Helmi i gjarprit
Helmi i gjarprit është një pështymë[1] shumë toksike që përmban zootoksina që lehtëson imobilizimin dhe tretjen e gjahut. Kjo siguron gjithashtu mbrojtje kundër kërcënimeve. Helmi i gjarprit injektohet nga këpurdha unike gjatë një kafshimi, ndërsa disa specie janë gjithashtu në gjendje të pështyjnë helmin.
Gjëndrat që sekretojnë zootoksina janë një modifikim i gjëndrave të pështymës parotide që gjenden te vertebrorët e tjerë dhe zakonisht ndodhen në secilën anë të kokës, poshtë dhe pas syrit dhe të mbyllura në një mbështjellës muskulor. Helmi ruhet në gjëndra të mëdha të quajtura alveola përpara se të përcillet nga një kanal në bazën e këpurdhave të kanalizuara ose tubulare përmes të cilave nxirret.[2][3]
Helmi përmban më shumë se 20 komponime të ndryshme, të cilat janë kryesisht proteina dhe polipeptide.[4][5] Përzierja komplekse e proteinave, enzimave dhe substancave të tjera të ndryshme ka veti toksike dhe vdekjeprurëse.[6] Helmi shërben për të imobilizuar gjahun.[7] Enzimat në helm luajnë një rol të rëndësishëm në tretjen e gjahut,[8] dhe substanca të tjera të ndryshme janë përgjegjëse për efekte biologjike të rëndësishme,[9] por jo vdekjeprurëse. Disa nga proteinat në helmin e gjarprit kanë efekte shumë specifike në funksione të ndryshme biologjike, duke përfshirë koagulimin e gjakut, rregullimin e presionit të gjakut dhe transmetimin e impulseve nervore ose muskulore. Këto helme janë studiuar dhe zhvilluar për t'u përdorur si mjete farmakologjike ose diagnostike, madje edhe ilaçe.[10][11]
Shiko edhe
RedaktoReferime
Redakto- ^ "Reptile Venom Research". Australian Reptile Park. Arkivuar nga origjinali më 2 shkurt 2010. Marrë më 21 dhjetor 2010.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Halliday A, Kraig T, red. (2002). Firefly Encyclopedia of Reptiles and Amphibians. Toronto, Canada: Firefly Books Ltd. fq. 202–203. ISBN 978-1-55297-613-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Bottrall JL, Madaras F, Biven CD, Venning MG, Mirtschin PJ (shtator 2010). "Proteolytic activity of Elapid and Viperid Snake venoms and its implication to digestion". Journal of Venom Research. 1 (3): 18–28. PMC 3086185. PMID 21544178.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Halliday A, Kraig T, red. (2002). Firefly Encyclopedia of Reptiles and Amphibians. Toronto, Canada: Firefly Books Ltd. fq. 202–203. ISBN 978-1-55297-613-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Oliveira, Ana L.; Viegas, Matilde F.; da Silva, Saulo L.; Soares, Andreimar M.; Ramos, Maria J.; Fernandes, Pedro A. (korrik 2022). "The chemistry of snake venom and its medicinal potential". Nature Reviews Chemistry (në anglisht). 6 (7): 451–469. doi:10.1038/s41570-022-00393-7. ISSN 2397-3358. PMC 9185726. PMID 35702592.
- ^ Bauchot R (1994). Snakes: A Natural History. New York City, NY, USA: Sterling Publishing Co., Inc. fq. 194–209. ISBN 978-1-4027-3181-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Mattison C (2007). The New Encyclopedia of Snakes. New Jersey, USA (first published in the UK): Princeton University Press (Princeton and Oxford) first published in Blandford. fq. 117. ISBN 978-0-691-13295-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Bottrall JL, Madaras F, Biven CD, Venning MG, Mirtschin PJ (shtator 2010). "Proteolytic activity of Elapid and Viperid Snake venoms and its implication to digestion". Journal of Venom Research. 1 (3): 18–28. PMC 3086185. PMID 21544178.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Bauchot R (1994). Snakes: A Natural History. New York City, NY, USA: Sterling Publishing Co., Inc. fq. 194–209. ISBN 978-1-4027-3181-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Bauchot R (1994). Snakes: A Natural History. New York City, NY, USA: Sterling Publishing Co., Inc. fq. 194–209. ISBN 978-1-4027-3181-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Oliveira, Ana L.; Viegas, Matilde F.; da Silva, Saulo L.; Soares, Andreimar M.; Ramos, Maria J.; Fernandes, Pedro A. (korrik 2022). "The chemistry of snake venom and its medicinal potential". Nature Reviews Chemistry (në anglisht). 6 (7): 451–469. doi:10.1038/s41570-022-00393-7. ISSN 2397-3358. PMC 9185726. PMID 35702592.