Gatha (zoroastrizëm)

Gatha-t janë 17 himne në avestaneisht që besohet tradicionalisht se janë kompozuar nga profeti Zarathustra (Zoroaster) . Ato përbëjnë thelbin e liturgjisë zoroastriane (Jasna-t). Ato janë të rregulluara në pesë mënyra ose metra të ndryshme.

Termi i avestanishtes gāθā ("himne", por gjithashtu "mënyrë, metër") është i lidhur me gāθā (गाथा) nga sanskritishtja, të dyja nga fjala proto-indo-iraniane gahHthaH, nga rrënja *gaH- "këndoj".

Struktura dhe organizimi

Gathat janë në vargje, metrikë në natyrën e poezisë së lashtë fetare iraniane, që është jashtëzakonisht e varfër në fjalë.

17 himnet e Gathave përbëhen nga 238 strofa, me rreth 1300 rreshta ose 6000 fjalë në total. Më vonë ato u përfshinë te Jasna-t me 72 kapituj (kapitulli: ha ose had, nga avestanishtja ha'iti , 'prerë'), që nga ana tjetër është koleksioni kryesor liturgjik i teksteve brenda përmbledhjes më të madhe të Avesta-s.

Përmbajtja

Disa nga vargjet e Gathave i drejtohen drejtpërdrejt Krijuesit të Gjithëdijshëm Ahura Mazda. Këto vargje, me karakter të devotshëm, shpjegojnë esencat hyjnore të së vërtetës (Asha), mendjen e mirë (Vohu Manah) dhe shpirtin e drejtësisë. Disa vargje të tjera i drejtohen publikut që mund të ketë ardhur për të dëgjuar profetin, dhe në këto vargje, ai e nxit auditorin e tij të jetojë një jetë siç ka drejtuar Ahura Mazda dhe i lutet Ahura Mazdës të ndërhyjë në emër të tyre.

Vargjet e tjera, nga të cilat janë nxjerrë disa aspekte të jetës së Zoroasterit, janë gjysmë-(auto)biografike, por të gjitha sillen rreth misionit të Zarathustrës për të promovuar pikëpamjen e tij për të Vërtetën (përsëri Asha). Për shembull, disa nga pasazhet përshkruajnë përpjekjet e para të Zarathustrës për të promovuar mësimet e Ahura Mazdës dhe refuzimin pasues nga të afërmit e tij. Ky dhe një refuzim tjetër e bënë atë të dyshonte për mesazhin e tij, dhe te Gathat ai kërkoi siguri nga Ahura Mazda dhe kërkonte mohimin e kundërshtarëve të tij.