Google Chrome

Google Chrome është një shfletues uebi ndër-platformik i zhvilluar nga Google. Ai u lëshua për herë të parë në 2008 për Microsoft Windows, i ndërtuar me komponentë softuerësh falas nga Apple WebKit dhe Mozilla Firefox. Versionet u lëshuan më vonë për Linux, macOS, iOS, dhe gjithashtu për Android, ku është shfletuesi i paracaktuar. Shfletuesi është gjithashtu komponenti kryesor i ChromeOS, ku shërben si platformë për aplikacionet në ueb.

Pjesa më e madhe e kodit burimor të Chrome-it vjen nga projekti i softuerit falas dhe me burim të hapur Chromium, i prodhuar nga Google, por Chrome është i licencuar si softuer falas i pronarit. WebKit ishte motori origjinal i paraqitjes, por Google përfundimisht e forcoi atë për të krijuar motorin Blink; të gjitha variantet e Chrome përveç iOS përdorën Blink që nga viti 2017.

Që nga tetori 2022, StatCounter vlerëson se Chrome ka 67% të tregut të shfletuesit në mbarë botën (pasi arriti kulmin në 72.38% në nëntor 2018) në kompjuterët personalë (PC), është më i përdorur në tableta (duke tejkaluar Safari) dhe është gjithashtu dominuese në telefonat e mençur dhe në 65% në të gjitha platformat e kombinuara. Për shkak të këtij suksesi, Google ka zgjeruar emrin e markës "Chrome" në produkte të tjera: ChromeOS, Chromecast, Chromebook, Chromebit, Chromebox dhe Chromebase.

Historia

Kryeshefi ekzekutiv i Google-it, Eric Schmidt, kundërshtoi zhvillimin e një shfletuesi të pavarur të internetit për gjashtë vjet. Ai deklaroi se "në atë kohë, Google ishte një kompani e vogël", dhe ai nuk donte të kalonte nëpër "luftëra mavijosjeje të shfletuesve". Pasi bashkëthemeluesit Sergey Brin dhe Larry Page punësuan disa zhvillues të Mozilla Firefox-it dhe ndërtuan një demonstrim të Chrome-it, Schmidt tha se "Ishte aq mirë sa në thelb më detyroi të ndryshoja mendjen".

Në shtator 2004, u shfaqën për herë të parë thashethemet për ndërtimin e një shfletuesi të internetit nga Google. Revistat në internet dhe gazetat amerikane deklaruan në atë kohë se Google po punësonte ish-zhvillues të uebit të Microsoft ndër të tjera. Ai erdhi gjithashtu menjëherë pas lëshimit të Mozilla Firefox 1.0, i cili po rritej në popullaritet dhe merrte pjesën e tregut nga Internet Explorer, i cili kishte vënë re probleme sigurie.

Zhvillimi i shfletuesit filloi në vitin 2006, i kryesuar nga Sundar Pichai. Chrome është "zhvilluar gjerësisht" në zyrën e Google-it në Kitchener, Ontario.

Njoftimi

Njoftimi i lëshimit ishte planifikuar fillimisht për 3 shtator 2008, dhe një komik nga Scott McCloud do t'u dërgohej gazetarëve dhe blogerëve duke shpjeguar veçoritë brenda shfletuesit të ri. Kopjet e destinuara për Evropën u dërguan herët dhe blogeri gjerman Philipp Lenssen i Google Blogoscoped bëri një kopje të skanuar të komikut me 38 faqe të disponueshme në faqen e tij të internetit pasi e mori atë më 1 shtator 2008. Më pas, Google e bëri komiken të disponueshme në Google Books, dhe e përmendi atë në blogun e tyre zyrtar së bashku me një shpjegim për lëshimin e hershëm. Produkti u emërua "Chrome" si një emër kodi fillestar i projektit të zhvillimit, sepse shoqërohet me makina të shpejta dhe shpejtësi. Google e mbajti emrin e projektit të zhvillimit si emrin përfundimtar të lëshimit, si një emërtim "të lazdruar" ose ironik, pasi një nga qëllimet kryesore ishte minimizimi i ndërfaqes grafike të përdoruesit.

Publikimi

Shfletuesi u lëshua fillimisht publikisht, zyrtarisht si një version beta, më 2 shtator 2008, për Windows XP dhe më të reja, dhe me mbështetje për 43 gjuhë, dhe më vonë si një lëshim publik stabil më 11 dhjetor 2008. Në të njëjtën ditë, një lajm i CNETit tërhoqi vëmendjen te një pasazh në deklaratën e Kushteve të Shërbimit për lëshimin fillestar beta, i cili dukej se i jepte Google një licencë për të gjithë përmbajtjen e transferuar nëpërmjet shfletuesit Chrome. Ky pasazh u trashëgua nga kushtet e përgjithshme të shërbimit të Google. Google iu përgjigj menjëherë kësaj kritike duke deklaruar se gjuha e përdorur ishte huazuar nga produkte të tjera dhe e hoqi këtë pasazh nga Kushtet e Shërbimit.

Chrome fitoi shpejt rreth 1% të përdorimit. Pas rritjes fillestare, përqindja e përdorimit ra derisa arriti nivelin më të ulët prej 0,69% në tetor 2008. Më pas filloi të rritet përsëri dhe në dhjetor 2008, Chrome përsëri kaloi pragun prej 1%. Në fillim të janarit 2009, CNET raportoi se Google planifikoi të lëshonte versione të Chrome për OS X dhe Linux në gjysmën e parë të vitit. Vështrimet e para zyrtare të zhvilluesve të Chrome brenda OS X dhe Linux-it u njoftuan më 4 qershor 2009, me një postim në blog duke thënë se atyre u mungonin shumë veçori dhe ishin të destinuara për reagime të hershme dhe jo për përdorim të përgjithshëm. Në dhjetor 2009, Google lëshoi versionet beta të Chrome për OS X dhe Linux. Google Chrome 5.0, i shpallur më 25 maj 2010, ishte lëshimi i parë i qëndrueshëm për të mbështetur të tre platformat.

Chrome ishte një nga dymbëdhjetë shfletuesit e ofruar në BrowserChoice.eu për përdoruesit e Zonës Ekonomike Evropiane të Microsoft Windows në 2010.

Zhvillimi

Chrome u grumbullua nga 25 librari të ndryshme kodesh nga Google dhe palë të treta si Netscape Portable Runtime prej Mozillës, Network Security Services, NPAPI (i hequr që nga versioni 45), Skia Graphics Engine, SQLite dhe një numri të madh të projekteve të hapura. Makina virtuale JavaScript V8 u konsiderua një projekt mjaft i rëndësishëm për t'u ndarë (siç ishte Tamarin nga Adobe/Mozilla) dhe u trajtua nga një ekip i veçantë në Danimarkë i koordinuar nga Lars Bak. Sipas Google-it, implementimet ekzistuese janë krijuar "për programe të vogla, ku performanca dhe ndërveprimi i sistemit nuk ishin aq të rëndësishme", por aplikacionet e uebit si Gmail "po përdorin shfletuesin e internetit në maksimum kur bëhet fjalë për manipulimet e DOM-it dhe JavaScript-in", dhe për këtë arsye do të përfitonte ndjeshëm nga një motor JavaScript që mund të funksiononte më shpejt.

Chrome fillimisht përdori motorin e interpretimit të WebKit për të shfaqur faqet e internetit. Në vitin 2013, ata detyruan komponentin WebCore për të krijuar motorin e tyre të paraqitjes Blink. Bazuar në WebKit, Blink përdor vetëm komponentët "WebCore" të WebKit, ndërsa zëvendëson komponentë të tjerë, siç është arkitektura e tij me shumë procese, në vend të zbatimit vendas të WebKit. Chrome testohet nga brenda me testimin e njësisë, testimin e automatizuar të veprimeve të përdoruesve të skriptuar, testimin fuzz, si dhe testet e paraqitjes së WebKit (99% e të cilave pretendohet se Chrome i ka kaluar) dhe kundër faqeve të internetit të aksesuara zakonisht brenda indeksit të Google brenda 20-30 minuta. Google krijoi Gears for Chrome, i cili shtoi veçori për zhvilluesit e uebit që zakonisht lidhen me ndërtimin e aplikacioneve në ueb, duke përfshirë mbështetjen jashtë linje. Google hoqi gradualisht Gears pasi i njëjti funksionalitet u bë i disponueshëm në standardet HTML5.

Në mars 2011, Google prezantoi një logo të re të thjeshtuar për të zëvendësuar logon e mëparshme 3D që ishte përdorur që nga fillimi i projektit. Dizajneri i Google, Steve Rura shpjegoi arsyetimin e kompanisë për ndryshimin: "Meqenëse Chrome ka të bëjë me ta bërë përvojën tuaj të internetit sa më të lehtë dhe pa rrëmujë sa të jetë e mundur, ne rifreskuam ikonën e Chrome për të përfaqësuar më mirë këto ndjenja. Një ikonë më e thjeshtë mishëron frymën e Chrome - për ta bërë rrjetin më të shpejtë, më të lehtë dhe më të lehtë për të gjithë."

Më 11 janar 2011, menaxheri i produkteve të Chrome, Mike Jazayeri, njoftoi se Chrome do të hiqte mbështetjen e kodeve video H.264 për luajtësin e tij HTML5, duke përmendur dëshirën për ta sjellë Google Chrome më shumë në përputhje me kodekët e hapur aktualisht në dispozicion në projektin Chromium, mbi të cilin bazohet Chrome. Pavarësisht kësaj, më 6 nëntor 2012, Google lëshoi një version të Chrome në Windows i cili shtoi dekodimin e videos H.264 të përshpejtuar nga hardueri. Në tetor 2013, Cisco njoftoi se do t'i hapte kodekët e saj H.264 në burim të hapur dhe do të mbulonte të gjitha shpenzimet për të.

Më 7 shkurt 2012, Google lançoi Google Chrome Beta për pajisjet Android 4.0. Në shumë pajisje të reja me Android 4.1 dhe më vonë të parainstaluar, Chrome është shfletuesi i parazgjedhur. Në maj 2017, Google njoftoi një version të Chrome për pajisjet e realitetit të shtuar dhe realitetit virtual.

Lidhje të jashtme

Faqja zyrtare (në anglisht)
Google Chrome - faqe ndihmëse (në anglisht)