Liturgjia

Liturgjia (greq. λειτουργια = shërbesë) është adhurimi i zakonshëm publik i bërë nga një grup i veçantë fetar, sipas trashëgimisë së tij të posaçme. Thënia e liturgjisë përfshin ecurinë e shërbesës së plotë të meshës: lutjen, leximin, shpalljen (predikimin), këndimin, veshjen, simbolet dhe enët e shenjta.

Në fe, liturgjia është një përgjigje e përbashkët ndaj sakramentit nëpërmjet veprimtarisë pasqyruese (përsiatëse) lutëse, falënderuese, falëse, apo penduese. Rituali mund të shoqërohet me ngjarjet më të rëndësishme të jetës së njeriut si lindja, rritja, martesa, dhe vdekja. Kështu ajo formon bazën për themelimin e një marrdhënieje me një fuqi hyjnore, si edhe me pjesëmarrës të tjerë në liturgji. Mënyrat e veshjes, përgatitjes së ushqimit, apo ushtresa të tjera higjenike mendohen të gjitha si veprimtari liturgjikore. Rite përsëritëse formale, pak të ngjashme me liturgjitë, janë të natyrshme dhe të zakonshme në të gjitha veprimtaritë njerëzore si ngjarjet e organizuara sportive etj.

Prejardhja e fjalës

Fjala liturgji rrjedh nga greqishtja dhe do të thotë "punë publike" apo më thjeshtë "veprim, shërbesë". Në qytet-shtetet greke, fjala kishte kuptime të ndryshme: disa vepra të mira të cilat kryheshin me para nga një qytetar i pasur, me dëshirë apo me ligj, si p.sh. ushqimi i të varfërve, organizimi i kremtimeve popullore etj. Në Athinë, mbledhja u caktonte të pasurve liturgjitë (shërbesat), dhe ishte një ligj me anë të cilit çdo njeri që i ishte caktuar një liturgji në kohën që një njeri më i pasaur nuk kishte asnjë mund ta grishte (sfidonte) atë apo merrte përsipër liturgjinë ose të shkëmbente pronën me të.

Kisha e ka përdorur emërtimin liturgji nga përdorimi i saj i shpeshtë historik në shkrimet greke të Besëlidhjes së Re (p.sh. Veprat 13:2) dhe lidhej me një kremtim publik të paramenduar e të mirë përcaktuar. Përkthehet shpesh si "shërbesë" apo "adhurim" në traditën popullore laike.

Liturgjia në krishterim

Format e liturgjisë së krishterë mund të ndryshojnë sipas kishës. Elementet e përbashkëta në kishat me traditë liturgjike janë këto:

• Viti liturgjik, d.m.th. kalendari i kremtimeve të ndryshme
• sakramentet dhe shenjat e shenjta, pra ritet e ndryshme të kremtuara, si pagëzimi, eukaristia apo bekimi në rrethana të posaçme.
• provat dhe muzikat e lutjeve. Që nga kohët apostolike provat më të përdorura të liturgjisë së krishterë janë psalmet (shikoni edhe muzika e shenjtë).

Liturgjia në kishën katolike

Për kishën katolike, liturgjia është ushtresa e shenjtërimit të Krishtit nga vepra e popullit të pagëzuar. Në kremtimet liturgjike Krishti vepron dhe i bëhet i pranishëm bashkësisë së ribashkuar.

Këshilli i dytë Vatikanor e ka përkufizuar liturgjinë si "burimi dhe kulmi i veprimit të kishës" në kushtetutën këshilltare Sacrosanctum Concilium (n°10) (1964).

Liturgjia përcakton formën dhe përmbajtjen e kremtimeve fetare madhështore, por edhe ritet e zakonshme të përditëshme, si mesha, sakramentet, liturgjinë e orëve.

Shërbesa fetare apo liturgjia.

Ritet e eukaristisë ndahen në katër grupe:liturgjia nismëtare (apo hapja), liturgjia e fjalës, liturgjia eukaristike dhe riti i ndarjes.

Liturgjia në Kishën Ortodokse

Shih tek Liturgjia hyjnore në kishën ortodokse.

Shiko edhe

• Mesha
• Sakramenti
• Viti liturgjik

Lidhje të jashtme

• Enciklopedia katolike rreth liturgjise.
• Tradita ortodokse dhe liturgjia.
• Enciklopedia judaike: Liturgjia.