, 2000, ISBN 1-85065-534-0, p. 53.
^ Emri i tij i parë ishte "Komitetet Revolucionare Bullgare Maqedono-Adrianopoliste", i cili më vonë u ndryshua disa herë. IMRO-ja vepronte jo vetëm në Maqedoni, por edhe në Traki (Vilajeti i Adrianopojës). Meqenëse emri i saj i hershëm theksonte natyrën bullgare të organizatës duke lidhur banorët e Trakës dhe Maqedonisë me Bullgarinë, këto fakte janë ende të vështira për t'u shpjeguar nga historiografia maqedonase. Ata sugjerojnë se revolucionarët e IMRO-së në periudhën osmane nuk bënin dallime mes "maqedonasve" dhe "bullgarëve". Për më tepër, siç dëshmojnë shkrimet e tyre, ata shpesh e shihnin veten dhe bashkatdhetarët e tyre si 'bullgarë'. Të gjithë kanë shkruar në gjuhën standarde bullgare. Për më shumë shih: Brunnbauer, Ulf (2004) Historiografia, Mitet dhe Kombi në Republikën e Maqedonisë. Në: Brunnbauer, Ulf, (red.) (Ri)shkrimi i historisë. Historiografia në Evropën Juglindore pas Socializmit. Studime për Evropën Juglindore, vol. 4. LIT, Münster, pp. 165-200 ISBN 382587365X.382587365X.
^ Tschavdar Marinov, We the Macedonians, The Paths of Macedonian Supra-Nationalism (1878–1912), in "We, the People: Politics of National Peculiarity in Southeastern Europe" with Mishkova Diana as ed., Central European University Press, 2009, ISBN 9639776289, pp. 107-137.
^ Contrary to the assertions of Skopje's historiography, Macedonian revolutionaries clearly manifested Bulgarian national identity. Their Macedonian autonomism and “separatism” represented a strictly supranational project, not national. Entangled Histories of the Balkans:, Roumen Daskalov, Tchavdar Marinov, BRILL, 2013, ISBN 900425076X, p. 303.
^ Ekziston, për më tepër, çështja jo më pak e ndërlikuar se çfarë nënkuptonte autonomia për njerëzit që e përkrahën atë në shkrimet e tyre. Sipas Hristo Tatarçevit, kërkesa e tyre për autonomi nuk ishte e motivuar nga një lidhje me identitetin kombëtar maqedonas, por nga shqetësimi se një agjendë e qartë e bashkimit me Bullgarinë do të provokonte kombet e tjera të vogla ballkanike dhe Fuqitë e Mëdha në veprim. Me fjalë të tjera, autonomia maqedonase mund të shihet si një diversion taktik, ose si “Plan B” i bashkimit bullgar. İpek Yosmaoğlu, Lidhjet e Gjakut: Feja, Dhuna dhe Politika e Kombit në Maqedoninë Osmane, 1878–1908, Cornell University Press, 2013, ISBN 0801469791, pp. 15-16.

[1] Një festë në shërbim të idesë së madhe bullgare, Grupi i Pionierëve dhe Rilindësve, Utrinski Vesnik, Numër 2228, E mërkurë, 8 nëntor 2006.

[2] Who are the Macedonians? Hugh Poulton, C. Hurst & Co. Publishers, 2000, ISBN 1-85065-534-0, p. 53.

[3] Emri i tij i parë ishte "Komitetet Revolucionare Bullgare Maqedono-Adrianopoliste", i cili më vonë u ndryshua disa herë. IMRO-ja vepronte jo vetëm në Maqedoni, por edhe në Traki (Vilajeti i Adrianopojës). Meqenëse emri i saj i hershëm theksonte natyrën bullgare të organizatës duke lidhur banorët e Trakës dhe Maqedonisë me Bullgarinë, këto fakte janë ende të vështira për t'u shpjeguar nga historiografia maqedonase. Ata sugjerojnë se revolucionarët e IMRO-së në periudhën osmane nuk bënin dallime mes "maqedonasve" dhe "bullgarëve". Për më tepër, siç dëshmojnë shkrimet e tyre, ata shpesh e shihnin veten dhe bashkatdhetarët e tyre si 'bullgarë'. Të gjithë kanë shkruar në gjuhën standarde bullgare. Për më shumë shih: Brunnbauer, Ulf (2004) Historiografia, Mitet dhe Kombi në Republikën e Maqedonisë. Në: Brunnbauer, Ulf, (red.) (Ri)shkrimi i historisë. Historiografia në Evropën Juglindore pas Socializmit. Studime për Evropën Juglindore, vol. 4. LIT, Münster, pp. 165-200 ISBN 382587365X.382587365X.

[4] Tschavdar Marinov, We the Macedonians, The Paths of Macedonian Supra-Nationalism (1878–1912), in "We, the People: Politics of National Peculiarity in Southeastern Europe" with Mishkova Diana as ed., Central European University Press, 2009, ISBN 9639776289, pp. 107-137.

[5] Contrary to the assertions of Skopje's historiography, Macedonian revolutionaries clearly manifested Bulgarian national identity. Their Macedonian autonomism and “separatism” represented a strictly supranational project, not national. Entangled Histories of the Balkans:, Roumen Daskalov, Tchavdar Marinov, BRILL, 2013, ISBN 900425076X, p. 303.

[6] Ekziston, për më tepër, çështja jo më pak e ndërlikuar se çfarë nënkuptonte autonomia për njerëzit që e përkrahën atë në shkrimet e tyre. Sipas Hristo Tatarçevit, kërkesa e tyre për autonomi nuk ishte e motivuar nga një lidhje me identitetin kombëtar maqedonas, por nga shqetësimi se një agjendë e qartë e bashkimit me Bullgarinë do të provokonte kombet e tjera të vogla ballkanike dhe Fuqitë e Mëdha në veprim. Me fjalë të tjera, autonomia maqedonase mund të shihet si një diversion taktik, ose si “Plan B” i bashkimit bullgar. İpek Yosmaoğlu, Lidhjet e Gjakut: Feja, Dhuna dhe Politika e Kombit në Maqedoninë Osmane, 1878–1908, Cornell University Press, 2013, ISBN 0801469791, pp. 15-16.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]